Bez tego nie nauczysz się grać

Поделиться
HTML-код
  • Опубликовано: 28 окт 2023
  • Zostań członkiem tego kanału. Wesprzyj mnie na RUclips lub Patronite. / Łukasz bryniarski
    Jaki jest główny powód, dla którego gryf jest dla Ciebie labiryntem i nie masz pojęcia co grasz? Założę się, że to nieznajomość dźwięków.
    Podobał Ci się filmik? Wesprzyj moją działalność na Patronite! patronite.pl/lukaszbryniarski
    Chcesz się umówić ze mną na lekcję gitary online lub na żywo? Napisz do mnie na email: lukegnr@yahoo.com
    Moja muzyka na Soundcloud:
    / luke-at-music
    Mój drugi gitarowy kanał (prowadzony po angielsku):
    / lukeatmusic
    Instagram:
    / lukaszbryniarski
    Więcej dobrej muzyki:
    / lostindesyti

Комментарии • 74

  • @user-tb5gs1ll2o
    @user-tb5gs1ll2o Месяц назад

    Czesc Lukasz bardzo mi sie podobalo❤️❤️👍

  • @grzesiekgregory
    @grzesiekgregory 6 месяцев назад +1

    Ja przyjąłem taką taktykę, że poprostu grałem i bawiłem się dzwiękami. Ręki od tego nie urwie, bo to nie jest szlifierka, czy piła... Prawda jest taka, że jak nie trafisz w dany dzwięk, to odpowiedni jest zawsze o próg dalej, lub bliżej i zawsze to zapasuje 😊 A nawet, jak improwizujesz i nie trafisz, to wystarczy powtórzyć ten błąd parę razy i brzmi to na zamierzony efekt. Być może trochę dziwny, ale zamierzony 😉Bardzo ważne jest wyczucie rytmu, na pierwszym miejscu i słuch. Reszta to już takie smaczki.
    Co z tego, że poznałbym wszystkie dźwieki na gryfie, jeśli nie potrafiłbym ocenić czy teraz slyszę gdur, czy cmol? A jeszcze palec musi polecieć w ułamku sekundy, na dany dźwięk.
    No, poprostu grać trzeba dużo i tyle. Nie ma takiej opcji, że na gitarze, ktoś bedzie śmigał po wygraniu 200 godzin, ale po 1000 już zaczyna się to powoli lepić w całość. Z naciskiem na powoli... 😉
    Jaka to, by metoda nie była, to trzeba włożyć tu dużo pracy i poświęcić czas.
    Pozdrówka.

    •  6 месяцев назад

      Prawda, prawda 👍🏻gdybym miał wybrać pomiędzy świetnym słuchem a znajomością dźwięków to wziąłbym słuch, zgadzam się że słuch jest koniecznie potrzebny. Ale nie trzeba się ograniczać do jednego. Ja ćwiczę słuch i znajomość gryfu bo chcę umieć jedno i drugie.
      A bardzo ważną rzecz powiedziałeś, która chyba nie jest powszechnie znana wśród osób stawiających pierwsze kroki w improwizacji - nie mając bladego pojęcia jaka jest tonacja i strzelając „na ślepo” w gryf nawet jak za pierwszym razem trafimy w dźwięk z poza tonacji to dźwięk „dobry” (w cudzysłowie bo też racja, że w zasadzie nie ma czegoś takiego jak zły dźwięk) jest najdalej na sąsiednim progu ;)
      Dzięki za komentarz i też pozdrawiam!

  • @garlimaster6770
    @garlimaster6770 9 месяцев назад +3

    Dzięki prosto i przejrzyście, nauczę się w końcu bo jest mi to potrzebne, będę też zaglądam na kanał.

    •  9 месяцев назад

      Elegancko! Zapraszam! Może filmiki o skalach byłyby przydatne dla Ciebie? Jeśli Cię to interesuje to polecam, mam kilka filmów na ten temat ;)

  • @TRETER90
    @TRETER90 9 месяцев назад +1

    Super, biorę się do ćwiczeń. :) Pozdrawiam

    •  9 месяцев назад

      Powodzenia! Daj znać jak idzie nauka gryfu ;)

    • @TRETER90
      @TRETER90 9 месяцев назад

      @ z Twoją metodą super ;)

  • @Shiva-wf7bv
    @Shiva-wf7bv 7 месяцев назад

    Zakończenie filmu super. Bardzo przydatny materiał pozdrawiam.

