Suçun Maddi Unsurlarında ve Nitelikli Hallerde Hata
HTML-код
- Опубликовано: 2 окт 2024
- Hata, kişinin bilmememe, yanlış veya eksik bilmeye dayalı tasavvuruyla gerçek arasındaki uyumsuzluktur. Eksik veya yanış bilgiye dayalı kararların, yapılan tercihlerin hatalı olması neticesinde bu hataların bireysel ve sosyal mesleki yaşamdaki sonuçları, sürekli tartışma konusudur. Prof. Dr. Adem Sözüer ise hatayı, suçun manevi unsurlarından olan kast üzerindeki etkisi bağlamında ele almaktadır. Suçun maddi unsurlarında ve nitelikli hallerindeki hata halleri, Türk Ceza Kanunu’nun 30. maddesinin 1 ve 2. fıkralarında düzenlenmiştir. Ancak aynı maddenin 3. fıkrasında ceza sorumluğunu kaldıran ve azaltan nedenlerde hata, 4. Fıkrada ise yasak hatası düzenlenmiştir. Söz konusu hata halleri arasındaki farkın doğru şekilde anlaşılabilmesi bakımından öncelikle suçun maddi unsurlarındaki hata ile yasak hatası arasındaki farkı örneklerle açıklayan Sözüer, birinci durumda kişinin maddi vakıalar konusunda, ikinci durumda yani yasak hatasında ise fiilin hukuk normlarınca yasaklanıp yasaklanmadığı konusunda hataya düştüğünü ifade etmektedir. “Suçun icrası sırasında suçun kanuni tanımındaki unsurları bilmeyen bir kimse kasten hareket etmiş sayılmaz” (TCK m. 30/1) şeklindeki düzenlemeye işaret eden Sözüer, maddi unsurlara ilişkin bilmemenin kastı ortadan kaldıracağını vurgulamaktadır. Şayet failin tasavvuru gerçeğe uygun olsaydı işlediği fiil o suçu teşkil etmeyecekti diyebiliyorsak fail kasten hareket etmiş sayılmayacaktır. Örneğin; avcı çalılığın arkasında bir hareket olduğunu görür ve orada bir av hayvanı olduğunu zannederek ateş eder, ancak gerçekte çalılığın arkasındaki av arkadaşıdır. Bu gibi olaylarda gereği maddî unsurlarda hata nedeniyle kast kalkacak, ancak taksirle sorumluluk gündeme gelebilecektir. Taksirli sorumluluğun söz konusu olabilmesi için; kişi gerekli dikkat ve özeni gösterseydi böyle bir netice meydana gelmezdi diyebilmemiz ve bu neticenin taksirle gerçekleştirilmesinin kanunda suç olarak tanımlanmış olması gerekmektedir. Bu nedenle, örneğin kendisinin sanarak başkasının çantasını alan kişinin hatasında taksirin varlığı kabul edilse bile kanunda hırsızlık suçunun taksirli hali düzenlenmediğinden böyle bir olay dolayısıyla ceza sorumluluğu doğmayacaktır. Neticeli suçlarda nedensellik bağındaki önemsiz sapmaların kastı kaldırıcı bir etkisi olmadığı şöyle bir örnekle anlatılmıştır: Fail öldürmek için mağduru köprüden atar ancak mağdur, dereye düşmeden önce oradaki kayaya çarparak ölür. Bu gibi durumlarda sorumluluğun etkilenmeyecektir. Sözüer, çocuğun cinsel istismarı suçunda mağdurun yaşı konusunda hatayla ilgili içtihatlara da değinmekte ve Yargıtay’ın mağdurun yaşı konusundaki hatanın esaslı olmasını aradığını, failin çocuğun çevresinden biri olması veya çocuğu uzun zamandır tanıması gibi hallerde yaş konusundaki hatanın esaslı sayılmadığı yönündeki kararlara dikkat çekerek çelişen uygulamaları eleştirmektedir. Örneğin; 12 yaşındaki kız çocuğunu kaçırıp cinsel istismarda bulunarak hamile bırakan mağdurdan 13 yaş büyük amca oğlunu, mağdurun yaşı konusunda hataya düştüğü gerekçesiyle beraat hükmü veren yerel mahkemenin kararını onayan Yargıtay’ın, kendi içtihatlarıyla açıkça çeliştiğini ifade eden Sözüer, olayda çocuğa yönelik cinsel istismar suçunun oluştuğunu vurgulamaktadır.
Tersine unsur yanılgısı olarak adlandırılan hallerde ise fail cezalandırılmayacaktır. Örneğin; başkasının zannederek kendi ceketini çalma olayında suçun konusu bakımından elverişsizlik olduğundan, kişi hırsızlık suçuna teşebbüsten dahi sorumlu tutulmaz.
TCK’nın 30 maddesinin 2. fıkrasına göre bir suçun daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli hallerinin gerçekleştiği hususunda hataya düşen kişi, bu hatasından yararlanır. Örneğin; fail babasını öldürmek isterken başka birini öldürürse bu hatasından yararlanacak, babayı öldürmeyle ilgili cezayı ağırlaştıran nitelikli hal uygulanmayacaktır. Bunun tersi de söz konusu olabilir. Fail bu kez herhangi bir kişiyi öldürmek ister, ancak hataya düşerek babasını öldürür. Bu durumda fail, gerçekleştirmek istediği kasten öldürme suçu dolayısıyla sorumlu tutulacak ancak nitelikli halden dolayı cezası ağırlaştırılmayacaktır.
