Starożytny Elam - Zapomniana cywilizacja Bliskiego Wschodu i największy wróg Sumerów
HTML-код
- Опубликовано: 14 июн 2024
- Cywilizacja Elamu należy do najbardziej pomijanych kultur starożytności. Ta zapomniana cywilizacja stała na równi poziomem rozwoju z ludami Doliny Indusu, Egipcjanami oraz Sumerami. Z tymi ostatnimi Elamici na przestrzeni wieków toczyli zacięte boje i w konsekwencji doprowadzili do upadku Imperium III Dynastii z Ur. W tamtym momencie Królestwo Elamu stało się najpotężniejszym królestwem w ówczesnym, antycznym świecie.
🤝Chcesz tworzyć ze mną? Wesprzyj Kanał!
💸 Wesprzyj Kanał na Patronite: patronite.pl/historycznytop
🤑 Masz ochotę wesprzeć Historyczny Top przelewem? Jest możliwość darowizny! Szymon Słodowy - 75 1870 1045 2078 1072 4691 0001
💰 Szybkie dowolne wpłaty od 1 zł BLIKIEM i SMS: tipply.pl/u/historycznytop
KONTAKT
📩 Zapytania biznesowe/reklamy/współpraca: historycznytop@gmail.com
❤️ Instagram Autora: / szymonslodowy
👉 Te filmy na pewno Ci się się spodobają:
I. Sumer Wczesnodynastyczny - Wielki Potop, pierwsze królestwa i tzw. Imperium z Kisz FILM DOKUMENALNY
• Sumer Wczesnodynastycz...
II. Państwo Wielkomorawskie - Tajemnicze chrześcijańskie Królestwo Słowian FILM DOKUMENTALNY
• Państwo Wielkomorawski...
III. Seria: "Historia Starożytnego Egiptu" w odcinkach:
• Historia Starożytnego ...
IV. Starożytny Egipt - Narodziny Cywilizacji, Powstanie i Zjednoczenie Państwa oraz pierwsi Królowie
• Starożytny Egipt - Nar...
V. Seria "Starożytne Cywilizacje"
• Starożytne Cywilizacje...
Podział na rozdziały:
00:00 - Wstęp
1:30 - Wprowadzenie - warunki naturalne krainy i chronologia
8:40 - Neolit i Okres Protoelamicki - Pochodzenie Elamitów i narodziny cywilizacji
15:25 - Pismo Protoelamickie
18:30 - Okres Staroelamicki - Trzy Główne Dynastie
20:10 - Dynastia Awan - Pierwsza znana dynastia Elamu
30:05 - Nowe systemy pisma elamickiego - pismo liniowe i klinowe
34:25 - Dynastia Hamazi - Tajemnicza dynastia Sumero-Elamicka
36:05 - Dynastia Szimaszki i zniszczenie Ur
41:45 - Kontakty Elamu z cywilizacją Doliną Indusu
46:05 - Religia Elamu - Choga Zanbil i Panteon Elamicki
54:02 - Sztuka Elamu
56:50 - Podsumowanie
O AUTORZE:
Szymon Słodowy - Założyciel i pomysłodawca Historycznego Topu. Pasjonat historii i autor wielu tekstów, poruszających tematy Starożytności i Średniowiecza. Właściciel kilku kanałów na portalu RUclips na przestrzeni ostatnich lat. Student V roku prawa na Uniwersytecie Wrocławskim, były student politologii na Uniwersytecie Warszawskim.
/ szymonslodowy
NASZE MEDIA
📢 Grupa na Facebooku: / 1335634793252683
💙 Fanpage: / historianacodzien
❤️ Instagram: / historianacodzien
CREDITS
Tekst, głos i vlog, montaż, animacje, grafika - Szymon Słodowy
ŹRÓDŁA I BIBLIOGRAFIA:
Adam Ziółkowski - "Historia Powszechna. Starożytność."
