İsveç'teki Runik Yazıtlar Türk-İskandinav Mitolojisi Göktürk-Futhark Yazısı
HTML-код
- Опубликовано: 5 фев 2025
- İsveç'teki Runik Yazıtlar (Runestones)
Uppland (Uppsala-Stockholm)
Türk-İskandinav Mitolojisi
Göktürk-Futhark (Runik) Yazısı
Nejla Orta & Ömür Orta
Dr. Nejla Orta'nın sunuculuğunda bu belgeselimizde çoğunluğu Uppsala şehrinden ve birkaçı da Stockholm şehrinden olmak üzere "runestone" olarak bilinen Runik yazıtlarla ilgili genel bir bilgi veriyoruz. Belirlediğimiz konumlardaki taşlarla beraber Türk mitolojisiyle İskandinav mitolojisindeki ve Göktürk ile Futhark (Runik) yazısı arasındaki benzerliklerden bahsediyoruz.
Kendi sınırlı imkanlarımızla gerçekleştirdiğimiz belgeselimizin çekimleri 4 ay sürdü. 600 km'lik yol yapıldı. Stockholm'e trenle gitmek dışında çekimlerin çoğunluğu bisiklet yolculuğu ve yaya olarak gerçekleşti.
İlerleyen zamanlarda gerçekleştirmeyi planladığımız başka projelerimiz ve video içeriklerimiz de var. Özellikle İskandinav ve Viking mitolojisindeki benzerlikleri içeren semboller, inanışlar ve destanlarla masallar hakkında, Viking Yolu(Vikingaleden), Stockholm'deki Açık Hava Müzesi Skansen ile ilgili içerikler hazırlamayı düşünüyoruz. İmkan, ilgi ve bilgimiz dahilinde sizden gelecek önerilere ve değerlendirmelere de açığız. Onun için takipte kalmayı, abone olmayı, videolarımızı beğenmeyi ve onlara yorum yapmayı unutmayınız.
Eksikliklerimizin farkındayız. Önümüzdeki projelerde daha iyisini yapmayı umut ediyoruz.
Belgeselin yapım aşamasında değerli görüş ve önerilerini bizimle samimiyetle paylaşan Emre Aygün hocamıza, İsveç Film Enstitüsü (Swedish Film Instute) Üretim Destek Biriminden Richard Stones'a, ayrıca bizi destekleyen bütün hocalarımıza, dostlarımıza, arkadaşlarımıza, sevdiklerimize ve zaman ayırıp bu belgeseli izleyen herkese teşekkür ederiz.
Çekimler sırasında bize gösterdikleri anlayış ve nezaket için Uppsala ve Stockholm'deki herkese teşekkür ederiz. (What they showed us during filming for understanding and kindness to everyone in Uppsala and Stockholm we thank you.)
*Belgeselde adı geçen ve kaynak olarak kullanılan makale ve kitaplar:
-Abdurrezzak, Ali Osman (2018). Türk Destanlarından Kalevala Destanına-Karşılaştırmalı Bir Mitoloji Araştırması, Ankara: Karakum Yayınları.
-Ağasıoğlu, Firidun (2000). Azer Xalqı, Bakı.
-Craigie, William A. (1896). Scandinavian Foklore: Illustrations of the Traditional Beliefs of the Northern People. London.
-Karatay, Osman; Aygün, Emre (2012). "Alplar ve Elfler: Türk ve İskandinav Dünyalarında Kahramanlık Olgusu”, Karadeniz Araştırmaları, S.33.
-Keleş, Nejdet (2017). “Kuzey Germen/İskandinav Runik Alfabe ‘Futhark’ın Türk Tamgaları/Göktürk Alfabesi İle Ortak Kökeni”. 17. Uluslararası Deyişbilim Sempozyumu 26-27 Eylül 2017, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, e-Bildiri Kitabı, Editörler: Mustafa Arslan, Mehmet Ali Çelikel, Şeyma Gürleyen, Isbn: 978-605-245-002-4
-Kürüm, M. Turgay (2002). Avrasya’da Runik Yazı, Antalya.
-Lagerbring, Sven (2008). İsveççenin Türkçe İle Benzerlikleri-İsveçlilerin Türk Ataları, Haz. Abdullah Gürgün, İstanbul: Kaynak Yayınları.
