Γιάννης Ζευγόλης & Μαρία Αναματερού - Απεραθίτικη Παλιά Πατινάδα

Απόσπασμα από ένα υπέροχο Κυριακάτικο μεσημέρι, στις 30/4/2023 στις "1002 Νύχτες" στου Ψυρρή, με εξαιρετικούς μουσικούς.
Ένα Κυριακάτικο μεσημέρι, γεμάτο συναισθήματα αγάπης και συγκίνηση... γεμάτο καθαρούς ήχους και χρώματα, που είναι σαν να ταξιδεύουν στον χρόνο, φτάνουν στα αυτιά και μπαίνουν μέσα σου, από μια άλλη εποχή.
Ο Γιάννης Ζευγόλης, πιστός στο αυθεντικό παραδοσιακό νησιώτικο άκουσμα, μιλάει στην ψυχή, μέσα από την εκφραστικότητα των αρχετυπικών και παλαιών τρόπων παιξίματος.
Κάθε δοξαριά, τόσο "απλή", καθαρή, αδρή, λιτή... χωρίς μοντέρνα στολίδια.... χωρίς εφέ που αλλοιώνουν την εντοπιότητα των μελωδιών...
Οι στίχοι... Στίχοι και ιστορίες με θεματολογία, από την καθημερινότητα (κυρίως ζητήματα αγάπης) που οι τοπικές κοινότητες των ανθρώπων ( όπως στ' Απεράθου ), μπήκαν στην διαδικασία να τα ακούσουν και να τα ερμηνεύσουν... Να αναρωτηθούν πως βγαίνει μέσα από την ψυχή των ντόπιων κατοίκων τόσο έντονο συναίσθημα... και στην συνέχεια αυτό, μετουσιώνεται σε στίχο με ομοιοκαταληξία... κοτσάκια, εξάστιχα, αμανέδες... Καταστάσεις και συναισθήματα, που εκφράστηκαν μέσα από τον λόγο πολλές δεκαετίες πριν... και τόσα χρόνια μετά... παραμένουν διαχρονικά και μας κάνουν να ταυτιζόμαστε με κάθε λέξη... προκαλώντας μας ανατριχίλα, ρίγος, βούρκωμα στα μάτια και την καρδιά να σκιρτά έντονα...
Μία πανδαισία συναισθημάτων στις εναλλαγές των στίχων και των σκοπών που διαδέχονται το ένα το άλλο, τόσο ομοιόμορφα... τόσο ομαλά που νομίζεις ότι ο χρόνος έχει σταματήσει εκεί... και δίχως να το καταλάβεις... πέρασαν κιόλας 4 υπέροχες ώρες...
Αυτόν τον ήχο, δεν "τυχαίνει" να τον ακούσεις κάπου έξω σήμερα. Αυτόν τον τρόπο, τον αρχαϊκό, με αυτό το χρώμα που δεν είναι ούτε Ανατολίτικο Μακάμ, ούτε Βυζάντιο, ούτε και Δυτικός συγκερασμός φυσικά.
Είναι μνήμη. Μνήμη... και εκσυγχρονισμός, στην ψυχή του καθενός από εμάς που γινόμαστε συμμέτοχοι και αυτήκοοι μάρτυρες αυτής της "ηχητικής αποκάλυψης".
Είναι Αγάπη... Είναι Στιγμές... Εικόνες συνυφασμένες με τον χτύπο της καρδιάς... Αέρας.... Χ(ρ)ώμα... Θάλασσα... Ο παφλασμός του κύματος και ο κρότος του, στις λείες αμμουδιές τα ηλιοβασιλέματα... Εκεί που ο ουρανός γεμίζει με αποχρώσεις του κόκκινου... Ο ήλιος αρχίζει να πέφτει... Και αντανακλώνται οι ζεστές αχτίδες του στην επιφάνεια της θάλασσας σχηματίζοντας έναν "χρυσό ορίζοντα" μπροστά σου... έναν ορίζοντα που φτάνει μέχρι τα πόδια σου και υπερκαλύπτεται από την σκούρα αντανάκλαση της σκιάς σου, που διαγράφεται στην άμμο... καθώς στέκεσαι εκεί... και χάνονται τα μάτια σου στο Αιγαίο...
