Czulpa, niezwykłe miejsce na szlaku Kanału Elbląskiego Czulpa to dawna osada młyńska na granicy Małdyt i Wilamowa przy drodze z Zalewa do Morąga (stoi na niej kamienny most z 1856r.), ok. 1km od zjazdu z drogi ekspresowej S7. Jest to jedno z ciekawszych miejsc na szlaku Kanału Elbląskiego, związane z historią Polski oraz działalnością i życiem inż. G. J. Steenke, twórcy koncepcji, autorem projektu oraz kierownikiem budowy, a później administratorem tej drogi wodnej. Inż. Steenke otrzymał w 1871r. pierwsze w historii Zalewa honorowe obywatelstwo tego miasta. Czulpa swoje znaczenie w przeszłości zawdzięczała strategicznemu położeniu. Był tu wąski i zabagniony przesmyk między jeziorami Rudą Wodą i Sambrodzkim, połączony strumieniem, przy którym usytuowano młyn wodny (wieś jako osada młyńska założona została przez krzyżaków w 1345r.) Przebiegał tędy trakt z Morąga przez Zalewo do Dzierzgonia. 20 lipca 1410r. nocował w Czulpie, w drodze z wiktorii grunwaldzkiej pod Malbork, król Władysław Jagiełło. Znaczenie militarne tego miejsca docenił Napoleon. 6 czerwca 1807r., w trakcie kampanii letniej w Prusach Wschodnich rozkazał swoim wojskom utrzymać pobliski Morąg, i w razie potrzeby szukać schronienia poza cieśniną Czulpa, na drodze z Zalewa do Morąga. Dzień później po noclegu w Zalewie Napoleon podróżując na miejsce przyszłej bitwy pod Frydlandem przesiada się przed Czulpą na wzgórzu zwanym potem Górą Napoleona z karety na wierzchowca i dalej jedzie konno w eskorcie szwadronu gwardii cesarskiej. Wraz z cesarzem podążyły liczne oddziały Wielkiej Armii. Dwa dni później maszerowali tędy z Zalewa w kierunku na Morąg żołnierze legii poznańskiej na czele z gen. Janem Henrykiem Dąbrowskim. Wraz z budową kanału uległ zmianie charakter Czulpy, z osady młyńskiej na centrum komunikacyjne. W miejsce dawnego młyna powstał zajazd, który cieszył się powodzeniem flisaków i marynarzy przemierzających kanał lub cumujących w tutejszym porcie przeładunkowym (aktualnie trwa jego odtworzenie). Mieściła się też w nim stacja pocztowa. Otynkowany budynek zajadu stoi do dziś (przy drodze prowadzącej od mostu wzdłuż zach. strony kanału do jeziora i dawnego portu). Przy wjeździe na podwórze leżą kamienne koła młyńskie. Z tyłu stoi zbudowany z pruskiego muru budynek gospodarczy. Z racji centralnego położenia Czulpy na szlaku Kanału Elbląskiego, inż. Steenke ulokował tu biuro budowy kanału. Potem zamieszkał jako jego administrator w okazałym budynku przypominającym podmiejską willę. Znalazła w nim miejsce również siedziba i zakład Inspekcji Budowy Kanału a później Budownictwa Wodnego. W 1851r. odwiedził inż. Stenkeego w Czulpie król pruski Fryderyk Wilhelm IV. Inż. Steenke przebywał w Czulpie od ok.1850 do 1875r. Budynek Stenkeego został spalony przez Sowietów w 1945r. Zachował się natomiast budynek Strażnicy Wodnej nad brzegiem kanału. W 1959r. przez Czulpę przepływała wyprawa kajakowa z Elbląga do Ostródy i nad Jeziorak z ówczesnym ks. biskupem pomocniczym diecezji krakowskiej Karolem Wojtyłą. Od strony „małdyckiej” znajduje się zagospodarowana plaża z pomostem, a przy dawnym porcie wiata Stowarzyszenia Miłośników Kanału Elbląskiego-Navicula.
