Zo werkt tijd volgens natuurkundige Carlo Rovelli | VPRO Tegenlicht

Поделиться
HTML-код
  • Опубликовано: 4 фев 2025

Комментарии • 94

  • @San-69
    @San-69 7 дней назад +3

    Jullie maken bijna altijd toffe programma's waarvoor dank. Al sinds mijn studententijdheugenis. Extra bijzonder is dat ik dit van geen één enkel ander mainstream media instituut nog kan zeggen. Geen een. Hoe griezelig. Maar! Dank dat jullie nog altijd wakker en alive zijn 🙂

    • @isgeheim999
      @isgeheim999 6 дней назад

      @@San-69 Dan ken je Quora niet, denk ik. Daar wordt over alles gesproken. Wel in het Engels en over de hele wereld. Als je wat wil leren. Pas op het is heel verslavend. Maar Tegenlicht is ook heel goed bezig. Hele interessante onderwerpen, belicht door een professionele club !!!

  • @jensjacobs9050
    @jensjacobs9050 9 дней назад +4

    goh, wat leuk Ik heb jaren geleden een tegeltje laten maken met de spreuk "Tijd bestaat niet, want alles volgt op het vorige. Alleen wij hebben tijd nodig om dat te begrijpen"

  • @terra_incognita683
    @terra_incognita683 6 дней назад +2

    En dit is waarom Tegenlicht moet blijven. Prachtig weer.

  • @orlandofurioso357
    @orlandofurioso357 9 дней назад +9

    Bravo! Het is de eerste keer sinds twee decennia dat ik de vpro weer een compliment heb gegeven.

  • @jeroenwolfswinkel4751
    @jeroenwolfswinkel4751 8 дней назад +2

    Wat een prachtige beschouwingen!🙏

  • @Michel-r6m
    @Michel-r6m 9 дней назад +2

    What we call present is current observation of what has already been in the past. Basicly now is the past.

  • @RushianRichard
    @RushianRichard 8 дней назад +1

    Fascinerend onderwerp. 🤓 👍 De beste omschrijving/definitie van tijd vind ik: "De afstand tussen gebeurtenissen". Zelfs als er geen (intelligent) leven zou zijn om (relatieve) tijd fysiek en mentaal te ervaren, dan zouden atomen tijd nodig hebben om elektronen om de kern te kunnen laten bewegen en dus materie te vormen, ook al is die tijd die een elekton daarover doet astronomisch kort.
    Stap verder... Stel dat alle materie in energie omgezet zou worden, zou materieloze energie zonder tijd kunnen bestaan? Lijkt mij van niet, want "het" (de energie) "is" er nog steeds. Om te kunnen zijn is er dus tijd nodig. De trilling van het atoom of de beweging van energie zijn dus afstanden tussen gebeurtenissen die die dingen mogelijk maken te bestaan. Verder komt mijn breintje niet meer want vragen als "Wat als er niets meer is" of "Wat als atomen niet meer zouden trillen" gaan mijn pet en verbeeldingskracht ver te boven.

    • @isgeheim999
      @isgeheim999 6 дней назад

      @@RushianRichard Een voorbeeld is de halveringstijd van radioactief materiaal. Of de halveringstijd van medicijnen.

    • @isgeheim999
      @isgeheim999 6 дней назад

      Halveren alle radioactieve materialen in het volume?
      Nee, radioactieve materialen halveren niet allemaal in hetzelfde volume. Het begrip "halvering" in de context van radioactiviteit verwijst naar de halveringstijd, wat de tijd is die nodig is voor de helft van de radioactieve atomen in een materiaal om te vervallen. Dit is een intrinsieke eigenschap van het radioactieve isotoop en hangt niet direct af van het volume of de hoeveelheid materiaal.
      Het volume van een radioactief materiaal kan wel van invloed zijn op bijvoorbeeld de stralingsintensiteit of de manier waarop het materiaal wordt opgeslagen, maar het heeft geen invloed op de halveringstijd. Of je nu een klein of groot volume van hetzelfde radioactieve materiaal hebt, de halveringstijd blijft hetzelfde.
      Kortom: de halveringstijd is een eigenschap van het specifieke radioactieve isotoop en is onafhankelijk van het volume.

