Życie wśród piękna. Świat chińskiego uczonego / Oprowadzanie kuratorskie

Życie wśród piękna. Świat chińskiego uczonego. Sztuka z Chińskiego Muzeum Narodowego
1 października 2016 - 8 stycznia 2017
Wystawa zrealizowana w ramach współpracy pomiędzy Chińskim Muzeum Narodowym w Pekinie a Muzeum Narodowym w Warszawie, poświęcona chińskiemu uczonemu-urzędnikowi (chiń. shidafu). Pokazywała erudytę - literati (chin. wenren), przedstawiciela elity społeczeństwa w dawnych Chinach, nie tylko człowieka doskonale wykształconego, który przeszedł wszelkie stopnie tradycyjnej chińskiej edukacji, ale również wyróżniającego się niezwykle wyrafinowanym artystycznym gustem. Pełniąc często funkcje państwowe na stanowisku cesarskiego urzędnika, był on jednocześnie artystą (kaligrafem, malarzem, poetą, pisarzem, muzykiem) i kolekcjonerem sztuki dawnej, kreującym kanony piękna w Chinach.
Wystawa obejmowała zarówno kontekst historyczno-filozoficzny, oparty na etyce konfucjańskiej, jak i bogatą twórczość chińskiego erudyty oraz różne aspekty jego życia, np. rozrywkę i spotkania towarzyskie. Na wystawie znalazły się 164 zabytki. Obok wyrobów rzemiosła artystycznego, takich jak ceramika, kamień, głównie nefryt, wyroby metalowe, z drewna czy tkaniny, znalazły się też zwoje malarskie, przede wszystkich pochodzące z epok Ming (1364-1644) i Qing (1644-1911), kaligrafia, listki albumowe, odbitki graficzne itp. Wszystkie te obiekty należą do zbiorów uznawanego za niezwykle prestiżowe Chińskiego Muzeum Narodowego w Pekinie.
Ekspozycja została podzielona na trzy części. Narrację rozpoczynała prezentacja historycznych filozoficznych korzeni uczonego-urzędnika (I. Uczony czy urzędnik: Wybór) oraz różnych aspektów jego życia: kolekcjonerstwa, pisania wierszy, picia herbaty i rozrywek. W tej części prezentowany był m.in. fragment kamienia z inskrypcją będącą najstarszym oficjalnym zapisem nauki Konfucjusza pochodzącym z czasów dynastii Han (25-220 r. n.e.) oraz zwój słynnego artysty Wen Zheminga (1470-1559) zatytułowany W pracowni Zhensanga. Druga część (II. „Cztery sztuki”) pokazywała artystyczne zainteresowania uczonych - urzędników, takie jak: muzyka, szachy, kaligrafia i malarstwo, w których każdy z nich starał się osiągnąć mistrzostwo. Wśród bogactwa obiektów w tej części wystawy na uwagę zasługiwała przede wszystkim cytra króla Lu z dynastii Ming (1368-1644). W trzeciej części (III. Malarstwo Literati) pokazane zostało malarstwo erudytów, głównie pejzażowe, będące formą artystycznej ekspresji artysty, całkowicie różniącą się od realistycznego malarstwa zachodniego i stanowiącą rodzaj osobistej interpretacji otaczającej rzeczywistości, zgodnie z wyznawanymi wartościami i poglądami. W ramach wystawy można było zobaczyć wiele arcydzieł malarskich, które na ogół nie powstawały na sprzedaż, a często stanowiły po prostu prezenty dla dobrych przyjaciół, a także wspaniałe przykłady chińskiej kaligrafii, jak również przybory i materiały potrzebne do jej powstawania. Wśród dzieł chińskich mistrzów, takich jak Wang Ze (1759-1842) i Wang Jian (1598-1677), są także obrazy Giuseppe Castiglionego (1688-1766), jezuickiego misjonarza, który przez ponad 50 lat służył jako malarz na cesarskim dworze. Castiglione stosował na równi zachodnie i chińskie techniki malarstwa, specjalizował się w malowaniu postaci, kwiatów i ptaków.
Kuratorzy zwracają uwagę na silny związek między malarstwem a życiem codziennym, co ma pomóc polskiej publiczności w zrozumieniu chińskich uczonych-urzędników i świata, który tworzyli. I choć ich czas przeminął, nadal są ważną częścią kultury i tradycji Państwa Środka, przez setki lat kształtując jego moralne, polityczne i społeczne fundamenty.
Ekspozycja była prezentowana w Gmachu Głównym MNW od 1 października 2016 r. do 8 stycznia 2017 r. Kuratorem wystawy ze strony chińskiej jest Zhao Yong z Chińskiego Muzeum Narodowego w Pekinie, ze strony polskiej Joanna Popkowska, kustosz Kolekcji Sztuki Chińskiej ze Zbiorów Sztuki Orientalnej Muzeum Narodowego w Warszawie.
Wystawa pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.

[@fridgefridgeowski1989]

Dziękuje MNW =D