САХАЛАР ХАНТАН КЭЛБИТТЭРЭЙ? / СТЕПАН НОЕВ - ЭТЭҤҤЭ ПОДКАСТ #13

Поделиться
HTML-код
  • Опубликовано: 22 май 2024
  • “ЭТЭҢҢЭ” подкаст бүгүңңү ыалдьытынан буолар эдэр педагог, историк уонна тюрколог СТЕПАН НОЕВ.
    Сахалыы тылдьыттары тускар туһан:
    ▪️ sakhatyla.ru/
    ▪️ igi.ysn.ru/btsja/
    Үлэлиир бөлөх:
    Айдын Ате @aidynate
    Сандал Никаноров @sndl.nknrv
    Адам Прокопьев @adamantiyyy
    Николай Кучутов @nick.kuchutov
    Айына Олесова @ayyna_olsva
    Медиахолдинг “ТУСКУЛ”
    Андрей Дьяконов @anryo
    Кюннэй Карманова @kiunney
    Таһаарыы EdaYkt аһы сакаастыыр биир кэлим сервис көмөтүнэн тағыста. Улахан махтал буоллун өйдүүргүт уонна өйүүргүт иһин!
    Канал сайдарыгар бу ссылканнан киирэн көмөлөһүөххүн сөп доғор:
    www.donationalerts.com/r/aidy...
    Эбэтэр мобильнай банк нөңүө курдаттыы миэхэ эмиэ ыытыаххын сөп:
    89142294419 (Сбер/Тинькофф/Альфа)
    Тэрилтэлэри уонна урбаанньыттары кытта үлэлииргэ бэлэммит. Сэңээрбит дьон миэхэ суруйун. Кэпсэтиэхпит🫱🏽‍🫲🏼
    Эбиитин Телеграм каналбар суруттараар. Сонун, туһалаах сүбэ, ыйытыктар онно баар буолаллар:
    t.me/aidynate
    Чэ уонна комментарий хааллараргын, сүрэх баттыыргын умнума🫂
    Этэңңэ буол!
  • КиноКино

Комментарии • 252

  • @user-sf9tp9ct5b
    @user-sf9tp9ct5b Месяц назад +13

    Түгэҕэр дылы биир тыынынан иһиттим, астынным. Маннык сааһылаан, ырытан сахалыы сайа кэпсиир эдэр киһини истэр сэдэх буолан үөрдүм да соһуйдум да диэххэ сөп. Ордук тыл өттүнэн ырытыыны сэргээтим, элбэх саҥаны биллим, историяны уонна тылы сэргэ тутан ырыппыта наһаа интириэһинэй. Элбэҕи аахпыта, дириҥник үөрэппитэ көстөр. НВК ҕа анал биэриини киэҥ араҥаҕа ыытыан сөптөөх, бэлэмнээх эбит дии санаатым. Инникитин өссө кэлэн кэпсиирэ, билиитин үллэстэрэ буоллар. Махтал, өссө үрдүк ситиһиилэр, саҥа аартыктар аһыллан истиннэр!

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      Номергытын суруйуоххут дуо? Эьиги сертификат кыайдыгыт! Степан Олегович талла 🎉

    • @aidynate
      @aidynate  27 дней назад

      Эьиги сертификат кыайдыгыт номергытын хаалларыаххыт дуо

  • @BurnashevaDi
    @BurnashevaDi Месяц назад +6

    Түгэғэр тиийдим. Улахан махтал. Маннык подкастар олуһун наадалар диэхпин бағарабын. Мин билигин Казах дойдутугар түүр омугу кытта алтыһан Международнай Казахско-Турецкай университетка үөрэнэ сылдьабын. Кырдьык, олуһун Саха омугу интириэһиргииллэр. Биһигиттэн өрүү ыйыталлар ханнык омуккутуй, туох итэғэллээххитий уонна хантан төрүттээххитий диэн, биллэн турар биһиэхэ оғолорго бу ыйытыктарга эппиэттииргэ ыарахан. Араас платформаларга Саха омук туһунан кэпсээтэхтэринэ олуһун интириэһиргээн истэбин. Улахан көмө буолар. Өссө подкаст күүтэбин😊

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      ✊🏻✊🏻✊🏻

  • @user-if1ds6ef1f
    @user-if1ds6ef1f Месяц назад +13

    Степан инниҥ хоту үөрэтэн-чинчийэн, сырдатан ис историябытын✊🏾✊🏾✊🏾✊🏾✊🏾

  • @user-ln1sm6kg5j
    @user-ln1sm6kg5j Месяц назад +22

    Степан Олегович, махтал!
    Айдын Атэ, у вас шикарный гость! грамотный во всём.
    Побольше таких профессионалов в подкасте.
    Согласен - саха, как сознательный народ, сформировался на средней Лене.

  • @user-ei3rl7xo6f
    @user-ei3rl7xo6f Месяц назад +6

    Иккис чааьын уьулун, олус интириэьинэй

  • @nyurgu_m1245
    @nyurgu_m1245 Месяц назад +29

    Лайктаан иһин,өссө кэлиэ этэ буо кэпсии- ипсии,сырдата,киһи истэр гына,сэргэхтик кэпсиир эбит.👍🔥

  • @user-ic1hb5um1o
    @user-ic1hb5um1o Месяц назад +6

    Олус учугэй биэрии, кэпсэтии буолла, олох биир тыынынан кэрдум 👍👍. Степан Олегович кэпсиирин хас даа чаас истиэх эбиппин. Степан Олегович бэйэн кэрсуьуулэри эбэтэр группа арыйарын буоллар олус учугэй буолуо этэ, холобура мин бу теманы олус интэриэьиргээн аа5абын, истэбин, кэрэбун, кэрсуьуулэри онорорун буоллар кэтуппэккэ сылдьыа эбиппин 😊. Улахан махтал Айдынатка маннык билиилээх-кэруулээх ыалдьыты ынырбыккар, ессе кэлэн ыалдьыттыа диэн эрэнэммин подпискаланным 😅❤