    •  7 месяцев назад

      😂 dzięki dzięki!

    • @kukumuniu5658
      @kukumuniu5658 7 месяцев назад

      ale brakuje ścieżki dźwiękowej ze Smerfów
      ten motyw co zwykle był przy Gargamelu
      taa,taa,taaaaaaa
      tata
      taa taa
      ta-ta
      (Rimsky-Korsakov: Scheherazade op.35)
      Mussorgsky - Night on Bald Mountain też by mógł być
      (na przyszłość proszę nie zapomnieć dodać,to zwiększy ilość wyświetleń i prestiż)
      ...a swoją drogą ciekawe co robił Gargamel między odcinkami
      gdy akurat telewizja nie nadawała wieczorynki...
      Ja myślę że to był chudszy brat Sebastiana Jan Bacha
      (jest pewne podobieństwo,obaj nosili to samo ubranie)
      i ćwiczył fugi z Klakierem na klawesynie,a smerfów potrzebował żeby mu zdradziły
      kto im robi ścieżkę dźwiękową do scenek z wioską,na bank!
      Zwłaszcza że JSB był okultystą i jest o tym nawet film na YT,po polsku
      :D

  • @michal_pabis_777
    @michal_pabis_777 9 месяцев назад +1

    Dziękuje za ten filmik, od jakiegoś czasu zmagam się z tym problemem i twoja metoda wydaje się być najrozsądniejsza, próbowałem, widzę światełko w tunelu, od siebie dodam ze mam podpięty stroik i na bieżąco monitoruję czy wszystko przebiega zgodnie z Twoim planem.

    •  9 месяцев назад +1

      O, ciekawy pomysł ze stroikiem, nie pomyślałem o tym. Jak ćwiczysz to spróbuj grać jeden dźwięk po drugim i słuchać czy to na pewno ten sam dźwięk. Wtedy przy okazji ćwiczysz swój słuch. A po pewnym czasie będziesz w stanie bez stroika stwierdzić, czy dany dźwięk jest prawidłowy czy nie, porównując go do poprzedniego (zakładając, że pierwszy jaki zagrałeś jest prawidłowy haha). W każdym razie jak pozbędziesz się stroika i będziesz samodzielnie rozpoznawał czy dwa dźwięki są te same to Ci bardzo przyspieszy cały proces tego ćwiczenia.

  • @theclackers187
    @theclackers187 7 месяцев назад +1

    Od jutra siadam ostro do ćwiczeń 😉. Dzięki za motywację. Pozdrawiam

    •  7 месяцев назад +1

      No to powodzenia! Daj znać za tydzień czy się gryf rozjaśnił ;)

    • @theclackers187
      @theclackers187 7 месяцев назад

      @ Dam znać napewno. Tak jak z tabliczka mnożenia, obudzą mnie w nocy, od razu prawidłowo odpowiadam 😉

  • @arturmikowski9880
    @arturmikowski9880 9 месяцев назад +2

    Czekałem na ten film.

    •  9 месяцев назад

      Cieszę się! :D Jak dasz radę to ćwicz 5-15 minut dziennie, odezwij się tak za miesiąc i daj znać jak idą postępy. Jeśli faktycznie kilka minut dziennie będziesz to ćwiczył to założę się że za miesiąc będziesz czytał gryf jak książkę.

  • @Zuzujek
    @Zuzujek 9 месяцев назад +1

    Dzięki, ide ćwiczyć.

    •  9 месяцев назад +1

      Powodzenia!

  • @kukumuniu5658
    @kukumuniu5658 7 месяцев назад

    13:33 - dobra,spoko,mam listę/wyzwanie: kompozycja,aranżacja,forma
    i Nocturnus'a - Alter Reality (riffy i solówki) :D

    •  6 месяцев назад

      Taki oklepany temat

    • @kukumuniu5658
      @kukumuniu5658 6 месяцев назад

      @
      kto oklepał? Ja chcę poznać XD

  • @maciejgryczuk2501
    @maciejgryczuk2501 8 месяцев назад +1

    Hej.
    Ciekawy materiał,a właściwie opisane kroki.
    Mam nadzieję, że w końcu "wbiję" do głowy więcej niż dotychczas.
    Brakuje skutecznego sposobu, a w Twoim może się udać.
    Dodam jeszcze przy okazji....
    Fajnie i spokojnie prezentujesz swoje materiały (bez zbędnego hałasu, łał i marnowania czasu) nie jest to monotonne i nudne.

