เพลงเขมรไทรโยก สามชั้น (บทมัทนะพาธา)ขับร้องโดยคุณวริศ อัศวะไพฑูรย์4591

หากกล่าวเถิงเพลงไทยที่ชนทั้งหลายในชาติพอรู้จักชื่อบ้าง เห็นจะมิพ้นเพลงลาวดวงเดือน เขมรไล่ควายแลเขมรไทรโยก ด้วยเพลงดังกล่าวล้วนเปนบทเพลงอมตะที่ชาวไทยส่วนมากเคยได้ยิน ได้ฟัง ได้บรรเลงแลขับร้องมาบ้างไม่มากก็น้อย
สำหรับเพลงไทยไพเราะห์ที่ได้มาเสนอให้กับท่านทั้งหลายได้ชมในครั้งนี้ เปนเทปบันทึกการแสดงบรรเลงกู่เจิ้งกับซออู้ในบทเพลงเขมรไทรโยก สามชั้น ซึ่งบทร้องได้นำมาจากบทละคอนเรื่องมัทนะพาธา โดยบทร้องนี้เปนผลงานคีตนิพนธ์ของคุณครูมนตรี ตราโมท ศิลปินแห่งชาติ โดยครั้งนั้นพระยาอนิรุทธเทวา(ม.ล.ฟื้น พึ่งบุญ) ได้ขอให้คุณครูมนตรีช่วยประพันธ์บทร้องของนางมัทนะพาธากับพระชัยเสนขึ้นเปนพิเศษ สำหรับใช้แสดงในละคอนของคณะบรรทมสินธุ์
บทร้องเพลงเขมรไทรโยกบทนี้ ถือว่าเปนบทที่มีความไพเราะกินใจเปนอันมาก เปนบทเพลงที่สำแดงให้เห็นเถิงอารมณ์รักแรกที่ยิ่งใหญ่ สอดแทรกด้วยความอัดอั้นตันใจ พูดไม่ออกบอกไม่ถูก แลกระวนกระวายใจเปนอย่างยิ่ง นับว่าเปนอัจฉริยภาพอันสูงส่งของคุณครูมนตรี ตราโมท ศิลปินแห่งชาติ ในด้านของการแต่งคำประพันธ์ที่มิได้ด้อยไปกว่าการประพันธ์บทเพลงเลยแม้แต่น้อย
ต่อมาเพลงเขมรไทรโยกบทร้องนี้ ได้นำมาขับร้องบันทึกแผ่นเสียงครั่ง Speed 78 RPM. ตราโคลัมเบีย หน้าสีม่วง ขับร้องโดยอาจารย์เจริญใจ สุนทรวาทิน ศิลปินแห่งชาติ ร่วมกับวงเครื่องสายไทยคณะคงคะศิลป์ อำนวยการบรรเลงโดยคุณครูคงศักดิ์ คำศิริ อดีตหัวหน้าวงดนตรีไทยกรมประชาสัมพันธ์ เปนแผ่นเสียงที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายแลได้มีการผลิตซ้ำเพื่อนำออกจำหน่ายหลายครั้งด้วยกัน
ครั้นต่อมาอีกไม่นานวงมโหรีคณะพาทยโฆษิตในความอำนวยการของคุณครูพริ้ง ดนตรีรส ได้บันทึกเสียงเพลงเขมรไทรโยกบทร้องนี้ขึ้นอีกคำรบ ขับร้องโดยคุณครูสุรางค์ ดุริยพันธุ์ ศิลปินแห่งชาติ บันทึกเสียงโดยบริษัทเมโทรแผ่นเสียง - เทป จำกัด เปนแผ่นเสียงไวนิลขนาด ๑๒ นิ้ว ที่ขายดีมากอีกชุดหนึ่ง โดยคุณครูสุรางค์ ดุริยพันธุ์ ได้เคยเล่าให้ข้าพเจ้าฟังว่า ในการบันทึกเสียงครั้งนั้นท่านได้รับค่าตัวสูงที่สุดเปนประวัติศาสตร์