  • @byotur
    @byotur 21 день назад +1

    Чэ кытаатын сана подкаста Степан Олеговичтыын таьаарын🔥

  • @M1sh0001
    @M1sh0001 Месяц назад +6

    6тыс просмотр саатар лайк баттаан ыарахан уьу да бачча билии учуей контент онороллоругар 1тыс лайктан таьаара охсуох

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      Оннук ✊🏻✊🏻✊🏻

  • @freebrainer24
    @freebrainer24 9 дней назад

    Степан Олеговичка улахан махтал. Уорэнээччититтэн

  • @user-ei3rl7xo6f
    @user-ei3rl7xo6f Месяц назад +3

    Степан Олегович ✊🏻✊🏻✊🏻👍🏻👍🏻👍🏻

  • @uruydaanaykhal
    @uruydaanaykhal Месяц назад +5

    Степан Олегович өйдөөх ба5айы киhи эбит хайаатар да5аны иккистээн кэлэн Саха омук номохторун сырдаттын

  • @user-hs7we3hk2b
    @user-hs7we3hk2b Месяц назад +5

    Бутэhигэр дылы тиийэн буо бачча учуой подкасты 😊 А так олох улахан улэ эбит сахалары уорэтэр. Онон ити Степан Ноев курдук дьоннор улэлииллэрэ, уорэтэллэрэ олус наадалаах

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      Оннук 🙌🏻

  • @djulustantarabukin
    @djulustantarabukin Месяц назад +11

    Степан Олеговичка улахан э5эрдэ!

  • @user-xi9ub2sz8k
    @user-xi9ub2sz8k Месяц назад +5

    Степан Ноев саха омугун историятын туьунан канал арыйыаххан наада эбит. Эдэр келуенэ эмиэ керерун курдук. Сурдэх учугэй подкаст буолла👍✊

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      ✊🏻✊🏻✊🏻✊🏻

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      Махтал

  • @kunneikunnei
    @kunneikunnei Месяц назад +2

    Киһи истэ-истэ олоруох эрэ кэрэх, элбэҕи биллим. Аҥардас билиини тириэрдэрэ, куолаһа❤

  • @user-dl9bh7px9d
    @user-dl9bh7px9d Месяц назад +8

    Николай, үчүгэй кэпсээннээх, элбэх билиилээх, сахалыы тылынан ыраастык саҥарар ыалдьыты булан, ыҥыран аҕалан эдэр дьоҥҥо иһитиннэрбиккэр улахан Махтаал !
    Маннык ыччаттаах буоллахпытына, Сахалар самныбат саргыланыахпытын сөп !

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад +1

      ✊🏻✊🏻✊🏻✊🏻 махтал ✊🏻

  • @Quwuwi
    @Quwuwi Месяц назад +9

    СТЕПАН ОЛЕГОВИЧ 🔥🔥🔥

  • @komentatorotboga969
    @komentatorotboga969 Месяц назад +2

    махатал-таптал! наьаа маладьыас дьоннут 🎉 Степан уол о5ото-мо5отой!

  • @denisalekseev3312
    @denisalekseev3312 Месяц назад +3

    Мин санаабар Алтай сахаларын туhунан Ньукулай ыйыыппакка хааллын, билигин да олорор сахалар бааллар Алтайга. Иккис чааhа наада хайаан да5аны. Ыстапаанна махтал, Ньукулай кытаат сал5аан ис ✊🏼

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      Махтал ✊🏻

  • @4UOL5AHHblblP
    @4UOL5AHHblblP Месяц назад +2

    Айах тыаһынан саҕалаабатаххытыгар туспа махтал. Түгэҕэр тиийдим. Степан Олегович наһаа маладьыас 👍🏼 ааҕыахха наада диир даҕаны онү сөпкө өйдөөн баран сааһылаан кэпсиир эмиэ биир дьоҕур э чахчы маладьыас. Мин кыайдым, но сертификаты атын киһиэхэ биэрин, мин кэннибиттэн иккис буолбутка 👍🏼

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      🤣🤣🤣🤣👍🏻

  • @onshock-te5id
    @onshock-te5id Месяц назад +6

    Хайа да улахан киьи кэпсээбэтэхин-ейдеппете5ун ейдетте, элбэххэ харах арылынна, киьи билэ сылдьыбытын диринитэн биллэ диэххэ сеп, киьи санаатынан да сааьыламмы курдук буоллум, маннык биэрии иккис чааьа тахсыа оруннаах, чахчы олонхону аа5арга да ба5а санаа киирдэ, махтал!

  • @user-wc2ms9dp7b
    @user-wc2ms9dp7b Месяц назад +2

    Саха былыргытын маннык кэпсииллэрэ олус туһалаах эдэр дьоҥҥо

  • @user-vx2mu9lb3b
    @user-vx2mu9lb3b Месяц назад +4

    Ыйга биирдэ ынырар буол бу киьини👍🏻

  • @bonusepta3063
    @bonusepta3063 Месяц назад +3

    2 чааьа наада бу маннык кэпсэтии бэт👍👍

  • @Darhan_25
    @Darhan_25 Месяц назад +4

    Биир тыынынан кордум! Сал5ыытын кэтэьэбит. Билинни кэмнэ олох сурун тема 👍Степаны кытта хас да сериялаах подкаст устаргыт буоллар диэн эрэл баар.