-Ögel, Bahattin (1989). Türk Mitolojisi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
www.raa.se/hit...
tr.wikipedia.o...
#folklore #mythology #runestones #halkbilimi #mitoloji #yazıtlar #türkmitolojisi #iskandinavmitolojisi #runikyazı #documentary #belgesel
"Hepiniz Türksünüz Ey Dünya İnsanları" Gene D. Matlock.
Bence Türkçe okuma usulüyle yapıldığında o yazıtlar çözülür ...rahmetli Kazım Mirşan okuması yapılmalı..fransadaki bulunan adını tam hatırlamıyorum ama gozelle yazıtları mıydı ne onlarda Türkçe usulüyle okunmalı ama bence cesaret edemiyorlar Türk kültürünün ne kadar üstün olduğu ortaya çıkacak diye...
Ne cesareti be.... Yazılar tee 20 yıl önce ORHUN ALFABESİ ile okundu ve tercüme edildi.
Bkz: *TURGAY KÜRÜM*
@@roygbiv5290
Eski maliye bakanını gördüm yazılarınızda..
Öyle bir kültür ki ;. Bugün olduğu gibi o gunlerdede saldırı altındaydı...
Runik alfabesi,
Latin alfabesinin atasıdır..
Bunu bir türlü ağızlarına alamıyorlar..
Aldıkları an Anadolu üzerinde oyun oynayamayacaklar olay bu ..
Teşekkürler🇹🇷
Glozelle yazitlari
Kazım Mirşan bunu 20yılı bırak 60lerde yaptı. 64 yıl önce@@atasubata
Arif Cengiz ERMAN Uppsala Üniversitesi'nden mezun olmuştur. Erken Türk tarihi üzerine güzel araştırmaları var. Kitaplarını okumanızı tavsiye ederim.
Bilgi için çok teşekkür ederim. 🙏
@@Cine-iz rica ederim.
Hocam Keyifle izledim çok beğendim Teşekkür ederim.Geeçekten çok özel bilgi
@@sezaihorasanli1509 Ne mutlu bizim için böyle güzel yorumlar almak. Asıl biz teşekkür ederiz. 😇🙏
Elinize sağlık muhteşem olmuş ❤ bizim Türkologlar ve dil bilimciler oralara uzansalar ve aratirma yapsalar cok iyi olacak. Neden bu kadar gormezden gelinir anlamiyorum. Yillar sonra bile Macarlar ile akrabaligimiz cikti simdi İskandinav ülkeleri ile akraba olma ihtimalimiz ki bence öyle dunya tarihi yeniden yazilir hatta italyanin Toskana bolgesine bunun icin ciddi bir bütçe ayrilmasi lazim
Öncelikle güzel yorumunuz için çok teşekkür ederim. Elbette ki bahsettiğiniz gibi araştırmaların yapılması çok önemli. Bunun gerçekleşmesi ne yazık ki; bir devletin ekonomik koşulları ile de alakalı. Umarım bir gün, doğru kaynaklarla, doğru insanlarla bu bahsini ettiğiniz yerlerde de çalışmalar yapabiliriz.
TEBRİKLER HOCAM ÇOK FAYDALI OLAN BİR ÇALIŞMA ,BAŞARILAR DİLERİM .
Güzel yorumunuz için çok teşekkür ederiz. 🙏
İsveçte bazı isveçli erkeklerin isminin hakan olduğunu duymuştum o zaman çok şasırmıştım kendi kendime dedim hakan ismi Türkçe isim demiştim
Çok bilgilendirici İsveç kökenli bir mobilya mağazasının niçin Türk motifli kilimler sunduğu belli oluyor- ne yazıkki bu görüş şu anda Avrupa’da kabul görmüyor
Maalesef; vurguladığınız gibi Batı toplumları, kendi sosyal, siyasal ve sosyo politik dengelerini korumak adına bu bakış açısını hakim kılmak zorunda.
Avrupa Türklerin tüm geçmişini sulandırmalk ve yoketmek için çabalıyor.
SULANDIRIYOLAR TURKLERIN MEDENİ OLMASINI HAZMEDEMIYOLAR
İskandinav mitolojisi çok ilgimi çeken ve etkileyici bir hikaye. Bu video da çok güzel ve bilgilendirici olmuş. Emeğiniz için çok teşekkür ederim ☺️. Anlatım muhteşem .