  • @bastiaanstapelberg9018
    @bastiaanstapelberg9018 9 дней назад +34

    Ik zeg dit ook altijd tegen de belastingsdienst ...'Tijd bestaat niet'.......maar ze trappen er niet in.

    • @croozerdog
      @croozerdog 9 дней назад +2

      hahaha stel je voor je werkt bij de belastingdienst, je belt naar iemand met 6 maand achterstand en ze gaan filosofische discussies starten

    • @Lizet-l9k
      @Lizet-l9k 6 дней назад

      ​@@croozerdogdaar neemt die dan de niet-bestaande tijd voor

  • @GiuliaVentura-p6f
    @GiuliaVentura-p6f 8 дней назад

    The video looks professional, nice to watch.

  • @ercanyilmaz8108
    @ercanyilmaz8108 9 дней назад

    5:47 Licht kent WEL tijd. Aangezien deze de snelste tijd heeft, benaderen we alsof tijd deze geen tijd heeft. Stel dat een ander soort energie sneller was dan tijd, dan was het een ander verhaal geweest.

  • @centrumtevree9706
    @centrumtevree9706 9 дней назад +1

    We kunnen beslissingen nemen. Ik verander dit graag in: we nemen beslissingen.

  • @kristine8338
    @kristine8338 9 дней назад

    If you ask When? You ask for a time and place of an event in order to fixate it in your life experience and you can refer to it if necessary.

  • @Patiboke
    @Patiboke 9 дней назад +3

    Tijd is dit, tijd is dat, maar we moeten toch maar ondergaan.
    Heerlijk man, Carlo Rovelli, maar het lijkt mij maar een manier om de dingen te beschouwen, niet iets dat impact heeft op je mogelijkheden.

  • @mariaband9870
    @mariaband9870 7 дней назад

    Misschien heeft het wel een functie, dat wij ons vaak anders herinneren dan hoe het werkelijk was. Op die manier pinnen we niets vast, maar buigen we als het ware de realiteit om...

  • @wisecat.
    @wisecat. 9 дней назад +2

    Een agent houdt mij aan en zegt :"Wij zitten al een kwartier achter u en u rijdt constant te hard" Ik zeg: "Uw perceptie van tijd is verkeerd. Als ik constant te hard zou rijden moet ik nu nog steeds te hard rijden en dat doe ik niet.

  • @bendunselman
    @bendunselman 9 дней назад +1

    Voor mensen die per uur betaald worden is het heel duidelijk dat ze oneindig lang over een klus willen doen. Voor degene die hen betaalt duurt een klus oneindig kort. Waaruit maar blijkt dat tijd geld is en dus ook geld een emergent verechijnsel zou kunnen zijn.

  • @krrbas
    @krrbas 9 дней назад +5

    Tijd is niet fundamenteel. Tijd is een emergent verschijnsel, een verschijnsel wat ontstaat door toedoen van een onderliggend fundamenteel verschijnsel. Dit onderliggend verschijnsel is voor zover is weet nog altijd een mysterie (Ik ben geen expert).

    • @markborst5630
      @markborst5630 9 дней назад

      Klopt. Tijd als fundamenteel is een zeer betwist onderwerp onder natuurkundige, wetenschappers in de kwantumfysica en filosofen. Tijd is naar mijn mening slechts één verschijningsvorm van een achterliggende realiteit voor ons levende wezens zodat wij kunnen functioneren (leven, ervaren en voortplanten etc.).

    • @Pepe-hj4zt
      @Pepe-hj4zt 9 дней назад +1

      Ja, leun hier ook steeds meer naartoe. Tijd meten we als relatieve beweging van materie. Hoe je die beweging dan noemt en tot stand komt is mij niet bekend.

    • @franswiggers601
      @franswiggers601 8 дней назад

      Ja, ik merk het. Want wat je daar roept moet je ook zeker weten en dat doe je niet.

    • @Pepe-hj4zt
      @Pepe-hj4zt 8 дней назад

      @@franswiggers601 welk gedeelte?