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      ✊🏻✊🏻✊🏻

  • @ArtemTsiv
    @ArtemTsiv Месяц назад +4

    С каждым разом уровень выше и выше 👍

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад +1

      ✊🏻✊🏻✊🏻

  • @user-bj8rv5od1b
    @user-bj8rv5od1b Месяц назад +3

    Уп-улахан лайк

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад +1

      Махтал ✊🏻✊🏻✊🏻

    • @user-bj8rv5od1b
      @user-bj8rv5od1b Месяц назад

      Киинэ5э костон ылбыт киьи

  • @dgnrvv
    @dgnrvv Месяц назад +4

    Олус туһалаах уонна интириэьинэй кэпсэтии, Степан Олеговичтыын өссө подкаст күүтэбин 😊👍

  • @user-iq4bl2qz4m
    @user-iq4bl2qz4m Месяц назад +2

    Степан Олегович, махтал ✊️

  • @user-gt3yf5bs9g
    @user-gt3yf5bs9g Месяц назад +7

    Бэрт биэрии буолбут👌 Тыл элбэ5и кэпсиир. Тыллары ырытан, толкуйдаан бардаххына син сурун ейдебул кэлэр курдук.
    Биэриигэ тюркский каганаты кытары утарылаьан олорбуппут диэн кэпсэнэр. Оннук буолуон сеп, ол эрэн, сахалар хайа эрэ теруттэрэ Тюркский Каганат иьигэр киирэ сылдьыбыт буолуохтарын сеп. То5о диэтэр, каганат бэйэтин аата "Мэнгэ Эль", сахалыыта "Мэнэ Ил", тылбааьа "Вечное государство" диэн. Эбиитин Канглылар (Ханаластар) каганат иьигэр баар этилэр уонна каган (хан) аата - "Кюльтегин". "Тегин" диэн "принц" диэн суолталаах, сахалыыта "Тыгын" диэн. Каганат бэйэтин да аата сахалыыга барсар курдук "Мэнэ Ил". Мин саныахпар, Тыгын Дархан ол государство прототибынан Ил тэрийэ сатаабыт быьылаах араас а5а уустарын холбоон. Манна кэлэрбит са5ана хайдыьыы буолбут буолуон сеп. Холобур, ар5аа олорор тюрк омуктар "вперед" диэннэрэ "Ал5а!" диэн, биьиги "Иннибит хоту!" диибит. Ар5аа олорор тюрктарыгар запад диэн "батыс" диэн, биьиэхэ запад диэммин "Ар5аа" диэн. Ол аата, хайдыьар кэммитигэр кинилэр "Ар5аа батыс - Ал5а батыс!" диэбит буолуохтарын сеп, оттон биьиги "Иннибит хоту!" - ити этиилэр билигин "Вперед!" диэн ейдебул курдук хаалбыт буолуохтарын сеп.
    Аны туран Сактары (Скифы) ылан керуеххэ. Олонхо5о "Араал Бай5ал" диэн кэпсэнэр, ол Аральское море буолуон сеп, билигин кууран хатан Казахстан сиригэр баар. Былыр сактарын ол диэки олорбуттар. Сактар Томирис диэн царицалаахтар этэ, аан бастаан перстары кыайбыт царица. Кини аатын суолтатын "Королева железа" дииллэр эбит. Ол аата суолтата: руданы хомуйан, уокка уьааран тимир гына чочуйан таьаарар. Ол курдук сак племяларын хомуйтаабыт диэн. Сахаларга уоппут иччитин ким диибитий? Хатан Тэмиэрийэ - Хатан Тимир Ийэ. Томириспыт ейдебулэ итиннэ сылдьар буолуон сеп.
    Бай5ал диэкиттэн кэлбиппит диэн сеп. Хакасия игин диэкинэн эргийэн кэлбиппит бх, ол диэки сахалыы ааттаах сир элбэх. Былыр теруттэрбит эйэлээх, кенул оло5у ба5аран кэлбит буолуохтаахтар. Ерустэр бары хоту усталлар, кетер барыта хоту кетер - ол аата хоту диэки элбэх кыыл-суел баар, булт-алт. Тымныы дойдуга омук ахсаана а5ыйах, ол аата сэрии мээнэ суох. Бастаан явно разведчиктарын ыыта сылдьыбыт буолуохтаахтар, олор баран кербуттэрэ саха билинни территориятыгар тимирэ суох, ата суох омуктар олороллор - ол аата чэпчэкитик кыргыахха сеп. Булт, куел элбэх - ол аата ас баар. И тут уже логика работает: лучше жить там, где ты войдешь под знамя монгольской империи и будешь всегда воевать, платить налог ИЛИ уйти в даль и жить независимо, сыто и богато.
    Гынан баран парадокс баар: монгольскай империя5а кииримээри кэлбиппит диибит дии. Ол эрэн, Чыныс Хаан диэн ахсыс халлаанна олорор айыылаахпыт. Чингисхан дьиннээх аата Тэмучжин (Тимир чыын), кини а5а ууьун аата "Берджегин" (Бере тегин), ийэтин аата "Одьулуун" (сахалыыта а5а ойох), а5атын аата Есугэй Багатур (Учугэй Бухатыыр), кэргэнин аата "Берте" (сахалыы берте диэн бере тинилэ5ин этэллэр). Аны туран "Ураанхай Саха" диибит дии, Чингисхан полководеьа Субудай Багатур а5а ууьа Ураанхай дии эмиэ. Итиннэ эмиэ туох эрэ ситим кестер курдук уонна Чингисхан аьары монгол буолбатах быьылаах. Билинни тюркологтар этэллэринэн, кини тюрк. Чингисхан са5ана "монгол" диэн омук суох эбит, племялар эбиттэр. Чингисхан тюрксий каганат прототибынан "Мэнгэ Эль" тэрийбит, онно киирбит омук бары "Мэнгэ Эль" дэнэр буолбут, нууччалыы вариана "Монгол". Санаан керун, Турцияаттан са5алаан Халыма5а дылы барыта тюрк тыла, монголлуу тыл а5ыйах.