Güzel yorumunuz için çok teşekkür ederiz. 🙏
İçeriğiyle ve manzarasıyla muhteşem bir eser olmuş Nejla Hocam 🙏💐💙 İzlerken ve sizi dinlerken zamanın nasıl geçtiğini anlayamadım 💙
Canım çok teşekkür ederiz. Beğenmene sevindim. 🥰🌸
Çok merak ettiğim ve ilgili olduğum bir konu üzerine video hazırlamışsınız emeğinize sağlık. Çok beğendim.
Teşekkürler.
Yaşasın bütöv Türk Tarixi Türkün baş nədənyəti Urmu şəhəri Anadolu Bakı burada dünyaya yayılan Yürklərin tarixi ,vizim xalcalardakı qədim naxışlata oxşayır 🇹🇷🇦🇿🇹🇲🇰🇬🇰🇿🇺🇿
Tebrikler. Yeni projelerinizi merakla bekliyoruz.
Çok teşekkür ederiz hocam.
Artı biçimindeki Haç işareti Türklerde TANRI tamgasıdır. Anadolu'da daha az sayıda olsa da Orta Asya boyunca da çok sayıda örnekleri mevcuttur. Haç biçimli işaretler Hristiyanlık ve İsa dünyada yokken mevcuttu.
Haç işareti başka artı Türk tamgaları başka bir şey..
Haç ,Hz. Isanın haç denilen işkence tahtasına çivilenmesinden yola çıkılmıs bir olaydır..
Hz. Isa' nın bòyle bir olayıda yoktur..
Benzeyen birisini bu haç'a çivilemişlerdir..
Teşekkürler.🇹🇷
Elinize sağlık sevgili Ömür ve Nejla hocalarım. 👍
Çok teşekkür ederiz hocam. 😊
Kültürlerin benzeşim noktalarına katkınızdan dolayı çok teşekkür ederim saygılarımla
@@Cine-iz Ne demek efendim büyük keyifle izledim yaşama dokunmak sizin yaptığınız
Biz teşekkür ederiz, iyi seyirler.
Thomsen kendi alfabesini göktürk yazıtı diye kitlemiş hala daha benzeşme diyorsunuz adamın kendisi danimarkalı viking asıllı zaten
Çok güzel bir video olmuş. Kendi tarihimizi bilmiyoruz, öğrenmemekte de ısrar ediyoruz. Sanırım bunda İslamın etkisi var. Müslümanlık dışı bir şeyi kabul etmekte zorlanıyoruz, sanki dinden çıkarılacakmışız gibi öcü gözüyle bakıyoruz
Güzel yorumunuz için öncelikle teşekkür ederim. Ne de olsa insan; bilmediğine düşman, bilmediğine öfkelidir. Bu patern, insanın varoluşundan bu zamana sürüp gitmekte.
Haç değil Tengri Tamgası
Ömür bey Dr. Aytaç Bozkuyu hocanin 3 bölüm runik olusununu anlattığı videoyu tavsiye ederim.
+ Türk " Tengri Tamgasıdır"
Tebrikler hocam👏👏
Çok teşekkür ederim 🙏
Cok Basarili ve gayet bilgilendirici bir belgesel olmush hocam ellerinize saglik devami gelsin inshallah 💙
Teşekkür ederiz.😊 İlerde başka içerikler de düşünüyoruz.
Bin teşekkür❤️
😇🙏
Çok güzel olmuş hocam Basarilar
Çok teşekkür ederim. 😊😇
Rahmetlik Kazim Mirsan okuya bilmemismi??!Azerbaycandan sayqilarla,merakli paylasim icin!!!🇹🇷🇦🇿
Can Azerbaycan'a selam ve sevgiler 🇹🇷🇦🇿 Rahmetli Kazım Mirşan İskandinavya'daki bir çok runik yazıtın okumasını yapmış ve bu yazıtların Türk kökenli olduğu sonucuna varmıştır.
Harika bir çalışma olmuş tebrikler 👏🏻👏🏻Lütfen ingilizce alt yazı ekler misiniz?Paylaşalım.Teşekkürler.Emeğinize sağlık❤
Güzel yorumunuz için çok teşekkür ederiz. 😇🙏 Takipçi sayımız belli bir seviyeye ulaştığında eklemeyi düşünüyoruz.
