Jak wykuwała się stal: architektura Nowej Huty - wykład dra Michała Wiśniewskiego

Поделиться
HTML-код
  • Опубликовано: 20 дек 2024

Комментарии • 12

  • @arkadiuszsus4266
    @arkadiuszsus4266 2 года назад +8

    Świetny wykład; poproszę o więcej! Mieszkaniec Nowej Huty.

  • @andrelinoge9831
    @andrelinoge9831 2 года назад +2

    Fan Nowej Huty z Pomorza dziękuje i pozdrawia

  • @SlaSla37
    @SlaSla37 2 года назад +1

    Znakomity wykład - bardzo dziękuję!
    Tematyka jest mi bliska, ponieważ od piątego roku życia mieszkam w Tychach - mieście metrykalne zbliżonym do Nowej Huty, choć w wielu aspektach odmiennym.
    Najważniejsze podobieństwa:
    - Epoka wymyślenia i powstania obu założeń,
    - W obu przypadkach zespoły młodych architektów dostały od losu szansę, o której z pewnością wielu ich starszych, ale i młodszych kolegów może tylko śnić: możliwość zaprojektowania (i wykonania!) nowego organizmu miejskiego praktycznie od zera. Wydaje mi się to warte podkreślenia, bo i przedtem i potem większość architektów była i jest raczej "plombownikami", którzy muszą swoje projekty wpisywać w kontekst czegoś "zastanego", czyli istniejącego już wcześniej.
    Istotne różnice:
    - Nowa Huta była zapleczem mieszkaniowym dla jednego, ogromnego zakładu przemysłowego. Nowe Tychy nie były zaś "przypisane" do żadnej konkretnej instytucji - ani już istniejącej, ani projektowanej. Były pomyślane jako ogólna "przyjemna do życia sypialnia" dla pracowników całej gospodarki rozrzuconej po wielkim obszarze GOP na północ od miasta. Dopiero w latach 60.,70., i wczesnych 80. zaczęła występować "specjalizacja" związana z powstałymi wokól miasta (to ważne - nie w jego środku!) zakładami przemysłowymi, które budowały tu osiedla dla swoich pracowników. Ale ten podział nie wpływał na całe miasto - dotyczyl tylko jego nowych enklaw - np. nowe osiedla M i N zasiedlali głównie górnicy bieruńskiej kopalni Piast i robotnicy powstałej tamże Fabryki Samochodów Małolitrażowych),
    - Nowa Huta powstała szybciej, w sposób bardziej zwarty i konsekwentny. Tychy zaś lepiej obrazują zmiany trendów architektonicznych i technologii budowlanych - co osiedle, to co innego! Jedno: "Mini-MDM" - płaskie dachy, posągowe alegorie przodowników pracy i sgraffita z motywami socrealistycznymi, sąsiednie: dachy spadziste, ale bloki też z cegły, kolejne: dachy nadal spadziste, ale ściany już z prefabrykowanych przodków wielkiej płyty, dalej: typowa dla PRL wielka plyta, ale dachy już płaskie… itd.
    - Ideologia: Huta miala być wyraźną kontrą dla "dekadenckiego, zgniłego Krakowa". Warto przypomnieć, że było to bodaj jedyne miasto, które w sławetnym referendum z 1946 roku zagłosowało tak zdecydowanie na "3 RAZY NIE", że nawet komuniści mający za sobą solidne zaplecze aparatu stalinowskiego terroru nie byli w stanie ukryć tego wyniku przed opinią publiczną! Wymowną próbą żałosnych odpowiedzi na tę "potwarz" jest tekst jednej z lansowanych wtedy piosenek, w którym Kraków to miała być "taka miejscowość pod Nową Hutą", ale i to kompletnie nie zadziałało...
    Na Tychy nie nałożono nigdy takiego "ciężaru politycznego" - ot po prostu: miały być symbolem, że "ludowi pracującemu śląskich miast" można wreszcie zaproponować do życia coś lepszego niż okopcone, ciasne familoki bez wody i kanslizacji, albo wilgotne sutereny zdobnych mieszczańskich kamienic. I trzeba przyznać, że akurat ten zamysł udało się urzeczywistnić… 🙂

  • @olahill8461
    @olahill8461 2 года назад +2

    Doskonały wykład, dziękuję Panu serdecznie! PS Centrum E to wyjątkowa szkarada architektoniczna, nie pasująca do starej zabudowy. Szczególnie frontalne "góralskie szczyty" budynków, niewidoczne na fotkach, fuj!

    • @zaslonadymna3607
      @zaslonadymna3607 2 года назад +2

      Ja nawet nie bardzo rozumiem dlaczego ta czesc nazywa sie Centrum E, calkiem odbiega od A, B, C, D

  • @ppps79
    @ppps79 4 месяца назад

    Niezwykle cenny wykład. Nowa Huta będąc w cieniu wspaniałego Krakowa robi dziś wrażenie trochę zaniedbanej. Może jeszcze nie czas, by zaczęto odnawiać wspomniane w wykładzie budynki architektury socrealistycznej, jak np. Centrum Administracyjne Huty. Nic dziwnego, w Krakowie jest tyle najwyższej klasy zabytków. Ale nadejdzie i czas na tę dzielnicę. Zostanie ona odnowiona i będzie perełką.

  • @pawekrzysztofkoodziej2344
    @pawekrzysztofkoodziej2344 2 года назад +3

    W Miastoprojekt Kraków pracował mój dziadek. Józef Szram.

  • @MultiJokus
    @MultiJokus 2 года назад

    coś wspaniałego