Bogdan Wiktor Matysiak - "Królestwo zstępuje z niebios. Dzieje imperiów mezopotamskich w starożytności"
Marc van de Mieroop - "A History of the Ancient Near East"
Ja bym chétnie obejrzał film o Kaganacie Hazarskim i późniejszych losach tych terenów i ludu Hazarskiego
Jak to mówił Stopczyk w "Psach"
"Ty się k**a ode mnie odpier**l!" ;)
Późniejszych tzn do dnia dzisiejszego. Z wyszczególnieniem postaci obecnych w życiu publicznym...
późniejsze losy jakie są - każdy widzi.
Wow genialne😮oglądam różne twoje filmy już pół roku, ale dopiero dzisiaj natrafiłem na Elam, jestem pod wrażeniem 😊
Dzięki za materiał. Uwielbiam na zakończenie niedzieli przyjąć konkretną dawkę historii
Świetny materiał, zresztą jak zawsze. Pomimo wysokiego poziomu filmów wciąż robisz postępy panie Szymonie. Bardzo cenie twoje zaangażowanie, pracę i wielką pasję jakie widać w twoich materiałach. Film o imperium Elamu byłby dobrym pomysłem.
O Asyrii, Amorytach, Edomiach, Moabitach, Chinach, Japonii, dolinie Indusu, Kambodży, też chętnie bym obejrzał:))
Pierwszy naprawdę dobrze zrobiony film o Elamie, jaki widziałem w sieci. Wyrazy uznania i czekam na drugą część.
Zrobili piramidę zrudlo🎉 energii elektrycz ziemia m bo jest prawdziwy Fakt
Świetna praca można drążyć dalej temat Elamu
Super, czekam na dalszy ciąg o Elamie :)
jesteś super ! dziekuję za tak wspaniale opracowany temat Jako ,że jest szeroki aspekt dobrze ,że podzieliłeś zagadnienie na części i dałeś wybór nam ...delikatnie i zrozumiale ....
Ja również poproszę o kontynuację dziejów Elamu. :-)
Wreszcie obejrzę film na wysokim poziomie.
Doskonałe odcinek:). Pozdrawiam.
Kolejny świetny film nt mojej ulubionej epoki brązu:) ❤❤❤
💗
Poproszę o kontynuacje dziejów Elamu
Koniecznie trzeba kontynuacji. Fajnie, że są takie filmy na nieoczywiste i nieoklepane tematy.
Ciekawy film .Czekam na część drugą. Pozdrawiam
Jak zwykle świetny materiał!
Jak dla mnie priorytetem powinna być Dolina Indusu, ale może jeszcze coś o Królestwie Bosporańskim? To mało znane państwo
Era brązu przed epoka żelaza hhhhmmmm do wyrobu brązu jest potrzebna miedź bez wysokich technologi bez prądu niema brązu co wy na to
Dolina Indusu będzie przed Bosporańskim, ale jeszcze chwila. Pozdrawiam Szymonie.
@@HistorycznyTop Super. Indus to chyba najbardziej wyczekiwany materiał na tym kanale. Dzięki i nawzajem😁
Trochę trzeba było czekać, ale zabieram się do oglądania.
Film rewelacyjny!
Oczywiście chcemy kontynuacji.
Dzięki za kolejny film! Co do kolejnej cywilizacji starożytnej do omówienia to ja najchętniej posłuchałbym o Babilonie.
Tutaj jest trochę prawdziwej wiedzy na temat Elamu oraz Ariów, białych ludzi o których autor nie raczył wspomnieć. Kanał propaguje wiedzę mainstreamu, zgodną z zakłamaną wiedzą niemców czyli żydowskich semitów, którzy podbijali ziemię białych ludzi. 3obieg.pl/huna-w-starym-testamencie-o-5a-znowelizowany-zarys-historyczny-5/
Warto też poznać wiedzę Artura Lalaka, która prezentuje największe zakłamania dziejów..