Ένας ήχος που κουβαλάει μέσα του πολύ σοβαρά φορτία συγκίνησης... Τόσο που αρχίζουν τα μάτια να δακρύζουν χωρίς καν να γίνεται αντιληπτό το πως και το γιατί...
Ίσως επειδή "αυτό που ακούω...το νιώθω/το έχω νιώσει..."... Ίσως γιατί με το δάκρυ βγαίνει το "Αχχχ" των ανθρώπων... το κουκούτσι... η μέσα καρδιά... Η ψυχή που ανοίγει και ξεσπά, δίνοντας έτσι έναν αναστάσιμο χαρακτήρα με ένα μήνυμα στον ίδιο τον άνθρωπο για το αύριο που ξημερώνει... για "μια ελπίδα"... για "να περιμένει"... για "μια ευκαιρία"...
Στο απόσπασμα ακούγεται ο αυθεντικός σκοπός στης Παλιάς Πατινάδας, από την Απείρανθο της Νάξου.
Μέσα από τις πατινάδες, όπως και μέσα από τα γλέντια, τα πανηγύρια και παρόμοιες κοινωνικές εκδηλώσεις, οι νέοι έβρισκαν την ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους προς τις κοπελούδες.
Αν λάβουμε μάλιστα υπόψη μας όχι μόνο την εποχή, αλλά και τον ίδιο τον χαρακτήρα της τοπικής κοινωνίας, που ήταν ιδιαίτερα κλειστός και αυστηρός, σε τέτοιες περιστάσεις όπως αυτή, οι νιοι μπορούσαν να εκφραστούν ελεύθερα. Και αυτό εννοείται πως αφορούσε τόσο την έκφραση θετικών όσο και αρνητικών συναισθημάτων και αντιδράσεων.
Π.χ. στις νεότερες πατινάδες, στα δεκαπεντασύλλαβα και οκτασύλλαβα δίστιχα που τραγουδιούνται και είναι αυτοσχέδια, οι νέοι απαριθμούν και εξυμνούν τις αρετές της κοπέλας που τους ενδιαφέρει, τους δίνουν ευχές ή τους παραπονιούνται, αν τυχόν δεν ανταποκρίνονται στον έρωτά τους.
Παλαιά κοτσάκια της Πατινάδας ήταν:
Μάθε το πως κλονίζομαι, ότι να σ' αντικρίζω,
κι ας κάνω πως δε σε θωρώ, και πως δε σε γνωρίζω... ( !!!! ❤❤ )
Πνοή, ζωή και δύναμη, μου δών' ο έρωτάς σου,
και δε βουλιώ το θάνατο, σα βρίσκομαι κοντά σου....
Μια περασμένη εποχή, μες το μυαλό μου φέρνω,
που 'σουν για μένα στη ζωή, ότι 'χα αγαπημένο....
Θυμήσου κείνη τη βραδιά, που πέφτασιν οι στούπες,
και γλυκοκουβεδιάζαμε και θα με πάρεις μου ‘πες...
Όλα μας κι αν τα ξέχασες, μιάς βραδινιάς θυμήσου,
που σου 'λεγα, "ξημέρωσε" και μου λέες "κοιμήσου".... ❤❤
Όλα μας κι αν τα ξέχασες, θυμήσου ένα βράδυ,
που σε κρατούσα αγκαλιά, μη πέσεις στο σκοτάδι....
Όλα μας κι αν τα ξέχασες, θυμήσου ένα μόνο,
όλες ετούτες τσι μαθιές, π' αλλάζουμε με πόνο.... ❤❤
00:00 - Παλιά Πατινάδα
Μουσικοί:
Γιάννης Ζευγόλης: Βιολί - Τραγούδι ( ‪@yianniszevgolis9922‬ )
Μαρία Αναματερού: Τραγούδι ( ‪@MariaAnamaterou‬ )
Ματθαίος Ζευγόλης: Λαούτο
Αγγελική Παρδάλη: Σαντούρι