👏 bravo
😇🙏
arka taraftaki tümülüslerde kazılar yapılmıyor mu ?
Gerçekleştirilen bir kazı çalışması yok.
@@Cine-iz Türk mezarı çıkar diye mi korkuyorlar... At ile gömülü mezarlar Türk mezarıdır diye biliyorum...
1830'da İsveç Kralı XV. Karl bu konuya netlik kazandırmak için bir arkeolojik kazı başlatmış ve ilk bulgular yanmış kemikleri ve kil çömlekleri gün yüzüne çıkarmış. 1874'teki ikinci kazı daha geniş çaplı gerçekleştirilmiş ve Batı Höyüğünün kazısında; savaşçı teçhizatları, lüks silahlar ve altın ipliklerden takım elbise giymiş bir adamın bulgularına ulaşılmış. Arkeologlar höyüklerde bulunan cesetleri teşhis edememiş ve yüzeysel bir ifadeyle höyüklerin bir kraliyet hanedanına ait olduğu sonucuna varılmış. O günden bu güne, ne yazık ki herhangi bir kazı çalışması yeniden yapılmamış.
Ömür hnm ordaki konuyla ilgili Prof larla da görüşseniz ne düşünüyorlar bilsek
Runik alfabesi ile yazılmış taşlar olduğundan bilgimiz var zaten bunlardan haberdarız da ne yazdığını bilmiyoruz keşke ne yazdığını anlatsaydınız.
Merhaba, videonun tamamını izleseydiniz, taşların içeriğinden ve taşlarda neler yazıldığından bahsedildiğini zaten görecektiniz.
@@Cine-iz doğru söylüyorsunuz sonuna kadar izlemedim, yarısına kadar izledim ama en son üniversite bahçesinde anlatırken "runor dediğimiz platformda bunlarla ilgili detaylı bilgi alabilirsiniz, çevirileride yer alıyor" dediniz ben çevirilerinden bahsetmeyeceğiniz düşüncesiyle devamını izlemedim.
Bizim taşların çevirisini yapma gibi bir uzmanlığımız yok ama taşların üzerinde neler yazıldığından bahsettik. Umarım yapılan başka video içeriklerinde aradığınızı bulursunuz.
Türk boylarının tamgalarıda runik tamgalar kayı boyu bayat boyu avşar yada çepni boyları vs.. bunlar bence boyların doğum günü ve yıldızlara bakılarak tılsım runları
LEIF KURBAN EDILIRKEN KI O DRAMATIK MÜZİK MUTHISTI
Emeğinize sağlık. Saygılar ve sevgiler 🙏
Teşekkür ederiz. 🙋♀️😊
Kutlarım...
Teşekkürler hocam.
28.00, belgeselin en ilginç görüntüsüne sahne olmuş.
Aslında daha çok mitolojik özellikler, hikayeler ve semboller var. Ama onları başka içeriklerde paylaşacağız.
Bu kadar benzerlik tesadüf olamaz. Türkler her yerde, buradaydık diye neden söyleyemiyoruz. Kim neden engelliyor ve korku veriyor.
12:48 ÜLGEN BİRÇOK TANRIDAN BİRİNİN ADI DEĞİL,
TEK OLAN ULUĞ TANRININ SAYISIZ SIFATLARINDAN BİRİDİR
👏👏👏👏👏
🙏🙏🙏
👏
Taslar neden koruma halinde degil
Elbette koruma altında olan, özellikle müzelerde sergilenen eşsiz rune master'a sahip, spesifik taşlar da mevcut. Ama bütününe bakıldığında açık alanlarda, korunmasız olarak görüyoruz. Bunun en önemli nedeni toplumsal gelişmişlik ve bireysel sorumluluklardır. Ne yazık ki biz kendi insanımızı yeterince eğitemedik. Bu nedenle Türkiye'de tarihi yapılar veya kültürel değerler; saçma sapan tiplerce boyanmakta ve sorumsuzca tahrip edilmektedir.