@@Sattivasa Kręc kiełbasę.. mieszaj głową bogos.. (-:
@@barwakolor2248 ty chyba jesteś narodowcem., który łyka wszystko co jest w internecie
dzięki za fascynujący materiał
Dobrze opracowany materiał. Dziękuję i pozdrawiam👍🏼👍🏼👌👌👏👏
Dziekuje i pozdrawiam!
Dziękuję za ciekawe informacje
Dobry byłby też film o Imperium Hunów
Chcemy drugą część 😉
Dziękuję za bardzo ciekawy materiał. Pozdrawiam.
Piękny jest artefakt z klęczącym bykiem. Sztuka Elamu była zaawansowana jak na tamte czasy. Również i architektura nie odstawała od sąsiadów z Sumeru. Największy znany ziggurat Czoga Zanbil pochodzi właśnie z Elamu. Mało o Elamie informacji na polskim RUclips. Do dziś. Dzięki za film👍
Od dawna interesuje mnie Iran i to co działo się na tym terenie w starożytności. Oczywiście Elamici nie są przodkami Persów. Niemniej warto znać ich historię. Jako ciekawostkę dodam, że ledwie wczoraj Iran wybrał nowego prezydenta. Obecnie jest nim Ebrahim Raisi.
Polecam książkę Daniela Potts'a: "The Archaeology of Elam: Formation and Transformation of an Ancient Iranian State". Można pobrać z pdfdrive za free.
Przebódź się.. warto..
@@barwakolor2248 skorzystaj ze słownika... warto
@@neuroshima Opanowałem słownik geologii dynamicznej.. (-:
A co ma piernik do wiatraka???
@@dariuszreda3291 Wiatrak można spierniczyć, ale nie można zwiatraczyć piernika. Ot, taka to historia.
Świetny materiał. Mam nadzieję, że powstanie następny materiał z tej serii. A na materiał o cywilizacji z doliny Indusu również gorąco czekam.
Witam serdecznie za pra szam na ka nał z którego pisze , są tam audycje z człowiekiem który odkrywa to co zostało przed nami zakryte. Jest tam utworzona playlista ZIEMIA CAŁA PRAWDA jest tego trochę , ale są to bardzo cenne informacje dla ludzkości. Nie jestem człowiekiem łatwowiernym ale to się po prostu czuję w sercu że jest tak jak mówi ten człowiek ,chciałbym żeby jak najwięcej człeków się przebudziło.
Ciekawa wydaje mi się cywilizacja doliny Indusu. Wydaje się różna od wszystkich innych
Kolejny świetny film!
Chciałbym zaproponować temat na kolejny materiał. W materiale o początkach cywilizacji egipskiej wspominał Pan, że około 3.500 r p.n.e. doszło do istotnych zmian w rozwoju cywilizacji egipskiej. W tym samym czasie tj. około 5.500 lat temu, doszło do zmian klimatycznych na Saharze. Dlatego chciałem zaproponować, aby zrobił Pan materiał o tej zmianie klimatu, w kontekście cywilizacji, które zostały jej poddane. Wedle tego co Pan mówił, w przypadku Egiptu zmiany klimatyczne doprowadziły do rozwoju cywilizacji i zamienienia koczowniczego trybu życia na osiadły. Z drugiej jednak strony, na pewno były też inne cywilizacje, którym nie powiodło się tak dobrze i albo wyginęły, albo nie mogąc dostosować się do nowych warunków zostały podbite przez inne ludy, albo musiały opuścić swoje tereny i migrować w inne regiony.
Taki materiał byłby ciekawy, także dlatego że w przypadku zmian klimatycznych historia zatoczyła koło i także dzisiaj różne ludzkie cywilizacje są narażone na zmiany klimatu. Warto byłoby więc dowiedzieć się, jak w podobnej sytuacji poradzili sobie nasi dalecy przodkowie, żyjący między 4.000 r p.n.e. a 3.000 r p.n.e. w Afryce północnej (i środkowej?).