  • @isgeheim999
    @isgeheim999 9 дней назад +9

    Tijd is een naam. Net als een meter een naam is. Net als een kilo een naam is. Het eerste wat er gebeurt als de mens iets ontdekt is het geven van een naam. Op de basis van de naamgeving komt de regelgeving. Met naam en regelgeving kunnen mensen communiseren op een gelijke niveaus en begrijpen waar we over praten. De tijd is het draaien van de aarde zelf en het draaien van de aarde om de zon. Het verloop van zon en maan, in de ruimte, is de indeling van het verloop van de tijd. Voor de mens geld deze tijd-schaal voor het hele universum of heelal. Als er in het heelal een andere levens vorm bestaat, met een planeet waar zij op leven, kan de tijd-schaal anders zijn ingedeeld. Daar kan een dag geen vierentwintig uur duren maar 53 uur.

    • @San-69
      @San-69 7 дней назад

      Tijd.... is afhankelijk van in welke dimensie je bewust bent. In de derde is het denk ik dan vrij lineair. In de vierde kan je in de tijd reizen. In je mentale zijnsvorm; hoe simpel eigenlijk om een herinnering te nemen en die echt te herbeleven, iedereen kan dat. Of een andere plaats. In de vijfde dimensie wordt het nog grappiger. Want.. in de derde zit je vast op het nu, in de vierde kan je je bewegen in de tijd. Maar in de vijfde, ben je overal in de tijd tegelijk. Zo ook overal in de ruimte tegelijk. Je bent. Dus dan wordt nu altijd en het hier overal. Haha hoe grappig om dat zelf te ervaren. En dan me af te vragen jo en wat in vredesnaam dan in de zesde dimensie of weet ik hoeveel er daarna nog komen. Heel bizar en... niks gerookt of geslikt hoor :-)

    • @diederikvandedijk
      @diederikvandedijk 7 дней назад +1

      Je haalt zo grootheden en eenheden door elkaar en het is totaal niet wat Rovelli bedoelt.

    • @isgeheim999
      @isgeheim999 6 дней назад

      @@diederikvandedijk Maar dan hoor ik graag van jou, wat hij dan bedoeld. Want je geeft aan dat jij het begrijpt. Ik begrijp dat er subjectieve gedachten zijn. Dat kunnen dus ook fantasieën zijn. Leuk om daar mee te spelen. En te discussiëren. Ik blijf met mijn poten op de grond staan. Wat was er eerder de kip of het ei. Bestaat er een god? En wie heeft die God dan gemaakt? Voor mij zijn dat retorische vragen. Maar het is heel goed om te denken en moeite te doen om te begrijpen.

    • @diederikvandedijk
      @diederikvandedijk 6 дней назад +1

      @ Het zijn geen subjectieve gedachten. Het gaat om relativiteit. Dat is lastig in detail te bevatten maar voldoet perfect aan de natuurwetten. Heeft niks met fantasie te maken.

    • @isgeheim999
      @isgeheim999 6 дней назад

      @diederikvandedijk Wat is volgens jou de relativiteit dan? Die moet je meervoudig kunnen beantwoorden, ik ga het niet voor zeggen. Gewoon de betrekkelijkheid van de relativiteit simpel toch?

  • @G12-h7d
    @G12-h7d 7 дней назад +1

    Is tijd niet de beweging van het denken? Zonder denken is er geen tijd en zonder tijd is er geen denken.

    • @isgeheim999
      @isgeheim999 15 часов назад

      @@G12-h7d Heel goed beschouwd ! Met het bewustzijn zien we de dingen die gebeuren. En dingen zijn. Dat kan alleen als je met de dingen en je belangen in je hoofd bezig ben. Het denken, waar je, bewust van bent. Ben je dood dan is er geen tijd meer voor jou. Wel voor de mensen die leven.

  • @toompie69
    @toompie69 9 дней назад +5

    Ik heb hier geen tijd voor.

  • @Alexdelarge1975
    @Alexdelarge1975 9 дней назад

    Wat is het verschil tussen vrijheid van keuze en vrije wil? Als je afhankelijk/beïnvloedt wordt bij het maken van een keuze (bijvoorbeeld lamp aan- of uitzetten), hoe heb je dan vrije wil?

    • @croozerdog
      @croozerdog 9 дней назад

      filosofen maken nog steeds ruzie over wat vrije wil precies is

  • @croozerdog
    @croozerdog 9 дней назад +1

    ons zelfbewustzijn loopt niet op kloktijd, elke dag voelt anders voor ieder persoon. we meten tijd zodat we samen dingen kunnen plannen. en ondertussen ook nauwkeuriger en op verschillende manieren voor nerds en filosofen om complexe dingen in de natuur te voorspellen.
    kloktijd is net als een hamer. gereedschap.