Hedefte sapma hallerinde ise bir hata bulunmamakta, sorumluluk kast ve taksire ilişkin genel kurallara belirlenmektedir. Şayet bir fiille sapma sonucu birden fazla farklı suç gerçekleşirse, fikri içtima hükümlerinin uygulanacağını belirten Sözüer videosunda ayrıca suçun unsurlarının yorumlamasında düşülen hataya örnek vererek değinmekte ve yorum hatasının ceza sorumluluğunu etkilemeyeceğine dikkat çekmektedir.
Türk Ceza Hukuku Reformunun en önemli yeniliklerinden biri olan hata halleri, TCK’nın 30 maddesindeki düzenlenmiştir. Prof. Dr. Adem Sözüer, bu videoda sadece 30. maddenin 1 ve 2. fıkrasında yer alan hükümleri anlatmış olup 3 ve 4. fıkrada öngörülen diğer hata halleri başka bir videoda ele alınacaktır. Videomuzun sevgili öğrencilere ve hukuka gönül veren herkese faydalı olmasını dileriz.
#Hukuk #CezaHukuku #AdemSözüer
Fenerle camiye gidenler😢
Hocam iyi ki varsınız. Ceza hukukunu bu derece derinlemesine bildiği halde bu derece açık ve anlaşılır anlatabilmek gerçek bir eğitmen olduğunuzu gösteriyor. Minnettarız...
08:16---> Bir Zamanlar Anadolu'da, Nuri Bilge Ceylan
Merhaba hocam online eğitime ihtiyacımızın katlandığı bu dönemde videolarınız için teşekkür ederizm 😊 iyi çalışmalar sağlıklı günler dilerim
Bilmukabele.Selamlar
Boğmadan ve özenle anlattığınız için teşekkürler,çok faydası oluyor.
Hocam sagolun ya
Hocam çok teşekkür ederim. Gerçekten büyük bir keyifle izliyorum videolarınızı. Sağlık ve afiyet dolu iyi günler diliyorum..
bahsettiğin yargıtay kararlarının maddesi nedir? öyle havadan konuşmakla olmuyor
hata ,failin söylevine göre değişecekse yargılama ve araştırma ne işe yarayacak
muazzam bir anlatım öğrenciniz olmak isterdim gerçekten mükemmel ayakta alkışlıyorum
10 ocak pazartesi. Keşke ilgili videoların tamamını bi oynatma listesi altında toplamış olsaydınız
Hocam, corona süreci dersleri olumsuz etkiledi. Şu an için 3 hafta ve belirsiz bir tatil süresi var önümüzde, iühf olarak tatil süresi için online eğitime geçmeyi düşünüyor musunuz?
Video için teşekkür eder sağlıklı günler dileriz.
Derslerin uzaktan eğitimile verilmesi konusunda Üniversite web sitesinden gerekli açıklamaları yaptı.
Sağlık dileklerimle selamlarımı iletiyorum.
Sayın Hocam vermiş olduğunuz bilgilerden ötürü teşekkür ederim.Ancak bir husus kafama takıldı. Hukuka Uygunluk nedenlerinde hata kastı kaldırmakla birlikte TCK 30/3 m. kapsamında ceza sorumluluğunu kaldıran neden başlığında değerlendirilip hatanın kaçınılmaz olması gerekir mi?Yoksa yargıtay uygulamasına göre hatanın esaslı olup olmadığı hususu mu araştırılmalı?Teşekkür ederim çalışmalarınızın devamını temenni ediyorum . Saygılarımla.
Efendim selamlar sizlerde uygun görürseniz bir sorum olacaktı . Çıkarılan bu ceza infaz düzenlemesi kanunu bazı suçları kapsamıyor. Meclisten 360 ın üstünde kabul edilirse bile, anayasa mahkemesi iptal edebilir mi eşitlik ilkesine aykırılık gereği ? teşekkür ederim saygılar
O kadar iyi anladım ki verdiğniz örneklerle hocam, çok teşekkür ederim özellikle de pandemi süreciyle hocalarımızın yanına gidip sorumuzu soramadığımız bu dönemde
Merhabalar hocam size emeklenirizden dolayi cok tesekkur ediyorum bu zor gunleri bizleri dusunup net ve akici anlatiminizla geri kalmamamizi sagladiniz icin minettarim umarimki devam videolarinizda gelir ellerinize agziniza saglik
Hocam kusurlulugu etkileyen hata halleri ile alakalı video yayinladiniz mi ? Bulamadim kanalinizda .
Çok faydalı oldu çok teşekkürler
Kıymetli hocam kusurluluğu kaldıran ve azaltan hata halleri ile haksızlıği ilişkin hata halleri videosu ne zaman yükleyebilirsiniz. Gerek anlatımınızla gerek üslubunuzla bizlere çok yardımcı oluyorsunuz teşekür ederiz.
Net bir tarih veremiyorum.
Final sınavına kadar tüm konuları bitirmeyi planlıyorum.
Selamlar
11 ocak salı
Öncelikle çok teşekkür ederim hocam bize böyle bir imkan sağladığınız için fakat bu coronavirus günlerinde Üniversitesitemizin tatil olması sebebiyle derslerde sıkıntılar yaşıyoruz. Kitaptan gitmeye çalışıyoruz fakat kitap malesef ki yetersiz kalıyor ricam şudur ki bütün konuları bu dönem içinde bitirmeniz.
Videonun yanısıra, periskopla canlı yayın yapmayı düşünüyorum.. Elimizden geleni yapacağız..Endişe etmeyin. Selamlar
Adem Sözüer teşekkürler hocam
Hocam özletmeyin kendinizi 😇
Hocam hukuka uygunluk nedenlerinin varlığı hususunda düşülen hatanın TCK m.30/3 bağlamında değerlendirileceği görüşünde olanlar da var. Özellikle olay çözümlerinde hangi görüşü baz almalıyız? İkisini de yazalım mı yoksa?
⚘