Hmmm... Gdyby właściwie oznaczyć taki materiał, to może algorytm YT przyciągnąłby na ten kanał nowych użytkowników, takich zainteresowanych klimatem i ekologią... Dla rozwoju kanału temat z cyklu: "zmiany klimatu i ich oddziaływanie na człowieka w ujęciu historycznym", mógłby okazać się krokiem ku większym zasięgom.
było wspomniane. Temat ciekawy i kontrowersyjny. Jak napisać, że żydzi byli intruzami w Egipcie? Nie byli tak mili jak opisują i ich bandy zbrojne uciekały w wyniku rabunku dóbr egipskich.
Temat ciekawy, kontrowersyjny i z potencjałem na przyciągnięcie nowej widowni. Znaczy temat idealny. :D
Bardzo ciekawy wyklad.
Dobre, ale mało.
Kilka lat temu miałem okazję poznać dyrektora muzeum w Suzie i jakby dyrektora poszukiwań archeologicznych prowincji Chuzestan :)
W temacie dalszych odcinków - można by pociągnąć dalej na wschód, do Indusu, później pójść wyżej (muszę wrócić do Gafurowa i przypomnieć sobie, co tam było ciekawego w Azji Centralnej), ale drugi odcinek o Elamie też brzmi dobrze.
Czekamy na kontynuację. Tytuł już masz więc do dzieła 😉
Super film. Na to czekałem. Czy na kanale pojawi się kiedyś film o Królestwie Urartu?
Czy coś takiego istniało?
Urartu faktycznie mało znane. Znany jest za to artefakt z Urartu czyli rakieta, która jest raczej sprytnym oszustwem.
Od siebie dorzucam propozycję filmu o: starożytnej Ebli a szerzej starożytnej Syrii.
Mało znana jest też historia Edomitów i Moabitów z terenu dzisiejszej Jordani.
@@alcatrazep stwierdzam że raczej może być problem z materiałami na temat tych cywilizacji
Nie wykluczam, ale to w przyszłości. Pozdrawiam.
Zawsze top!
Super odcinek.Nie miałem nawet pojęcia o istnieniu akiejj cywilizacji. Rozdział o sztuce na końcu... Czekam na drugą część
Dziekuje. Prosze o wiecej na temat tej starozytnej kultury. Pozdrawiam.
Zrob drugi odcinek
Moja propozycja Scytowie-Sakowie, Sarmaci, Alanowie, Kuszanie, Chionici, Heftalici,
+1
Podpisuję się, zwłaszcza pod Scytami i Sarmatami. Ach, ta sarmacka krew w naszych żyłach:)
Tematy trudne i dlatego są warte poruszenia. Zapisane na liście, pozdrawiam.
Proponuję omówienie hipotezy, że Połamie przyszli do Polski z nad Dniestru. To mogłoby korespondować z teoriami pochodzenia szlachty od Sarmatów.
Dobra robota!
Dla zasięgu ..... pozdrawiam
Łoooo, paaanieee, leci łapa w górę.
Tak. Chcemy drugą część
Super super super dziękuje
Tak - chcemy kontynuacji
Persja, Frygia
Persja jest dostępna na kanale, Frygia to dobry pomysł!
Osobiście wole określenie „przed” lub „po” Chrystusie. W wielu krajach tak się mówi i pisze np. po angielsku: BC - before Christ lub AD - roku Pańskiego. Komuniści nauczyli nas jednak tego, co już weszło w potoczne użycie w Polsce i w wielu innych miejscach. Jednak nic nam konkretnego nie mówi np. określenie p.n.e. bo musimy dopytać: kiedy i dlaczego danego roku zaczyna się nasza era? Wiadomo, ze zakonnik pomylił się o ok 7 lat jeśli chodzi o rok narodzenia Chrystusa ale jednak ten moment był przełomowym w historii. A przy okazji dziękuje ze ogrom pracy, jaki Pan włożył w ten dokument
Historyczny top zrób odcinek/mini serie o historii numidi oraz Galów
Więcej Elamu!