อย่างไรก็ดีบทเพลงเขมรไทรโยกบทร้องนี้ หาได้เคยมีชายใดได้ขับร้องมาก่อนเลย ในครั้งนี้ข้าพเจ้าได้รับคำเชิญจากอาจารย์ศิรานนท์ จิโรชจารุวัฒน์ ให้ช่วยขับร้องเพลงนี้เพื่อเปนเกียรติในการแสดงคอนเสิร์ตการบรรเลงดนตรีไทยสายสัมพันธ์ไทย - จีน ณ ร้านอาหารบ้านจิตประภัสสร เมื่อวันที่ ๗ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๕๖๗ ซึ่งได้รับเสียงตอบรับจากผู้ฟังจากหลากหลายสาขาอาชีพเปนอย่างดี อีกทั้งได้กรุณาส่งต้นฉบับบันทึกการแสดงสดมาให้ออกอากาศเผยแพร่ในครั้งนี้ด้วย จึงขอขอบพระคุณท่านไว้ ณ โอกาสนี้ แลที่สำคัญขอกราบขอบพระคุณ คุณครูจีรพล เพชรสม คุณครูอาวุโสที่ได้กรุณาเดินทางจากจังหวัดร้อยเอ็ดเพื่อร่วมบรรเลงในครั้งนี้ นับว่าเปนความกรุณาอันหาที่สุดมิได้
สำหรับเพลงเขมรไทรโยกบทร้องมัทนะพาธานี้ เดิมข้าพเจ้าได้เคยฟังคุณครูสุรางค์ ดุริยพันธุ์ ขับร้องบันทึกแผ่นเสียงไว้ตั้งแต่สมัยเรียนชั้นมัธยมศึกษา ต่อมาเมื่อได้เปนลูกศิษย์ของท่าน จึงได้ขอต่อเพลงนี้ซึ่งท่านก็ยินดีเปนอย่างยิ่ง แลได้กรุณาจดเนื้อร้องใส่สมุดบันทึกไว้ให้ข้าพเจ้าด้วย แต่ทว่าข้าพเจ้ามิได้มีโอกาสขับร้องที่ใดเลย จนกระทั่งในครั้งนี้เห็นเปนโอกาสที่ดีแล้ว จึงได้ขับร้องบันทึกภาพไว้ด้วย จึงสมกับที่ได้ร่ำเรียนมาแล้วมิสูญเปล่า ดังนี้.
บทร้องเพลงเขมรไทรโยก สามชั้น (มัทนะพาธา)
อนาถจิตพิษรักนี้หนักยิ่ง เดิมเปนสิ่งที่ข้าเคยคิดเย้ยหยัน
อกเอย ข้ามิได้เคยเปน
มาถึงตัวสิต้องทนบ่นรำพัน ถึงชายอันอุดมรักวิไล
ยามประสบเนตร เหมือนเดชพิษไข้ สุดกระสันตันใจ
หทัยจอดรัก สลักชีพรอน เพียงใจจะขาด ขาดลงรอน ๆ
อายก็หนักรักก็ใหญ่จะใคร่ทูล นเรนทร์สูรค่อยประทับยับยั้งก่อน
อกเอ๋ยข้าจะทำไฉนดี
ข้าจงรักภักดีแด่ภูธร ขออย่าด่วนเสด็จจรเลยราชา
ข้านี้เต็มใจ อยู่ใกล้กานดา ชมโฉมมัทนา
พออารมณ์รื่น ชุ่มชื่นฤทัย เพื่อฟังสุรศัพท์ เพราะจับดวงใจ ฯ
ห้องสมุด ตำรา แผ่นเสียง แถบบันทึกเสียงแลภาพถ่าย คุณวริศ อัศวะไพฑูรย์4591