    •  8 месяцев назад

      Super! Cieszę się, że Ci się podoba. Ta metoda na pewno Ci pomoże, ważne tylko żeby ćwiczyć regularnie. Wystarczy nawet 5-10 minut dziennie.

  • @marekpietrzak4684
    @marekpietrzak4684 9 месяцев назад

    Dzięki .

    •  9 месяцев назад

      Nie ma sprawy! 👌🏻

  • @trooper7996
    @trooper7996 5 месяцев назад

    Wszystko fajnie tylko którym palcen dociskać jaką strunę? bo widzę że zmieniasz palce w zależności na jakiej strunie... czy nie ma to znaczenia?

    •  5 месяцев назад

      Tym się nie przejmuj, to jest bez znaczenia przy tym ćwiczeniu. W innych ćwiczeniach faktycznie ma znaczenie którym palcem zaciskamy ale nie tutaj ;)

  • @chopperManiac
    @chopperManiac 4 месяца назад

    Siemka, mam pytanie
    Jak sobie ćwiczę tak jak pokazywałeś to mam sobie kodować w glowie oprocz granego dźwięku że to jest np struna g, próg 6 tj C#?

    •  4 месяца назад +1

      Zamiast myśleć „struna g” to lepiej po prostu zwrócić uwagę na to która struna 1-6 czyli np. trzecia struna szósty próg. Żeby nie mieszać dwóch dźwięków ( w tym przypadku G i C#).
      I jeszcze jedna moja uwaga byłaby taka żeby najpierw porządnie nauczyć się dźwięków naturalnych bo wszystkie dźwięki z # lub b (bemol) będziemy odnosić do nich. C# i Db to ten sam dźwięk na gryfie. Jeśli o tym pamiętasz to wszystko gra ;)

    • @chopperManiac
      @chopperManiac 4 месяца назад

      @ dzięki za odp.
      Właśnie taki miałem plan żeby najpierw nauczyć się dźwięków naturalnych.

  • @szynszyl396
    @szynszyl396 9 месяцев назад

    W końcu bez jakiś trójkątów itd. Fajna metoda, potestuje.

    •  9 месяцев назад

      Testuj testuj! I daj znać jakie są efekty. Moim zdaniem nie ma porównania między taką nauką dźwięków a jakimiś trójkątami.

  • @kukumuniu5658
    @kukumuniu5658 7 месяцев назад

    Panie Bryniaszu Łukarski ;D
    ...a czyim utworem jest Blackbird?
    Pytanie z cyklu podchwytliwych,albowiem
    czytając odpowiedź od tyłu,wychodzi nam Żuk harmoniczny
    żuk/żur/dur
    i ciekawosta teraz: wcale nie żartowałem :)
    ...ale serio,tam się kryje jońska b6 :D
    ...tzn ponoć xD ja nieee wiem,ludzie we wsi gadajo :>

    •  6 месяцев назад

      Kupiłem b6 od somsiada. Bardzo dobry Passat. Tylko do kościoła nim jeżdżę. Najlepszy samochód we wsi, trzeba szanować!

    • @kukumuniu5658
      @kukumuniu5658 6 месяцев назад

      @ a więc jednak!
      Pas sat - czyli Szatan przejściowy
      czyli b b b / 666
      Dream A Little Dream Of Me - Doris Day
      akompaniament też ponoć durzy harmonicznie

  • @krzysztofchokoszewski
    @krzysztofchokoszewski 8 месяцев назад

    Mam nadzieję że będzie dalsza nauka improwizacji

    •  8 месяцев назад +1

      Będzie będzie, ale i to się przydaje przy improwizacji. Właściwie jest to punkt wyjścia, bo jak można grać jak się nie wie co się gra ;)

  • @myguitarway
    @myguitarway 8 месяцев назад

    A co w momencie, gdy przestroimy gitarę na przykład do drop C?