  • @sprokenvansami3134
    @sprokenvansami3134 4 дня назад

    Ik vraag me ook af wat is het ervaren van tijd van een persoon. In de context, hoe snel iemand een seconde verwerkt ten opzichte van een ander. Net als met kleuren de een kan dezelfde kleur blauw zien in een net lichtere kleurenpalet dan een ander, daardoor is het kleurverschil voor de een anders dan de ander.

  • @Valerossi0
    @Valerossi0 7 дней назад

    In een andere (Goddelijke?) dimensie zal tijd misschien het verleden, heden, toekomst tegelijk zijn. Wij hier op aarde hebben de cyclus een naam mogen geven (tijd). Een dag door de rotatie van de aarde en een jaar door de baan om de zon. Maar je zou het natuurkundig dan kunnen benaderen als iets wat gewoon gebeurt..

  • @KootFloris
    @KootFloris 9 дней назад +1

    Als je naar Krishnamurti over tijd luistert hoor je een verhaal met overlap met deze man. Voor Krishnamurti is het vooral een nu ervaring waar je bij kan blijven. Verleden en toekomst zijn mentale modellen en afleiding.

  • @Melvin420x12
    @Melvin420x12 9 дней назад +2

    Tijd is interactie, daar komt het op neer. Als jij net zo hard gaat als het licht kan het licht niet botsen met je en is er dus geen interactie. Nu scheelt het dat je niet zo hard kan gaan als het licht, dus er zal altijd iets van interactie zijn. Maar die gaat dan zo traag vergeleken met hier op aarde dat je er dus minder interactie plaats gevonden heeft dan iemand op aarde heeft ervaren. Hier merk je zelf overigens niks van, voor jou is een minuut op je horloge nog steeds een minuut. Terwijl er op aarde een paar dagen verstreken zijn op hun horloges. Waardoor een jaar in je supersnelle ruimteschip 10 of 100 jaar kan zijn op aarde. Terwijl jij dus een toeristisch jaartje in je supersnelle ruimteschip hebt gevlogen kom je 99 jaar later terug voor de mensen op aarde. Bizar!

    • @Home-ed1fp
      @Home-ed1fp 9 дней назад

      Ah zo... Dat kliink heel logisch. Het kwartje begiint langzaam te vallen bij mij. Bedankt!

  • @aliciajesslyn4548
    @aliciajesslyn4548 9 дней назад

    Daarom voel het als er veel dingen gebeuren, dan vliegt de tijd. En als je niets doet, dan krijgt de tijd.

  • @lanabutter9762
    @lanabutter9762 9 дней назад

    Spinoza zegt juist het tegenovergestelde over vrijheid en vrije wil...
    😇

  • @Boca-do-rio
    @Boca-do-rio 9 дней назад

    Snelheid = verandering per tijdseenheid... Als dan de tijd relatief is, kan de snelheid nooit exact zijn, dus ook niet bij licht. Dat de snelheid van licht constant is voor alle waarnemers, wil nog niet zeggen dat deze snelheid exact hoeft te zijn, alle waarnemers ervaren veranderingen dan ook gewoon als constant.

  • @kayasper6081
    @kayasper6081 9 дней назад +3

    Tijd bestaat enkel tijdens je leven.

    • @itskittyme
      @itskittyme 9 дней назад +5

      als de tijd stilstaat buiten je leven, dan kom je nooit tot het moment dat je levend wordt

    • @croozerdog
      @croozerdog 9 дней назад

      het hele idee van het concept tijd wat we bedacht hebben is dat we verder kunnen meten en voorspellen dan ons eigen mentale idee. een uur voelt niet altijd als een uur, maar de klok helpt ons te plannen alsof t wel zo is

    • @terrortinus
      @terrortinus 9 дней назад

      Haha, voor beide valt wat te zeggen

    • @kayasper6081
      @kayasper6081 9 дней назад

      ​@@itskittymeVoordat je geboren wordt, is er geen tijd. De klok start pas wanneer je ter wereld komt. Een soort van persoonlijke Big Bang.

  • @philipparker5291
    @philipparker5291 9 дней назад

    Ik kan in dit kader George Carlin's reflectie op tijd aanraden. Mooie vent was dat.