Pięknie dziękuję za ciekawą opowieść i garść informacji. Do tego miejsca będziemy jeszcze wracać zarówno w kontekście historii jak i dnia dzisiejszego tego miejsca
Czulpa, niezwykłe miejsce na szlaku Kanału Elbląskiego
Czulpa to dawna osada młyńska na granicy Małdyt i Wilamowa przy drodze z Zalewa do Morąga (stoi na niej kamienny most z 1856r.), ok. 1km od zjazdu z drogi ekspresowej S7. Jest to jedno z ciekawszych miejsc na szlaku Kanału Elbląskiego, związane z historią Polski oraz działalnością i życiem inż. G. J. Steenke, twórcy koncepcji, autorem projektu oraz kierownikiem budowy, a później administratorem tej drogi wodnej. Inż. Steenke otrzymał w 1871r. pierwsze w historii Zalewa honorowe obywatelstwo tego miasta.
Czulpa swoje znaczenie w przeszłości zawdzięczała strategicznemu położeniu. Był tu wąski i zabagniony przesmyk między jeziorami Rudą Wodą i Sambrodzkim, połączony strumieniem, przy którym usytuowano młyn wodny (wieś jako osada młyńska założona została przez krzyżaków w 1345r.) Przebiegał tędy trakt z Morąga przez Zalewo do Dzierzgonia. 20 lipca 1410r. nocował w Czulpie, w drodze z wiktorii grunwaldzkiej pod Malbork, król Władysław Jagiełło. Znaczenie militarne tego miejsca docenił Napoleon. 6 czerwca 1807r., w trakcie kampanii letniej w Prusach Wschodnich rozkazał swoim wojskom utrzymać pobliski Morąg, i w razie potrzeby szukać schronienia poza cieśniną Czulpa, na drodze z Zalewa do Morąga. Dzień później po noclegu w Zalewie Napoleon podróżując na miejsce przyszłej bitwy pod Frydlandem przesiada się przed Czulpą na wzgórzu zwanym potem Górą Napoleona z karety na wierzchowca i dalej jedzie konno w eskorcie szwadronu gwardii cesarskiej. Wraz z cesarzem podążyły liczne oddziały Wielkiej Armii. Dwa dni później maszerowali tędy z Zalewa w kierunku na Morąg żołnierze legii poznańskiej na czele z gen. Janem Henrykiem Dąbrowskim.
Wraz z budową kanału uległ zmianie charakter Czulpy, z osady młyńskiej na centrum komunikacyjne. W miejsce dawnego młyna powstał zajazd, który cieszył się powodzeniem flisaków i marynarzy przemierzających kanał lub cumujących w tutejszym porcie przeładunkowym (aktualnie trwa jego odtworzenie). Mieściła się też w nim stacja pocztowa. Otynkowany budynek zajadu stoi do dziś (przy drodze prowadzącej od mostu wzdłuż zach. strony kanału do jeziora i dawnego portu). Przy wjeździe na podwórze leżą kamienne koła młyńskie. Z tyłu stoi zbudowany z pruskiego muru budynek gospodarczy.
Z racji centralnego położenia Czulpy na szlaku Kanału Elbląskiego, inż. Steenke ulokował tu biuro budowy kanału. Potem zamieszkał jako jego administrator w okazałym budynku przypominającym podmiejską willę. Znalazła w nim miejsce również siedziba i zakład Inspekcji Budowy Kanału a później Budownictwa Wodnego. W 1851r. odwiedził inż. Stenkeego w Czulpie król pruski Fryderyk Wilhelm IV. Inż. Steenke przebywał w Czulpie od ok.1850 do 1875r. Budynek Stenkeego został spalony przez Sowietów w 1945r. Zachował się natomiast budynek Strażnicy Wodnej nad brzegiem kanału.
W 1959r. przez Czulpę przepływała wyprawa kajakowa z Elbląga do Ostródy i nad Jeziorak z ówczesnym ks. biskupem pomocniczym diecezji krakowskiej Karolem Wojtyłą.
Od strony „małdyckiej” znajduje się zagospodarowana plaża z pomostem, a przy dawnym porcie wiata Stowarzyszenia Miłośników Kanału Elbląskiego-Navicula.
Pięknie dziękuję za ciekawą opowieść i garść informacji. Do tego miejsca będziemy jeszcze wracać zarówno w kontekście historii jak i dnia dzisiejszego tego miejsca