    • @sund4562
      @sund4562 Месяц назад +1

      Олоҥхоҕо кыыһы уораллара көстөр дии, онтон боотур быыһыы барар. Билигин да Орто Азияҕа итинник быһыы баар, кыыһы уоран кэргэн ылаллар. Онтон биһиги өбүгэлэрбит түҥ былыргыттан итинниги утараллар эбит быһыылаах

    • @ChallaaiyBegeDygynyolaUraanqha
      @ChallaaiyBegeDygynyolaUraanqha Месяц назад

      Араат Байҕал ☝️

  • @user-gk9ye3sp4v
    @user-gk9ye3sp4v Месяц назад +3

    Наһаа киэҥ билиилээх,сэргэх,аныгы учуутал эбит

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      Оннук ✊🏻

  • @user-bl3nu3nq7i
    @user-bl3nu3nq7i Месяц назад +2

    Подкаст тугэгэр тиийдим, Степан Олегович улахан барга махтал! Сахалар хантан кэлбиттэрин, тылбыт уеспут туох уратылаагын, хантан маннык омук баар буолбутун кыратык да буоллар ейдеен, тебебер барыта уурулунна) Ессе да кэтэьэбин салгыытын, серия подскастов онороргут буоллар🤔

  • @user-jc4pt1tf6z
    @user-jc4pt1tf6z Месяц назад +2

    Сал5ыытын куутэбит! Степан Олеговичка олус учугэй кэпсээнин иьин махтал!👍

  • @spiral24
    @spiral24 Месяц назад +4

    Ол гынан тугэхпит кеьуннэ! 🙌🏻
    Наьаа учугэй биэрии. Буолааччы ди, кэпсэтэ олорон бириэмэ устан хаалан, ейдеебутун чаастан урдугу олорон хаалан хаалбыт курдук😅 Оьуобай👋🏻 Ессе да куутэбит😌

  • @user-ke5vx9bo7k
    @user-ke5vx9bo7k Месяц назад +2

    Муошнай!!!😊😊

  • @aidynate
    @aidynate  Месяц назад +15

    Сөбүлээбит дьон тарҕатарга көмө буолун🙌🏻 Ватсаабынан игин тарҕатыах!✊🏻

    • @kiz_official9127
      @kiz_official9127 Месяц назад +1

      Арай Ураанхай диэни уруут Урун хаан диир буоллуннар? Типо: атын омуктары кытары бэйэбитин тэннээтэхпитинэ биьиги УРУН ХААН САХАЛАР буоллахпыт. Муус магаммыт игин диэбит курдук.

    • @user-kq4hh8dm9x
      @user-kq4hh8dm9x Месяц назад

      Ээж чинь харин тийм ч бас

    • @user-kq4hh8dm9x
      @user-kq4hh8dm9x Месяц назад

      ​@@kiz_official9127ххххххх

  • @Makarov3891
    @Makarov3891 Месяц назад +7

    Олох интэриэьинэй интервью... Тугэ5эр тиийдим!!!

  • @user-uq1qw8qy9p
    @user-uq1qw8qy9p Месяц назад +2

    На4аа учугэээй 😍 хаста да хос кэруеххэ сэп эбит 😎

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      Махтал ✊🏻

  • @user-gu4xo8mr5t
    @user-gu4xo8mr5t Месяц назад +3

    Тугэ5эр тиийдим, наьаа учугэй
    Ессе онорун подкаст сугуруйэбин.
    Олонхо туьунан эмиэ онорун
    Степан ейдеех ба5айы киьи убастабыл.

    • @user-gu4xo8mr5t
      @user-gu4xo8mr5t Месяц назад

      Степан бэйэтэ йутупка канал тэрийиэн сеп эбит.

    • @user-gu4xo8mr5t
      @user-gu4xo8mr5t Месяц назад

      Олонхо - олоххо

  • @Sofa-xs1ee
    @Sofa-xs1ee Месяц назад +8

    Тугэ5эр тийдим😅 бэккэ кэпсээн иьиттим махтал ✊ иккис версия кэтэьэргэ 👍

  • @user-cq8bu1sl7f
    @user-cq8bu1sl7f Месяц назад +3

    Кини лексияларыгар сылдьыам этэ, олус интириэьинэцдик кэпсиир, все б преподаватели так рассказывали бы, этэннэ✊🏻

  • @user-ws7il6wl4w
    @user-ws7il6wl4w Месяц назад +5

    Итинник интэриэһинэй учуутал оҕолору үөрэтэ сылдьара - дьол дии

  • @valarmorghulis5971
    @valarmorghulis5971 Месяц назад +7

    Тугэ5эр тиийдим✊🏼бэртээхэй интириэьинэй подкаст👍🏼

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад +1

      Махтал бро

  • @maximum_patriot
    @maximum_patriot Месяц назад +3

    Степан Олегович, маладьыас!!!

  • @kstn5521
    @kstn5521 Месяц назад +3

    Бэртээхэй биэрии.
    Ити былыргы Сактар, санарар тыллара тюркскай да буолуон сэп. Билинни тюрк омугу чинчийээччилэр, араас этнографтар «культура великой степи» диэн термины тутталларын себулууллэр. Оччотоогу бириэмэгэ билинни Украинаттан сагалан Кытай таьынаагы степкэ дыли тиийэ олорбут омуктарга культуралара уопсай быьыытын, керунун ылан кердеххе тэн согус, холобура звериный стиль , киэргэллэр уонна да атыттар.
    Геродот бэйэтэ причерноморскай степьтан ыраах уктээн кербетех киьи. Кини суруйбут Сактары ойуулааьына ол причернорье эрэ таьынаах олохтоох омук керуутугэр эрэ олохсуйар. Кэм быдан сайдыылаах, гректэри, перстэры кытта алтыьан олорбут дьон быьыытанан тыллара естере ирано персидскай да буолуон сэп. Илир диэки баран испитэ буоллар уже степь олохтоохторо тыллара, сирэйдэрэ харахтара уларыйан барыа этэ.

  • @carter2008
    @carter2008 Месяц назад +4

    Сахалар кэлбит буоллахтарына саха сылгытын, саха ына5ын ким тутан олорбутуй Саха сиригэр? Ити боруодалар а5ыйах үйэ иһигэр үөскээбэттэр, биир да тыһыынча сыл иһигэр үөскээбэттэр. Сахалартан ураты ким да тутан олорботоҕо кинилэри. Киһи диэҥҥэ наадыйбакка бэйэлэрэ эрэ сылдьыбатылар ини.