  • @bullshark1152
    @bullshark1152 9 дней назад

    Licht is niet het snelste van alles. Het heelal zelf is sneller. Dat dijt sneller uit dan de snelheid het licht. Dus…… 😬

  • @jorb8572
    @jorb8572 4 дня назад

    Ook al beweegt er niemand meer toch worden we ouder en dus gebeurd er iets en verstrijkt er tijd

  • @Astutissimus
    @Astutissimus 9 дней назад +4

    Wat er ook van zij volgens de natuurkunde, «in Gods werk zijn beweging en tijd de rechters die de waarheid doen verschijnen.» (Louis Cattiaux, De Hervonden Boodschap, III, 52)

  • @ikke.gernoasje
    @ikke.gernoasje 9 дней назад +1

    Lichtsnelheid is de snelheid waarmee het licht zich verplaatst. Das niet het snelste, maar het snelste wat wij als mens op dit ogenblik hebben kunnen vaststellen. Zeg nooit nooit want ooit zal men moeten vaststellen dat duisternis sneller, vluchtiger, ongrijpbaarder en chaotischer is.

  • @JochemWiltens
    @JochemWiltens 9 дней назад

    Too travel in space is too travel in time.

  • @hoedemakerbart
    @hoedemakerbart 9 дней назад +7

    Klopt tijd bestaat ook niet. Zeg ik altijd al. Wij mensen hebben dat zelf verzonnen aan de hand van de zon. Dieren kennen immers ook geen tijd

    • @croozerdog
      @croozerdog 9 дней назад

      maar dieren doen wel dingen op tijd, tijd is een naam die we er aan gegeven hebben

    • @displee6545
      @displee6545 9 дней назад

      @@croozerdog De biologische klok heet dat

    • @hoedemakerbart
      @hoedemakerbart 9 дней назад

      ​@@croozerdogdat doen ze aan de stand van de zon. Maar ze kennen geen tijd

  • @exoyt7575
    @exoyt7575 9 дней назад +2

    Tijd bestaat niet, alleen cycli van verandering

    • @RushianRichard
      @RushianRichard 8 дней назад

      Toch heeft elke verandering tijd nodig, hoe kort of relatief ook. Anders kan er niets veranderen of gebeuren, zelfs de trilling van een atoom niet.

  • @InfiniteCyclus
    @InfiniteCyclus 8 дней назад

    Zonder tijd is geen interactie mogelijk. Dan zou het universum statisch zijn.

  • @maarten194
    @maarten194 9 дней назад

    als je genoeg tijd hebt win je de loterij , maar hebben niet genoeg tijd voor de wachtrij van het ziekenhuis ....

  • @paraglide01
    @paraglide01 9 дней назад

    Maar als welke gender identificeert deTijd zich, dat is de belangrijkste vraag.

  • @s0012823
    @s0012823 9 дней назад

    Dit is echt een uitleg voor beginners. Als je al geïnteresseerd bent in dit onderwerp, is dit niet de video die je zoekt.

  • @kungfujoe2136
    @kungfujoe2136 9 дней назад

    is dat niet gewoon einstein's theory van relativiteit? (ben geen expert)

    • @dodec8449
      @dodec8449 9 дней назад +1

      wordt ook genoemd tijdens de video

  • @franswiggers601
    @franswiggers601 8 дней назад

    Een hoop goed bedoeld geleuter, maar geen enkele verklaring waarom we tijd ervaren zoals we het ervaren. Per saldo ben ik nog geen snars wijzer, het grote probleem van de moderne theoretische fysica.
    Gooi er nog maar een andere Hamiltonian tegen aan.

  • @Arnoud-nf6iz
    @Arnoud-nf6iz 5 дней назад

    Als je het nog gekker maakt ben je miljarden keren per seconde een compleet ander persoon

  • @windmill33v
    @windmill33v 8 дней назад

    Als ze de constructie van WEF stakeholders nou ook eens zo uitleggen ..dan zal iedereen eens zien hoe we besodemieterd worden met media en politiek
    Dat onze samenleving meegenomen wordt in gecreerd begrip ,aangeleerde herkenning en afgedwongen erkenning
    Hele instanties spelen daarmee

  • @willemgroen8710
    @willemgroen8710 9 дней назад +1

    Dus interacties met de natuur, hebben nieuwe inter acties tot gevolg en ben je niet gebonden aan de wet? En is het net als op een schakelaar drukken?
    Dit zijn allemaal halve waarheden van deze onderzoeker en hij zoekt het voornamelijk in de techniek, waarin hij zegt dat alles mogelijk is en niet gebonden in de/een wet. Allemaal halve waarheden.