Jeden jak nie najlepszy program pre historyczny jaki widziałem . I
Genialnie. Zastanawiałem się, gdzie znajdował się Elam, opisany w 8 rozdziale księgi Daniela w Biblii. Teraz jest jasne dla mnie jasną rzeczą, że chodzi o dzisiejszy Islam, ( dominujący w Iranie) którego wtedy, tj. 490 lat przed Chrystusem nie było. Bardzo dziękuję za ten material.
Dobra robota
długi film łapka w górę z góry
Majster kiedy będzie historia Asyrii i jej głównych miast takich jak Aszur czy Niniwa?
Stare Imperium Asyrii na kanale
Bardzo prosze o filmik poswiecony chaldejczykom i scytom co pozwoli na dyskusje co bylo przed sumerami i z kad pochodza slowianie.Dziekuje z gory.
Nie Słowian a sławianie sprawdz
😀
Moja propozycja :
Starożytne piramidy w Bośni i na Suwałkach (piramidy europejskie)
Czekam na drugi odcinek pozdrawiam
Również oczekuje
Chciałbym abyś wspomniał o Ariach w kulturze Sumeru i Elamu !!!
dzięki wielkie, czy możesz zahaczyć o dolinę Indusu, czy to możliwe, aby tamtejsza kultura byłą jeszcze starsza? Wydaje się , ze cywilizacje Indusu, Nilu oraz międzyrzecza wzrastały równolegle, mniej więcej w tym samym czasie. Nie potrafię sobie tego ułożyć w głowie, dlatego proszę o prostsze ogólne zestawienie tych kultur oraz ich wzajemne relacje.
I rzeki Zółtej w Chinach
dobry film
Dobra narracja👍
Bardzo lubię Elam i jego historię, ponieważ związana jest do historii mojej ukochanej Persji
The Elamites are closer to the Ahwazi Arabs
Dziekuję
Bardzo dobry materiał! Jedyną uwagę mam taką, by na przyszłość starać się jednak nie mieszać pisma z językiem, bo to dwie kompletnie różne rzeczy. Pismem łacińskim posługujemy się, by zapisać język łaciński, ale także polski czy angielski, a nawet węgierski czy baskijski, których pokrewieństwo z łacińskim jest praktycznie żadne, mimo zasadniczo tego samego systemu pisma. W starożytności pisma klinowego też nie można wiązać z jednym językiem, posługiwano się nim do zapisywania nie tylko akadyjskiego, ale także choćby hetyckiego, języka kompletnie niespokrewnionego, bo indoeuropejskiego.
I odwrotnie, język turecki zapisywano tak pismem arabskim, jak i łacińskim (turecki nie ma nic wspólnego ani z arabskim, ani z łacińskim), a o różnych systemach pisma stosowanych do zapisu elamickiego mowa w filmie.
Nie za bardzo wiadomo, czy wywód dotyczący podobieństw elamicko-harappańskich dotyczy języka czy pisma. To w końcu dwie kompletnie różne rzeczy. Co do pisma, trudno powiedzieć coś konkretnego. Co do języka, nie wiadomo, jakim mówiono w dolinie Indusu, więc tym bardziej niczego konkretnego powiedzieć nie można. Istnieje hipoteza drawidyjska (przecież nie tamilska... tamilski to tylko jeden z wielu języków drawidyjskich), którą zdaje się potwierdzać język brahui, należący właśnie do rodziny drawidyjskiej, i do dziś używany na terenie doliny Indusu.