  • @user-rt2pe8ni7b
    @user-rt2pe8ni7b Месяц назад +3

    ДЬАҺА АҔА УУС СҮ ҺИЭР БӨ АЙЫЫ ҺИЭР ГЫН
    Моҕоллор тыллара ,таҥнары Саха тылыттан төрүттээх буолуо.Чыҥыс хаан аны моҕоллар буолабыт ,моҕоллор диэнэбит диэннэрэ монгол дии сылдьаллар.Саха - хоро бииргэ олорон ,моҕол тыллара эбэтэр Саха - Ураанхай буолуо.

  • @ArtemTsiv
    @ArtemTsiv Месяц назад +2

    Дьэ кырдьык Степан Олегович эбит 👍👍

  • @user-pu2fw2ef6y
    @user-pu2fw2ef6y Месяц назад +4

    Ынах, сылгы терминнэрэ монголлуу буолбатахтар. Ынах диэн сахалыы тыл дии, монголлуу буолбатах. Ньирэй диэн уу сахалыы термин. Былыргы гректии νεᾰρός (неаро́с “юный, свежий”) диэҥҥэ маарынныыр. Монголлуу тугал (теленок). Хотон диэн кыргыыстарга уонна сибиир түүрдэригэр эмиэ баар - “скотный двор”. Хотуур диэн тыл сибиир түүрдэригэр эмиэ баар. Тофалыы һаджур (коса). Тывалыы кадыыр (коса). Сүөһү диэн кытайдыы 家畜 (жячу “скот”) диэҥҥэ маарынныыр. Монголлуу - мал (скот). Мэччирэҥ кытайдыы 牧場 (мучанг “пастбище”) диэҥҥэ майгынныыр.
    Сылгы - сахалыы дии. Монголлуу термин буолбатах. Монголлуу морь (сылгы), унага (жеребенок) диэннэр.
    Үрүҥ астар ааттарыгар маарыннаһыы эмиэ баар эрээри, ол тылларын сорҕото сибиир түүрдэрин тылларыгар, сорҕото маньчжур тылыгар эмиэ бааллар. Онон, монголлар ити терминнэри түүрдэртэн, маньчжурдартан ылбыт буолуохтарын эмиэ сөп дии. Сүөһү, ынах, ньирэй, сылгы, кулунчук диэн бу саха төрүт терминнэрэ. Монголларга маннык тыллар суохтар ээ. Онон, сүөһү-сылгы эйгэтигэр терминнэрбит барыта сахалыылар. Сахалартан биһи эрабыт иннинээҕи Ирак сиригэр олорбут дьон генын булбуттар үһү. Ити аата, саха ынаҕын уонна саха сылгытын бэйэбит өбүгэлэрбит дьиэтиппиттэр элбэх тыһыынча сыл анараа өртүгэр. Маннык сабаҕалыахха эмиэ сөп. Тыһыынчанан сыллар усталарыгар араас омуктардыын булкуһаннар сахалар сирэйдэрин дьүһүнэ уонна тылларын грамматиката, лексикона уларыйан хааллаҕа дии. Генетикалара суураллан-суураллан бүтүннүү кэриэтэ уларыйдаҕа дии. Хата, саха биис диэн ааппыт кыл мүччү ордон хаалбыт. Аныгы саха омук Саха сиригэр үөскээбит диир оруннаах. Биһиги эрабыт иннинэ биир, икки саха кэлбитэ буолуо. Олохтоох палеоазиаттары кытта булкуһаннар кыракый саха биис (якутское племя) үөскээбитэ буолуо. Кэнники үйэлэргэ сяньбилар, хуннулар, кангллар, курыканнар, урааҥхайдар, туматтар, хоролор, кытайдар курдуктар кыра кыралаан кэлэн олохтоох автохтоннары кытта булкуһан испиттэрэ буолуо. Олохтоох саха биис барыларын баһыйталаан испитэ буолуо. Үйэттэн үйэ аастаҕын аайы кэлиилэр сабыдыалларыттан сылтаан саха тылын грамматиката уонна лексикона сыыйа уларыйан аныгы саха тыла манна Саха сиригэр үөскээбитэ буолуо. Онон, хантан да кэлбэтэх, манна Саха сиригэр үөскээбит саха омукпут диирбитигэр тиийэбит. Саха ынаҕын уонна саха сылгытын боруодалара эмиэ Саха сиригэр үөскэтиллибиттэр. Онон, ыттыын-байдыын, ынахтыын-сылгылыын манна Саха сиригэр үөскээбиппит. Саха омук ханна үөскээбитэй? Саха омук манна Саха сиригэр үөскээбитэ. Тылбыт, культурабыт, олоҥхобут, литературабыт барыта Саха сиригэр үөскээтэҕэ дии. Кэлиилэр буолбатахпыт. Саха омук хантан кэлбитэй? Саха омук хантан да кэлбэтэх маннааҕы төрүт олохтоох омук.

  • @user-qv2hv8xu6v
    @user-qv2hv8xu6v Месяц назад +1

    Степан куолаьын тембра учугэйиин 😊 истэргэ олус бэрт. Уерэтэр оголоро кини билиититтэн ылыналлара наьаа бэрт, хайгабыллаах.

  • @roymenik3801
    @roymenik3801 19 дней назад +1

    дьэ сэргэ туьунан бэккэ быьаардын. кырдьык да5аны, ото маьа суох сиргэ сэргэни туруорар буоллахтара ди. истиэпкэ.