Taslar yasa ile koruma altinda, tel orguyle degil, tahrip edene buyuk ve agir cezalar var o yuzden kimse cesaret edemiyor, bizde cezalar cerez parasi olunca umursamamazlik var, kimse görmez nasil olsa psikolojosi var
4000'den fazla Rune Taşı olduğunu düşünürsek, bunların hepsine devlet eliyle tel örgü çekmek ve koruma altına almak ve her bir Rune Taşı için bir koruma memuru atamak nüfusu da göz önünde bulundurduğumuzda fazlasıyla saçma bir denklem olurdu. Yasalar eğitimli insanlar için bir şey ifade eder ve milli değerler devletin olduğu kadar halkında sahip çıkması gereken şeylerdir. Bizim en büyük sorunsalımız da bu sanırım.
Sadece insanlarin verecegi zarar degil doganin verecegi zararida dusunerek yazmistim. Ayrica cok buyuk cezalar olmasaydi ayni sekilde insanlar tarafindan zarar vermeyeceginin garantisi var mi? Azil gelismislik ceza olmadan korunabilmesinde degul mi?
Taşların her yıl periyodik bakımları uzmanlarca yapılıyor. Doğal sebepler ya da başka faktörler olsun, bir restorasyondan geçiriliyorlar. Bütünlüğünü kaybetmiş taşlar da alınıp arşive kaldırılıyor. Bütün parametreler en ince ayrıntısına kadar hesaplanmış durumda. İlginizi çekerse kültürel miras kurulunun sitesini inceleyebilirsiniz.
👍👍👍👍👏👏👏👏
🙏🙏🙏
Eski.Misirda.olueri.obur.dunyaya.gemiyle......
yulcu.ederlermis
KAZIM MİRŞAN'I TANIYOR MUSUNUZ
Daha önce bilmiyordum, onun çalışmalarına da bakarım. Teşekkürler.
@@Cine-iz İskandinav ve Anadolu daki runik yazıtlarla ilgili Kazım Mirşan'ın kitabının bir kısmı galerimde mevcut. İsterseniz gönderebilirim
Bkz: TURGAY KÜRÜM
başka bir tez de oğuz hanın odin olması od eski türkçede ateş demektir. odin ateş parçası ateşten doğma ve altay türkçesinde ateş gözlü demektir.
hangi bölgede bu alfabe daha eski kalıntılar var ise alfabenin kökeni orasıdır. yani hunlulara ait. kavimler göçüne sebeb olan balamir hanın odin olduğunu düşünen alman ve danimarkalı proflar var
Hac isaretleri yazılara sonradan ileve edilmiş olabilir mi?
Açıkçası Hristiyanlığın kabulü ile (10'ncu ve 11'nci yüzyıl) bir inanç göstergesi olarak, yazıtlara haç işareti eklenmeye başlamıştır. Hristiyanlık öncesi dönemde Viking inanç sistemi ve kültürü paganizm etkisinde olduğu için, yazıtlarda daha çok Kelt sembollerinin kullanıldığı görülmektedir.
ATHELSTANIN PAGAN RAHIPLER TARAFINDAN HRISTIYAN INANCINI HALA KAYBETMEMIS BI HRISTIYAN RAHIP OLDUĞUNA KARAR VERILINCE
KURBAN EDILMESINDEN VAZ GECILMISTI
KRAL HORIK DE TÖRENDE GÖNÜLLÜ OLAN // LEIF // I KURBAN ETMISTI.
AĞLAMIŞTIM.
Uppsala - Ipsala ?????? 🤔
Her iki yerin etimolojik kökeni ve tarihçesine bakma fırsatınız olursa, aklınızdaki soru işaretleri gidecektir.
Isim benzerligi sadece
Baltık ülkeleri= Batık ülkeler yani denizin sık sık bastırdığı topraklar. İskan/dinavya = iskan edilmiş Tapraklar anlamı taşı,”
İya “ Toprak yer demektir.Baltık ve iskan kelimeleri Türkçedir . Bu iki kelimenin kökeni isveç dilinde anlamı bilinmemektedir çünkü O iki kelime Türkçedir .
Hocam dikili taşların Türkçe' de ki anlamı "Balbal" değil midir?
Eski Türklerde balbal sözcüğü vurmak, kakmak, çakmak anlamına geliyor. Orhon Yazıtlarında balbal sözü “öldürülen düşman heykeli” olarak açıklanmaktadır. Dikilitaşlar yapısal ve sembolik olarak biraz daha farklıdır. Genellikle bir kişiyi veya bir olayı anmak/anlatmak için yapılmıştır.
@@Cine-iz Teşekkürler hocam
Rica ederim