O języku elamickim i jego związkach genetycznych: www.semanticscholar.org/paper/On-the-Genetic-Affiliation-of-the-Elamite-Language-Starostin/a39a7c939134f825c3e1dbe0b74bdb690031ff44 . Autor dowodzi, że elamicki ma więcej wspólnego z językami afro-azjatyckimi niż z drawidyjskimi (inna sprawa, czy kultura doliny Indusu rzeczywiście była drawidojęzyczna).
Czekamy niecierpliwie na drugą część ;-) Gorące pozdrowienia dla Autora!
Ciekawy temat i na pewno nie jest łatwa. Super praca.
Tak chcemy kontynuacji !!!!!
no wreszcie!
Świetny materiał! Wreszcie ktoś kompetentny! Dziękuję. Czy można jakiś materiał o Gutejczykach?
Jest na kanale - ruclips.net/video/D2-Kp1zs3-k/видео.html Pozdrawiam
O piekna mapa z zatoką Perską. W sensie chodzi mi o tą linię brzegową, o tym nadal niektórzy zapominają xD.
Proszę o odcinki o przełomowych wynalazkach takich jak RYDWAN czy ŁUK, oraz o przełomach w historii człowieka jak np. REWOLUCJA NEOLITYCZNA fajnie by było zobaczyć co jakiś czas np. raz do roku odcinek podsumowujący najnowsze odkrycia historyczne i archeologiczne na świecie ale także w Polsce. A najbardziej proszę o odcinek Inwazja Ariów Na Indie
Ogrom wiedzy, ogromna praca! Brawo!!! Powiedz cos o sobie?
W końcu coś ciekawego. Trafiłem tu pierwszy raz przypadkowo. Zainteresował mnie sam początek tytułu "Starożytny Elam " Jestem na 7:10 minucie i już propsuje . Bardzo dużo informacji co jest w sumie najważniejsze. Nie wiem ziomek czy zrobiłeś taki odcinek jeśli tak to prosił bym o link ale cywilizacje amerykańskie czasy Pizarra. Jak menele pokonały imperium.
Komentarz dla zasięgów.
Tutaj jest trochę prawdziwej wiedzy na temat Elamu oraz Ariów, białych ludzi o których autor nie raczył wspomnieć. Kanał propaguje wiedzę mainstreamu, zgodną z zakłamaną wiedzą niemców czyli żydowskich semitów, którzy podbijali ziemię białych ludzi. 3obieg.pl/huna-w-starym-testamencie-o-5a-znowelizowany-zarys-historyczny-5/
Lecz się chłpie
@@barwakolor2248 Fajna fantastyka w podanym przez ciebie linku to co to ma do mojego komentarza?
Zobacz na swój awatar.. kim jesteś?
@@andrzejszulc5033 Do kogo to powiedziałeś?
Skad to wszystko wiesz 😊
Czekam na drugą część ...
Co myślisz o teorii, że ludność Elamu przywędrowała i osiedliła się na terenie dzisiejszej Polski? Taką teorie przedstawiono we wstępie do filmu "Tajemnice początków Polski - Z otchłani pradziejów"
Ignacy Pietruszewski za to twierdził, że prorok Zaratustra wraz z innymi przeniósł się na tereny dzisiejszej Polski i że język polski i perski mają wiele podobieństw, więc...
Elamici to dzisiejsi Romowie
Elam to królestwo dzisiejszych Romowie
Druga część powstała? Bo nie mogę znaleźć
Dobrze wyglądasz. Głowa pasuje do głosu. Pozdrawiam
Anszan to praojczyzna Persów. Zasubskrybuję z ciekawości.
Z zaszczytem przygarnę następny Elam :)
Powoli przesuwamy się w stronę Indii. Mam nadzieję, że będziesz dodawał kolejne cywilizacje, ale najchętniej zobaczyłbym odcinek poświęcony wymianie handlowej, kulturowej, językowej i ludności między wszystkimi cywilizacjami Północnej Afryki, Europy, Bliskiego Wschodu i Indii.