    •  8 месяцев назад +2

      O, bardzo dobre pytanie. Dźwięków trzeba się uczyć w takim stroju w jakim grasz. Ćwiczenie pozostaje bez zmian. Po prostu trzeba się nauczyć drugiego zestawu dźwięków i tyle. Jeśli grasz w drop C to zakładam, że nie przestrajasz gitary do C i z powrotem do standardu codziennie, zatem pewnie sporo grasz w C, więc opłaca się nauczyć dźwięków w tym stroju. Ja z kolei sporo gram w double drop D i ćwicząc dzwięki postępuję tak samo jak tłumaczę w filmie.

    • @myguitarway
      @myguitarway 8 месяцев назад

      @ dziękuję za odpowiedź! Zwykle gram w strojeniu standardowym, natomiast zdarza się, że przestrajam. Czy można zatem w ramach przestrajania, zastosować inną/przyspieszoną metodę niż nauka wszystkich dźwięków na gryfie? Wiem, że to nie jest optymalne, natomiast mam na myśli metodę, która wystarczyłaby do sporadycznego zastosowania.
      I jeszcze pytanie drugie. Rozumiem, że analogicznie, dana skala również ulega zmianie podczas zastosowania innego strojenia, zgadza się? Ponieważ dźwięki będą znajdowały się w innych miejscach.

    •  8 месяцев назад +1

      Nie ma sprawy! ;) jeśli mało grasz w innym strojeniu to może po prostu przy okazji spróbuj przez kilka minut poogarniać dźwięki wtedy kiedy akurat masz gitarę nastrojoną w C. Ale też nie ma co za bardzo się spinać o te dźwięki. Wiadomo, że jest to mega potrzebne, ale da się coś zagrać bez ich znajomości. Tu często wspominam przykład Dave Grohl, który nie zna gryfu i mu to nie przeszkadza w byciu świetnym rockmanem.
      Zanim poznasz wszystkie dzwięki to może warto zapamiętać schematy akordów i riffów i orientować się mniej więcej jaka to tonacja albo gdzie jest tonika. Niech nieznajomość dźwięków nie przeszkadza w tym, żeby cieszyć się grą na gitarze.
      I tak, w innych strojach zazwyczaj schematy skal i akordów się zmieniają. W większości, ale nie we wszystkich. I niektóre na przykład Drop D mniej różnią się od Standardu niż inne jak np. DADGAD

  • @Diskk12
    @Diskk12 9 месяцев назад

    Pierwszy ale to pierwszy filmik jaki w końcu pomógł

    •  9 месяцев назад +1

      Zawsze bardzo się cieszę z takich komentarzy, dzięki!

    •  9 месяцев назад +1

      Miło słyszeć, że te filmiki naprawdę pomagają

  • @ArturCz976
    @ArturCz976 8 месяцев назад

    Hej, jestem przykładem tego niereformowalnego tumana, który jakoś nie może nauczyć się dźwięków na gryfie. Na kanale "Brzmi jak plan" można posłuchać jak gram (piosenki Martin Eden oraz To miejsce). Wszystko oprócz grania akordowego było tam zaimprowizowane, bez przygotowania. Chyba nie wyszło aż tak źle?
    Aczkolwiek to nie tak, że uważam, że nie warto się uczyć dźwięków. Ale czy to aż tak bardzo niezbędnie konieczne?... Może kiedyś się nauczę :)

    •  8 месяцев назад

      Zajrzę ;) mógłbyś podrzucić link? Pewnie że da się grać nie mając 100% wiedzy na temat dźwięków na gryfie. Dave Grohl mówi, że nie ma bladego pojęcia co się dzieje na gryfie jak gra. Po prostu przesuwa schematy po progach i powstają z tego jakieś dzwięki. Można grać nie rozumiejąc co się gra i w sumie nic w tym złego. Ale żeby grać całkowicie świadomie to trzeba znać dzwięki (i nie tylko).

    • @ArturCz976
      @ArturCz976 8 месяцев назад

      @
      Proszę, Martin Eden: ruclips.net/video/wagIhptHarY/видео.htmlsi=006nVJixDXaXd1lT
      W drugiej piosence jest więcej chaosu, więc jest... opcjonalna.