  • @user-ef7zr7ch8g
    @user-ef7zr7ch8g Месяц назад +3

    Бэртээхэй кэпсэтии, инник саха историятын итэгэлин сургутэн ырытан кэпсэтэн иьин✊🏻 ылынар киьи ылыныа

  • @user-ro7hj5hx6x
    @user-ro7hj5hx6x Месяц назад +3

    дьэ учугэй биэрии буолла 😅 киьи сана керен истэгинэ уже бутэн хаачча киьи 3 да чаас куруех курдук 😅 иккис чааьа хайаан да тахсыан наада ✊🏻✊🏻✊🏻 уонна ити кинигэ беге эттин ол кинигэлэри манна ааттарын уонна автордарын суруйаргыт буоллар😅 интириэьим ессе кете5уллуннэ 👍 ессе учугэйдик тар5атыахха кэпсиэххэ наада маннык 😅

  • @xbrs6638
    @xbrs6638 Месяц назад +2

    Ууну ба5ас олох тулуппакка иьэр ыччат эбиккин👍👍👍

  • @kolyamakarov3922
    @kolyamakarov3922 Месяц назад +3

    Олус бэрт, киьини угуйар кэпсэтии болла👍🏻 мин Тус санаабын этиим, багар сертификат сууйуем игн диэххэ😅. Мин того эрэ ис санаабар этим хааным этэринэн, айылгаттан кыыллыы быьыым сыллыктыырынан сахалар манна олохтоох омуктар, теттерутун саамай ейдеех, куустээх чулуу дьоммут согуруу сири дойдуну уерэтэ барбыттар. Ол содулугар сайдан сурук бичик буолаллар, тылларбыт уларыйаллар, итэ5эл айаллар таргаталлар. Онтон терут олохтоох терде манна дойдутугар быстан хаалан хаалбыт. Ити олонхо игн сири дойдуну керен кэлэ кэлэ се5ен махтайан кэпсииллэр эбит ди саныыбын барбыт дьон теннен кэлэн олохтоохторго хаалбыт дьонно. Этиэхпин багарабын онон, биьиги маннаагы терут олохтоох дьоммут!!! TYРК омук тылын терде биьиги тылбыт.😅✊🏻

  • @user-zd5dv3bk4o
    @user-zd5dv3bk4o Месяц назад +1

    Махтал 👍 олус учугэйдик кэпсээтэ.

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      ✊🏻✊🏻✊🏻

  • @user-iy3qx4mq2x
    @user-iy3qx4mq2x Месяц назад +1

    Билиилээх ыччаттаах эбиппит.❤

  • @user-bi4jn8ip8s
    @user-bi4jn8ip8s Месяц назад +1

    Саха омук тоҕо хантан эрэ кэлиэхтээҕиҋ,ханнык да кэлии омук атын омуктары түмэр кыаҕа суох,Розалия Бравина этэринэн саха 300000 сылтан олорор олохтоох омук дакаастанан турар диэн баара. Саха омук суруктаах диэн Гаврил Ксенофонтов суруйан турар,уопсайынан омук төрдүн ууһун ырытар буоллахха бэйэм өйдөбүлүм,барылым диэн тоһоҕолоон этиэххэ сөп...

  • @user-zp3tj2ok6q
    @user-zp3tj2ok6q Месяц назад +3

    Тугэ5эр кэллим! Олус интириэьинэй выпуск буолбут! Иккис чааьын хайаан да куутэбин.
    Элбэ5и да билбэт эбиппин😅

  • @user-hy9wr7tn6b
    @user-hy9wr7tn6b Месяц назад +1

    Уол өссө кэлэн кэпсээтин👍🏽✊🏼

  • @луилуисем
    @луилуисем Месяц назад +1

    мин аахпатах уерэппэтэх киьиэхэ олус интэриэьинэй киьи истэ олоруох курдук махталларын ❤ессе да маннык кэпсэтиилэр буола турдуннар🔮🙏

  • @albertkaprynov8963
    @albertkaprynov8963 Месяц назад +4

    Бэрт сэргэх, киһи болҕомтотун тардар кэпсэтии буолбут. Биллэн турар, киһи сөбүлэспэтэ, мөккүһүөн, ырытыан, ситэриэн сөптөөҕө элбэх да, онтубут эмиэ чахчы тиһэх инстанцията буолара биллибэт, саарбах диэххэ сөп😂 Кэлин өссө генетиктэр уонна археологтар кэпсээннэрэ тахсара буоллар, бу кэпсэтии циклэ толору буолуо этэ. Ити - баҕа санаа. Николай үтүө сэһэргэһиини таһаарбыккар, Степан сэргэхтик, киһи болҕомтотун тардар гына кэпсээбиккэр махтал!

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад +1

      Суруйуун иһин махтал ✊🏻✊🏻

  • @user-gt3yf5bs9g
    @user-gt3yf5bs9g Месяц назад +2

    Бэрт биэрии!

  • @Pullashka
    @Pullashka Месяц назад +1

    Тугэ5эр тиийдим, бэрт кэпсэтии, буоларын курдук тургэн баитык бутэн хаалла))интереьинэй тема 👍 Иккис биэриини куутэбит дьэ 🙌

  • @user-fm4it5nl9d
    @user-fm4it5nl9d Месяц назад +1

    Түгэҕэр тиийдим! Бэрт!

  • @user-cu9fi5ms9d
    @user-cu9fi5ms9d Месяц назад +1

    Олус туһалаах биэрии буолбут.