Ciekawym byłaby analiza i wizualizacja zmian pogodowych i wpływu na starożytne cywilizacje. Oczywiście w tej tematyce zrobiłeś odcinek o ludach morza i ich podbojach za co Ci dziękuję.
Pozdrawiam:)
Panie kolego @Historyczny Top - co to za obraz za Panem na ścianie?
O pływające chronologię wspaniałe
Zrub coś o Chaldeczykach
Elam część 2 TAK
Słuchałbym chętniej gdyby czytający zrezygnował z tej maniery z głosem na końcu zdania.
Ciekawi mnie ten artyfakt czlowieka-lwa. Min 8:40 . Gdzie go moge znalesc w internecie? Dzieki
Cześć, skoro zaczęliśmy słuchać o Elamie, chętnie dowiem się więcej :)
zrób przegląd stosunków międzynarodowych i handlowych w tym okresie
Zrób materiał o naszych ziemiach (obecnej Polsce). Czy jest coś w tym, że niektórzy prawią o dawnej Lechii ???
Dobry materiał dlatego prosił bym materiał o Arzawa, Gutejowie, Kaszkowie lub Nairi.
Zapraszam do filmu Upadek Sumerów - dużo o Gutejach czy też Gutejczykach. Pozdrawiam
Piękna praca, dziękuję bardzo za ten film - prosiłem o Elam i czekałem na ten temat, jako tak bliski Sumerowi, a tak mało znany. Mała uwaga - wkradł błąd datowania w 14 minucie 17 sekunda... tzwany czeski błąd nie XIX - XVIII wiek p.n.e. a całe tysiąc lat wcześniej ok. XXIX- XXVIII wiek p.n.e.
Dariuszu to że rzadziles w Persji nie znaczy, że możesz uczyć historii.
Wstydzisz się swojego numeru?
Boisz się Greków? Uważaj Dariuszu,
bo Grecy blisko.
Witam cię Szymon. Czy mógłbyś zrobić film z Historii Bojszów, z których pochodzę?
A co to takiego?
@@marvju209 taka wieś na ślunzku
nawet nie wiedziałem ze takie cos istniało
Dotykamy chyba dna historii. Wcześniej to już dzieje nieczytelne.
Prawie. Czasem można jeszcze sięgnąć (mówię o obszarach poza Egiptem Mezopotamią i Lewantem, gdzie jest więcej danych archeologicznych do gdybania o cywilizacjach oraz historii) w IV i V tysiąclecie p.n.e., ale tylko w niektórych rejonach
Gdy takie filmy oglądam ciekawi mnie co w tym okresie było na terenach Europy.
Ano z grubsza nie wiadomo. To znaczy między 8000 p.n.e. a 3000 p.n.e. do Europy napłynęli neolityczni rolnicy z Anatolii i z południowej Hiszpanii/Algierii/Maroka. Około 5000-3000 p.n.e. wytworzył się okres stabilnych kultur rolników neolitycznych z niektórymi nawet bardzo zaawansowanymi jak Cucuteni Tripolje na Ukrainie i w Rumunii. A w latach 3000-2000 p.n.e nie wiadomo co się działo, znamy kultury archeologiczne, ale nie wiadomo dokładnie z jakimi ludami je powiązać. Oczywiście można budować hipotezy, ale żadnej z hipotez nie da się udowodnić. Dopiero po roku 2000 p.n.e. zaczyna się trochę rozjaśniać, bo w Czechach i Austrii pojawia się kultura epoki brązu Unietycko-Straubińska która można chyba powiązać z proto-Celtami, a do Grecji, Anatolii, Iraku, Syrii, Iranu i Indii napływają z północy kolejne plemiona indoeuropejskie, które już znajdują odbicie w źródłach pisanych - Grecy, Irańczycy, Ariowie, Hetyci, klasa władców w Mitanni.