    •  8 месяцев назад

      Podoba mi się :) szanuję pomysł na utwór zainspirowany poważną literaturą w przeciwieństwie do całej masy słabej, często degenerackiej muzyki jaka teraz powstaje. Tak trzymać!
      Jeśli to była improwizacja to wyszło świetnie. Ja jestem zwolennikiem komponowania solówek świadomie i żeby była przemyślana jeśli nagrywam piosenkę i znajomość dźwięków w tym bardzo pomaga, ale spontaniczne solo też jest w porządku. Ładne frazowanie 👌🏻👍🏻

    • @ArturCz976
      @ArturCz976 8 месяцев назад

      @ dzięki za poświęcony czas, za komentarz i docenienie naszej pracy. :) Jakby co, chwała za pomysł, słowa i melodię nie należy się mi, tylko Mateuszowi.
      Widzę oczywiście braki w moim sposobie gry. Może nauczę się kiedyś w końcu tych dźwięków, ale nawet jeśli nie, to co już umiem sprawia mi dużą frajdę, a i czasem coś fajnego wyjdzie.

    •  8 месяцев назад

      To jest chyba najważniejsze, dojść do takiego poziomu żeby móc skomponować piękną muzykę, taką żeby u słuchacza wywołać emocje, która wniesie w życie coś dobrego. A poziom gry zawsze można poprawić niezależnie na jakim etapie się jest. Więc trzeba dalej grać i cieszyć się z tego!

  • @martynamaru2203
    @martynamaru2203 9 месяцев назад

    Może coś o kole kwintowym, stopniach skali i budowaniu na nich progresji akordów?

    •  9 месяцев назад +2

      Ooo to już gruby kaliber 😅 ale tak serio to zamierzam dojść w końcu do takich tematów, tylko na początku chcę zrobić podstawy. Dzięki za komentarz!

  • @zpasko
    @zpasko 9 месяцев назад

    Jak po chłopsku dobierać bicia do utworów ❓️

    •  8 месяцев назад

      Masz na myśli piosenki, w których już jest gitara z jakimś konkretnym biciem, ale jak dobrać inne, które też pasuje? Czy na przykład w przypadku gdyby była piosenka bez gitary w oryginale, ale chcesz ją zagrać na gitarze?

    • @zpasko
      @zpasko 8 месяцев назад

      Chodzi o zwykłe piosenki z gitarą- piosenki które znam z młodości ale nie mam pojęcia czy jest jakiś wzór na określenie bicia żeby to jakoś szło🫣

  • @dawidb6648
    @dawidb6648 8 месяцев назад

    Tu nie chodzi o to zeby sie uczyc wszystkich dzwiekow na pamiec (jakbym mial tak robic to pewnie rzucilbym gitara w kat po dwoch dniach nauki) tylko zeby pamietac ksztalty i schematy, znajomosc dzwiekow przyjdzie z czasem

    •  8 месяцев назад +2

      W pewnym stopniu się zgadzam bo znajomość dźwięków faktycznie przychodzi z czasem nawet jeśli się jej konkretnie nie ćwiczy. Tylko, że bardzo powoli i z wieloma brakami nawet po wieku latach. Ale co ważniejsze - problem w tym, że żeby posługiwać się jakimkolwiek schematem to trzeba znać dzwięki. Samo znalezienie tonacji już wymaga znajomości gryfu. Ja jestem zwolennikiem uczenia się na pamięć wszystkich dźwięków na gryfie. Można to zrobić w miesiąc ćwicząc 5-10 minut dziennie a korzyści ma się na zawsze ;)

  • @cezarysky5930
    @cezarysky5930 8 месяцев назад

    Nie zachęca takie tłumaczenie

    •  8 месяцев назад +1

      Ja nie jestem motywatorem. Po prostu pokazuję najbardziej skuteczny sposób jak opanować dzwięki na gryfie. Jeśli potrzebujesz zachęty to u mnie nie znajdziesz. Moje filmiki są dla tych którzy już mają chęci.

    • @cezarysky5930
      @cezarysky5930 8 месяцев назад

      Słowa i to na spontanie nie uczą najlepiej.Trzeba się bardziej wysilić moim zdaniem, aby przekaz był jasny, znaczenie ma wszystko. Nie tylko chęci na spontanie. Ogólnie miły filmik, ale nazbyt zagadkowy.

    •  8 месяцев назад

      O, a mógłbyś powiedzieć co było zagadkowe? Albo co można polepszyć? Jakieś konkretne przykłady. Bo starałem się jasno przekazać treść tak żeby było wszystko zrozumiałe. Jak mogę coś na przyszłość zrobić lepiej to się postaram.