  • @skhasire1472
    @skhasire1472 Месяц назад +3

    Степан Олеговичка Туругур 👋
    Мин дьэ киниэхэ уерэммитим 😅 бэт учуутал 👍✊

  • @iljaas814
    @iljaas814 Месяц назад +2

    Тугэгэр дылы кердум👍🏽

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад +1

      Махтал ✊🏻✊🏻✊🏻

  • @user-vx2bz3fo6q
    @user-vx2bz3fo6q Месяц назад +2

    👍🏽👍🏽✊🏾✊🏾

  • @user-uz7td8nr1v
    @user-uz7td8nr1v 6 дней назад

    Бэртээхэй сэһэргэһии буолла, бэрт билиилээх уол эбит, махтал уонна эҕэрдэ, ол гынан баран санааларбын этиэм, кириитикэбин, подкаст аата кыра гынан баран принципиальнай сыыһалаах, сахалар хантан кэлбиттэрэй диэн буолуо суохтаах, саха өбүгэлэрэ хантан кэлбиттэрэй диэн буолуохтаах,, биһиги омук (народность) быһыытынан манна үөскээбиппит, этногенезпыт манна түмүктэммитэ, онтон соҕутууттан өссө саха буола илик тюрк, монгол биистэрэ (племена) VII үйэтэн саҕалаан XIII үйэҕэ диэри кэмҥэ инфильтрациялаан, быстах быстах кэлбиттэрэ, уонна манна кэлэн бэйэ бэйэлэрин кытары буккуһан XVI үйэҕэ диэри Саха диэн ураты биир кэлимсэ саҥа омук (народность) буолабыт, онон биһиги сахалар соҕурууттан бэлэм омук курдук кэлбэтэхпит, биһиги манна уһуннук үөскээбиппит, манна улахан норуот кэлэр да кыаҕа суох, манна тус туспа биистэр (племена) уонна аҕа уустар (родтар) кэлбиттэрэ олор буккуһууларыгар үөскээбиппит,онон биһиги олохтоох (автохтоннай) омук-народность буолабыт

  • @user-di6lf1ox6r
    @user-di6lf1ox6r Месяц назад +3

    Түгэҕэр тиийдим!
    Олус бэрт подкаст буолбут. Ыстапаан билиитэ-көрүүтэ эчи киэҥин, тыла-өһө уу сахалыыта истиэххэ эчи үчүгэйин. Хайаан да кинилиин салҕыы биэриилэр тахсыахтара диэн эрэнэбин. Саха омугун таарыйбычча итэҕэлин туһунан санаатын эмиэ кыбытара буоллар. Тенгри итэҕэлин биир салаата хайдах сайдыбытын туһунан тугу эмэ үөрэппитэ дуу? Урут Төрүт культура уруоктарыгар үөрэтэллэринэн Айыыларбыт тоҕус халлаан тухары элбэхтэр этэ, билигин төһө өйдүүрбүнэн көрдөххө Аар Айыы итэҕэлигэр, биир Айыы Таҥара эрэ ытыктанар быһылаах, онтон дьоҥҥо-сэргэҕэ Айыы да буолбакка, Байанай иччи эрэ ахтыллар курдук. Итини Ыстапаан туох дии саныыра буолла?
    Уонна ити Еда.якт бирииһин Ыстапааҥҥа бэйэтигэр туттарыҥ👍👍👍

  • @badylchirgal6624
    @badylchirgal6624 Месяц назад +3

    Сахалар манна сир үөскүөҕүттэн баарбыт.Сүөһү,сылгы мэччирэҥэ,хочолор,алаастар суох буолуо этилэр.Түҥ тыаҕа тийэн сүөһү ииттэн көрүҥ эрэ

    • @user-iy3qx4mq2x
      @user-iy3qx4mq2x Месяц назад

      Олох сөп.оннук маннык урдустар кэлэн холбостохторо.( Эллэй игин курдуктар)

  • @Art_money12
    @Art_money12 Месяц назад +7

    Уч кураган диэн,
    Олонхого курдук УС САХА теруегуттэн… диэннэ маарыынныыр ди

  • @jordan_ykt2431
    @jordan_ykt2431 Месяц назад +1

    Частан ордук тулуйан олорбут ди бэрэски сиэбэккэ🤣🤣 тулуурдаах уол эбит ✊🏻

  • @user-uu3rx6lg1w
    @user-uu3rx6lg1w Месяц назад +2

    Этэннэ подкаст болла! Тугэх баар! Кырдьык тема кытыыларынан сырытта.

  • @happyhobbyykt5901
    @happyhobbyykt5901 Месяц назад +2

    👍👍👍

  • @kyostas2966
    @kyostas2966 Месяц назад +2

    Ыраас тыллаах-естеех киьи кэпсиирин истэр интэриэьинэй. Быдьар сыыс тыла суох.

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      Оннук ✊🏻

  • @user-wv4eg7fg6x
    @user-wv4eg7fg6x Месяц назад +1

    16:42 Таьырдьа та5ыстахпытына (оттуу, ойуурга)тыл атына, бу саха сиригэр кэлэн баран уерэппит тыллара буолуо(: (кроме постоянных величин: небо, звезды, вода, внутр состояние)дьэдьэн, оттооьун игн урукку теруттэммит сирбитигэр суох буолла5а (там где степи тд). теория курдук этэбин 😌

  • @TitovGG
    @TitovGG Месяц назад +5

    Уерэппипитин иьин хайдах сутэрбэккэ хаалларбыт киьи диэн боппуруос, о5олор уксэ нуччалыы санаран эрэллэр (тугэ5эр тиийдим)

  • @Aleksey3
    @Aleksey3 Месяц назад +10

    Я верю в то что Саха вернулись на свои старые земли, а ушли они оттуда раньше из-за изменений климата и вернулись обратно. Раскопки говорят о том что там жили саха до 11века к тому же оклиматизированные виды животных, эволюция которых без селекции требовала бы тысячи лет.

    • @QwertyQwerty-xy7lq
      @QwertyQwerty-xy7lq Месяц назад

      раскопки нашли останки людей которые жили до нашей эры и к якутам они не имеют отношения

