Kłodzko - Dzwony kolegiaty pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny [DwWP

Kolegiata w Kłodzku to okazała świątynia o cechach architektonicznych wyraźnie nawiązujących do praskiego gotyku. Inicjatorem budowy w XV wieku był pierwszy arcybiskup praski - Arnoszt z Pardubic.
Świątynia we wnętrzu przejawia cechy barokowe - największe wrażenie wywierają ołtarze wraz z majestatycznymi rzeźbami.
Więcej o tym kościele można przeczytać tutaj: pl.wikipedia.o...
Na froncie kolegiata posiada dwie wieże: wyższą - zwaną Białą oraz niższą - zwaną Czarną.
Na tych wieżach znajduje się obecnie 5 dzwonów, choć przed II wojną światową było ich najprawdopodobniej 8.
Te 5 największych oszczędzono i pozostawiono na miejscu z uwagi na niebywałą wartość historyczną jak i artystyczną całego zestawu. Można więc powiedzieć, że najcenniejsza część zespołu dzwonów została nienaruszona na przestrzeni lat.
Na Wieży Białej znajdują się 4 dzwony - 3 gotyckie i 1 renesansowy, o bogatym ozdobnictwie.
Niestety są one w opłakanym stanie i od wielu lat milczą. Można wręcz powiedzieć, że dzwonnicy grozi katastrofa - 2 dzwony ledwo trzymają się na zawieszeniach, 1 jest zarwany i spoczywa na podłodze. Jedynie tzw. „Dzwon Dusz” jest obecnie jakkolwiek zdatny do użytku.
Jeżeli chodzi o Wieżę Czarną, to znajduje się tam tylko jeden dzwon - największy ze wszystkich. Jest jednym z największych zabytkowych dzwonów w Polsce, waży ok. 5 ton. Tak jak pozostałe, jest od wielu lat nieużywany. Na potrzeby nagrania został rozruszany - pokazano skrawek jego możliwości dźwiękowych. Doświadczenia na żywo są niesamowite a brzmienie jest bardzo głębokie.
Po bogactwie oraz dopracowaniu detali widać, że instrument ten od początku traktowano jako dzieło o najwyższej wartości.
Pozostaje mieć nadzieje, że los tych dzwonów w przyszłości się odmieni..
Chciałbym również nadmienić iż materiał nie przedstawia całego tematu dzwonów kłodzkiej kolegiaty, a jedynie go "muska" - jest amatorską prezentacją.
Najbardziej tajemniczy i niezbadany jest cały aspekt historyczny - wiele niewyjaśnionych historii, nierozszyfrowane inskrypcje. Zagadnienie kłodzkich dzwonów nadaje się do napisania dłuższego artykułu naukowego bądź książki.
----------------------------------------------------------------------------
Zdjęcia i opis wizualny: drive.google.c...
1) Opis techniczny dzwonów
Dzwon nr 5
Nazwa: „Dzwon południowy”
Materiał: brąz
Ton: gis’ (+)
Średnica: 106,5 cm
Wysokość (z koroną): 103 cm
Wysokość korony: ~ 16 cm
Waga: ~ 750 kg
Rok odlania: 1498
Ludwisarz: brak danych
Belka poprzeczna jarzma dzwonu jest pęknięta.
Dzwon nr 4
Nazwa: „Dzwon dusz”
Materiał: brąz
Ton: gis’ (-)
Średnica: 110 cm
Wysokość (z koroną): 111 cm
Wysokość korony: brak dostępu
Waga: ~ 820 kg
Rok odlania: 1492, wg. Köglera przelany w 1595, jednak wygląd dzwonu na to nie wskazuje
Ludwisarz: Andreas Praczelli
Dzwon nr 3
Nazwa: „Dzwon wieczorny”
Materiał: brąz
Ton: fis’
Średnica: 129 cm
Wysokość (z koroną): 114 cm
Wysokość korony: brak dostępu
Waga: ~ 1300 kg
Rok odlania: 1597
Ludwisarz: brak danych
Dzwon ma urwany cybant, ponadto jest osunięty z jarzma.
Dzwon nr 2
Nazwa: „Dzwon średni”
Materiał: brąz
Ton: ~ e’ (brak możliwości dokładnego sprawdzenia)
Średnica: 150 cm
Wysokość (z koroną): 140 cm
Wysokość korony: 25 cm
Waga: ~ 2000 kg
Rok odlania: 1459 lub 1419
Ludwisarz: brak danych
Dzwon urwany z zawieszenia, nieuszkodzony. Spoczywa na metalowych belkach.
Dzwon nr 1
Nazwa: brak
Materiał: brąz
Ton: h0
Średnica: 194 cm
Wysokość (z koroną): ~ 180 cm (trudny dostęp)
Wysokość korony: brak dostępu
Waga: ~ 5000 kg
Źródła podają wagę 4400 lub 5400 kg.
Rok odlania: 1499 (wg. Köglera w tym samym roku przelany)
Ludwisarz: Hieronim i Sebastian Haubik, Brno
Opis wizualny znajduje się w linku wraz ze zdjęciami. Jest za długi, aby go tu umieścić.
Źródła: Joseph Kögler - Opis kłodzkiego kościoła i Kłodzka
Zdenka Hledikova - Velky zvon w Kladsku a brnensky zvonarsky rod Haubicu
Materiały własne, miejscowy rekonesans
Dziękuję ówczesnemu ks. Proboszczowi za umożliwienie wykonania tego materiału.
Artur Rzepczyński, 2023