    • @cezarysky5930
      @cezarysky5930 8 месяцев назад

      Osoby, które trafiają na tłumaczenie tematów, są na roznych poziomach wiedzy. Zatem, nie wszyscy korzystają ... gdy mowa rzeka. To co dla Ciebie oczywiste, przelatuje mowione szybko. Może czasami warto się zatrzymać, wrócić do podstaw. Nauka to sztuka 🏌️👍

    •  7 месяцев назад

      No wiadomo wiadomo, wydaje mi się oczywiste to, że nie da się nagrać filmiku który by idealnie wpasował się w poziom każdego gitarzysty.
      Wydaje mi się również, wracając do wspomnianej przez Ciebie zagadkowości, że Twoje komentarze pod tym filmikiem są najbardziej zagadkowym jego elementem. Wciąż nie wiem co jest zagadkowe w filmiku (a chciałbym żebym to zrobić lepiej następnym razem).
      I teraz kolejna rzecz dochodzi 😅 o jakie podstawy Ci chodzi „warto się zatrzymać, wrócić do podstaw”. Dzwięki na gryfie są na pierwszej stronie elementarza gitarzysty moim zdaniem.

  • @paweokrzesik8675
    @paweokrzesik8675 8 месяцев назад

    Bez sensu tak wkuwć na pamięć nazwy dźwięków. Takie małpie podejście do nauki zrazi większość ludzi, a nawet jeśli ktoś ambitnie przez to przejdzie, to zdąży wszystko zapomnieć zanim będzie mu to do czegokolwiek potrzebne. Ważne żeby na początku nauczyć się interwałów - jaki mają kształt na gryfie i co ważniejsze jak brzmią, żeby słyszeć w głowie dźwięki pod palcami zanim się je zagra, a to jak się one nazywają ma drugorzędne znaczenie.
    Później z tego można sobie prosto poskładać akordy, skale i w sumie to w naturalny sposób wyprowadzić większość teorii muzyki.
    Jakbym zaczynał dziś grę na gitarze to zacząłbym od tego, od czego muszą zacząć skrzypowie, czyli grania prostych melodii ze słuchu razem z ich jednoczesnym śpiewaniem, żeby sobie wyrobić bezpośrednie połączenie między mózgiem, a gryfem. Oni nie mają progów, a mimo to jakoś grają.
    A co do nauki dźwięków to tak na prawdę wystarczy nauczyć się ich na strunach E i A, a resztę można znaleźć momentalnie po oktawach.

    •  8 месяцев назад

      Racja, dobry słuch jest jedną z najważniejszych umiejętności każdego muzyka. Ja też zalecam gitarzystom żeby grali i śpiewali interwały a później całe melodie. Ale to nie jedyna umiejetność jaką trzeba mieć. Gitara jednak trochę się różni od skrzypiec. Skrzypkowie przykładowo nie grają akordów harmonicznie w takim kontekście muzycznym jak gitarzyści.

    •  8 месяцев назад

      Mi się nie podoba pomysł szukania dźwięków po oktawach aż dojdzie się do 5 albo 6 struny. Wolę w ułamku sekundy wiedzieć jaki to jest dźwięk niezależnie od tego na jakiej jest strunie.

  • @marceli155
    @marceli155 8 месяцев назад

    tumanowi nigdy nie wytłumaczysz Nic bo on uważa że jest najmądrzejszy i takich jest 80 % dzisiejszych pseudo muzyków !

    •  8 месяцев назад +1

      Co wyróżnia pseudo muzyka? Czym różni się od muzyka?

  • @marceli155
    @marceli155 8 месяцев назад

    po pierwsze to jest bardzo głupie pytanie ! dla przedszkolaków !

    •  8 месяцев назад

      Cześć, dzięki za komentarz ;) które pytanie?

  • @marceli155
    @marceli155 8 месяцев назад

    Ja nie wiem po co to tyle gadać ?? Trzeba iść do szkoły i tyle a nie filozofować o czymś co już dawno było stwierdzone setki lat temu !!!!!

    •  8 месяцев назад

      Myślę, że znajdzie się chociaż kilka osób, którym ta metoda pomoże 😅 a jeśli nawet jedna się znajdzie to warto