    • @marlou3333
      @marlou3333 9 дней назад +1

      Gelukkig hebben we experts zoals Carlo Rovelli. Koekenbakkers zoals Willem Groen kunnen maar beter hun mond houden over dit onderwerp.

  • @_SLKK
    @_SLKK 9 дней назад +1

    Ja is tijd dynamisch maar tijdreizen neeh..een beter vergelijking zou zijn: vliegen naar NewYork, je vliegt met tijd mee, maar je zit niet in de toekomst en terug kom je niet in het verleden. Jouw tijd aanduiding is anders maar de wereld heeft niet stil gestaan

    • @stijn2418
      @stijn2418 9 дней назад +2

      Dit voorbeeld komt niet overeen met wat bedoelt wordt. Je hebt het over tijdzones. Maar in het filmpje wordt gesproken over de relativiteit van tijd. Stel je reist naar een planeet met een hele andere zwaartekracht en weer terug. Dan is de tijd op aarde anders verstreken dan voor jou, door het verschil in zwaartekracht. Of ook wel de relativiteitstheorie.

    • @_SLKK
      @_SLKK 9 дней назад

      ​@@stijn2418 Thanks, misschien is tijdzone metafoor niet handig gekozen :) Ik bedoelde er mee te zeggen tijd is een door ons geformuleerd concept en als waarde veranderen, veranderd dan onze observatie of daadwerkelijke tijd?

    • @croozerdog
      @croozerdog 9 дней назад +1

      @@_SLKK jah het voelt een beetje als mentaal tijdreizen, maar door de relativiteitstheorie loopt t op een normaal tempo voor anderen, echt idioot om over na te denken. Interstellar heeft t idee mooi in beeld gebracht.

    • @stijn2418
      @stijn2418 9 дней назад +2

      @@_SLKK Ja tijd kan letterlijk ‘buigen’ door de zwaartekracht. Interstellar brengt het mooi in beeld inderdaad. Hoe meer zwaartekracht, hoe meer de tijd buigt, hoe langer tijd duurt. En andersom. Als je dus reist naar een planeet waar minder zwaartekracht is, gaat de tijd daar sneller dan op aarde. Wat dus betekent dat je ‘ouder’ kunt terugkeren dan bijvoorbeeld je ouders, die op aarde zijn gebleven.

  • @TouYube886
    @TouYube886 9 дней назад +1

    Op de Noordpool is het veel kouder dan in de Sahara. Maar laten we alleen spreken van temperatuur en niet van warm koud nee temperatuur en dan heeeeel moeilijk doen met theorieën en doen of we slim zijn.

    • @noeel12
      @noeel12 9 дней назад +1

      Bewijs het maar

    • @DaniëlvanDuijn
      @DaniëlvanDuijn 9 дней назад +2

      Ik denk dat je de waarde van de observatie verwart met de beschrijving van de variabele. Bij velociteit kan je een snelle of trage waarde observeren. Bij tijd een verleden en een toekomst. Alleen is tijd niet tweedimensionaal (Einstein noemde het de vierde dimensie). Dus er is niet een omhoog of omlaag. Hoe je naar het verleden kijkt, bepaalt welke toekomstige keuzes je maakt (en zelfs een valse herinnering kan in het nu geplaatst worden). Philip Zimbardo en John Boyd hebben een leuk boek over de psychologie van tijd geschreven; The Time Paradox.

    • @thegieloo2855
      @thegieloo2855 9 дней назад

      Een temperatuur is een feit.
      Tijd niet
      Einde brrricht

    • @TouYube886
      @TouYube886 9 дней назад

      @@thegieloo2855 waarom heb jij dan ook klok in je huis hangen slimpie

  • @Plons0Nard
    @Plons0Nard 9 дней назад

    Time is bunk.
    Zaphod Beeblebrox
    Time is an illusion. Lunchtime doubly so.
    Ford Prefect
    The hitchhiker's Guide to the Galaxy