  • @kunneikunnei
    @kunneikunnei Месяц назад +1

    Түгэҕэр тиийдим👍🏻

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      ✊🏻✊🏻✊🏻

  • @mr.saaske3450
    @mr.saaske3450 Месяц назад +3

    Дьээээрррэээ киирэн истэххэ, лайк коммент сразу 😊

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад +1

      Оннук ✊🏻

    • @mr.saaske3450
      @mr.saaske3450 Месяц назад +1

      Дьэээрээ иьиттим кэпсэттиим олох аттыгар олорон курдук, Тюрк Омук диэн тюрк тылын тар5аппыт омук Ол иьин атын2 сирэйдэхпит харахтаахпыт тылбыт бир венгрияттан сахаларга дылы, сахалар баайкуолтэн кэлбиттэр Ол иьин монгол тыла баар Ол кэннэ долгунунан аргыый тэйэн Саха сиригэр кэлэллэр сахалар уонна Ол Байкуол аттыгар олорон холбоспут тюрк уонна монгол бииьэ буолан элбэх улуус мустан Саха дэммит, бэйэбит хас бирдии Саха билиэхтээх хантан торуттээхпитин, если сами не узнаем вместо нас другие возьмутся и скажут вы сюда пришлые вместе с русскими пришли диэн эмиэ дьон этэн эрэр интернет иьигэр Ол аата Саха сириттэн сахалары тэйитэ сатыыллар диэн ойго киирэн эрэбин, того кос буолан буппупут диэн буоллагына мин санаабар ильдэ кэлбит хой (баран) тымныыны тулуйбакка олбут дии саныыбын необходимость кочевать перестало уонна тымныыттан элбэх киьи кыьыны туораабатага буолуо кэхтии барбыта буолуо, Аны топтору барыах диэтэххэ ыраага ыарахана бэт, Бу уол Оссо Кэлэн кэпсээтэгэ табыллар, Эн уонна Ирина Кайратовна ырыаьыт уолга маарынныр эбиккин 😂

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад +1

      @@mr.saaske3450 😂😂😂

  • @user-km8sf9vm6r
    @user-km8sf9vm6r Месяц назад +3

    Саха тылын историята Нац библиотека сайтыгар электроннай көрүҥэ баар. Онно киирэн ааҕыҥ!

  • @yurafedorov7564
    @yurafedorov7564 Месяц назад +1

    Дьэ бэт биэрии

  • @user-rk4nf1ln2c
    @user-rk4nf1ln2c Месяц назад +3

    Чисто убайдарбын кытта быырпахтыы олоророн:
    (Түгэҕэр тиийдим)

  • @user-rs5fe2bt1u
    @user-rs5fe2bt1u Месяц назад +3

    В ТРЕНДЫ

  • @egorzakharov507
    @egorzakharov507 Месяц назад +1

    Подкастарын ынырык кылгастар, сана саналанан иьэн бутэн хаалар

  • @user-qc5ug8rd8s
    @user-qc5ug8rd8s Месяц назад +4

    Байкал- баай куел диэн да?

  • @user-ws7il6wl4w
    @user-ws7il6wl4w Месяц назад +1

    Проект оҥорон

  • @user-ho5wk6wb6h
    @user-ho5wk6wb6h Месяц назад

    Дьэс монголлуу диэтин , казахстанна Жескент куорат , алтан хостууллар

  • @user-if1ds6ef1f
    @user-if1ds6ef1f Месяц назад +3

    Түгэҕэр, тиһэҕэр тиийдим.

  • @vladislav8300
    @vladislav8300 Месяц назад +1

    Иккис, уьус чааьа наада эбит... Айахпын атан баран кордум, бу теманы билэ-истэ сатаабытым ыраатта, мин курдук дьон элбэх да буолуохтаах. Аны туран ырыабыт-тойукпут, олонхобут-угэстэрбит, кэпсээннэрбит-сэьэннэрбит итиннэ эмиэ культурный код сыттага ди. Ханнык да омук оьуохай ойо сылдьарын коро иликпин оссо

  • @marka9555
    @marka9555 Месяц назад

    уууфф

  • @doroboc8493
    @doroboc8493 Месяц назад

    Эллэй агата #нохоо# диэбэтэгэ буолуо , нохоо диэн монголлуу тыл диэн суруйаллара.

    • @user-uz7td8nr1v
      @user-uz7td8nr1v 6 дней назад

      Онтон эллэй аҕата татаар тайма буоллаҕа монгол тыллаах боллаҕа, татаардар диэн Чынгыс Хаан саҕана монгол бииһэ-племята

  • @Fox_o5o
    @Fox_o5o Месяц назад +2

    Тэбис тэҥҥэ буолары-буолбаты ырытыһа олоруохпун баҕардым.
    XX үйэҕэ аҕыйахпыт 1 киһи 7 поколениетыгар холбоон математически 126 киһи наада. X үйэҕэ аймах аайы оннук элбэх киһи суох. Ол иһин ис дьиҥэр хос-хос хос эһээлэрбин, эбээлэрбин бэйэ бэйэлэригэр бииргэ төрөөбүт эдьий балты буолбаттарын туһугар араас кэлии омугу кытта холбоһоллоро буолуо.
    8 поколением чугас аймах буоларын саарбаҕалыыбын ханнык эрэ кытай, татаар, монгол сыдьаана игин буоллаҕына ылынабын.
    БААЛЛАРЫГАР МАХТАЛ, тыйыс сиргэ тыынаах хаалбыттарыгар. Уонна подкастка.

  • @togusyola
    @togusyola Месяц назад +1

    С тыас Һ-га кубулуйбут боллаҕына. Холобура мин дэрэбинэм аата ойуун аатынан ааттаммыт, Тааһаҕар диэн, оччого былыргыта бастаан Таас-аҕар диэн буолуон сөп. Оччого ойууннар суругу бичиги билэллэр-үөрэтэллэр этэ дуо диэн ыйытык үөскүүр?

  • @user-ec3er5sv8r
    @user-ec3er5sv8r Месяц назад +1

    Тайм кодтаага буоллар бэрт буолуо этэ

  • @user-df1fr3ih7x
    @user-df1fr3ih7x 6 дней назад

    Онноогор улуус улуус атыннык санарар дии , ону туох диигит, саха тыла барыта буккаас. Того барыта биир тылынан барбатый саха тыла, бары улуус араастааан туойар

  • @Alexey.Arshakov
    @Alexey.Arshakov Месяц назад +2

    Бэт интэриэьинэй кэпсэтии буолла, 2 чааьа тахсара ду?

    • @aidynate
      @aidynate  Месяц назад

      Тахсыага 🙌🏻