బాలకాండ ముప్పది ఆఱవ సర్గము ( పార్వతీ దేవి మహిమ) ఉక్తవాక్యే మునౌ తస్మిన్ ఉభౌ రాఘవలక్ష్మణౌ | ప్రతినంద్య కథాం వీరౌ ఊచతుర్మునిపుంగవమ్|| తా|| ఆ మహాముని చేత చెప్పబడిన ఆ మాటలను విని వీరులైన ఆ రామ లక్ష్మణులిద్దరూ సంతోషపడి ఆ మునిపుంగవుని ఇట్లు అడిగిరి. ధర్మయుక్తమిదం బ్రహ్మన్ కథితం పరమం త్వయా | దుహితః శైలరాజస్య జ్యేష్ఠయా వక్తుమర్హసి || విస్తరం విస్తరజ్ఞోసి దివ్యమానుష సంభవమ్ | త్రీన్ పథో హేతునా కేన ప్లావయేల్లోకపావనీ || కథం గంగా త్రిపథగా విశ్రుతా సరిదుత్తమా | త్రిషు లోకేషు ధర్మజ్ఞ కర్మభిః కైస్సమన్వితా || తా|| "ఓ బ్రహ్మన్ ! అత్యంత ధర్మయుక్తమైన కథను చెప్పితిరి. ఆ శైలరాజు యొక్క పెద్దకుమార్తె గురించి చెప్పుటకు మీరే అర్హులు. దేవ లోకములోనూ మనుష్యలోకములోనూ జరిగిన ఆ నదీ వృతాంతమును విస్తరముగా విస్తరించుదురుగాక. ఆ లోకపావని మూడు లోకములలో ఏ కారణమున ప్రవహించినది ? ఓ ధర్మజ్ఞా ! త్రిపథ గా పేరుపొందిన ఈ నది ఏయే కారణములవలన ముల్లోకములలో ఉత్తమమైన నదిగా కీర్తి గాంచినది". తథా బ్రువతి కాకుత్ స్థే విశామిత్రస్తపోధనః | నిఖిలేన కథాం సర్వామ్ ఋషిమధ్యే న్యవేదయత్ || తా|| ఆ కకుశ్థుడగు శ్రీరాముడు అ విథముగా ఆయనను ప్రశ్నింపగా అప్పుడు తపోధనుడైన విశ్వామిత్రుడు ఆ ఋషిపుంగవుల మధ్యలో ఇట్లు ఆ పూర్తి కథను వివరించెను. పురా రామ కృతోద్వాహో నీలకంఠో మహాతపాః | దృష్ట్వా చ స్పృహయా దేవీం మైథునా యోపచక్రమే || శితికంఠస్య దేవస్య దివ్యం వర్షశతం గతమ్ | న చాపి తనయో రామ తస్యామాసీత్ పరంతప ||
బాలకాండ
ముప్పది ఆఱవ సర్గము
( పార్వతీ దేవి మహిమ)
ఉక్తవాక్యే మునౌ తస్మిన్ ఉభౌ రాఘవలక్ష్మణౌ |
ప్రతినంద్య కథాం వీరౌ ఊచతుర్మునిపుంగవమ్||
తా|| ఆ మహాముని చేత చెప్పబడిన ఆ మాటలను విని వీరులైన ఆ రామ లక్ష్మణులిద్దరూ సంతోషపడి ఆ మునిపుంగవుని ఇట్లు అడిగిరి.
ధర్మయుక్తమిదం బ్రహ్మన్ కథితం పరమం త్వయా |
దుహితః శైలరాజస్య జ్యేష్ఠయా వక్తుమర్హసి ||
విస్తరం విస్తరజ్ఞోసి దివ్యమానుష సంభవమ్ |
త్రీన్ పథో హేతునా కేన ప్లావయేల్లోకపావనీ ||
కథం గంగా త్రిపథగా విశ్రుతా సరిదుత్తమా |
త్రిషు లోకేషు ధర్మజ్ఞ కర్మభిః కైస్సమన్వితా ||
తా|| "ఓ బ్రహ్మన్ ! అత్యంత ధర్మయుక్తమైన కథను చెప్పితిరి. ఆ శైలరాజు యొక్క పెద్దకుమార్తె గురించి చెప్పుటకు మీరే అర్హులు. దేవ లోకములోనూ మనుష్యలోకములోనూ జరిగిన ఆ నదీ వృతాంతమును విస్తరముగా విస్తరించుదురుగాక. ఆ లోకపావని మూడు లోకములలో ఏ కారణమున ప్రవహించినది ? ఓ ధర్మజ్ఞా ! త్రిపథ గా పేరుపొందిన ఈ నది ఏయే కారణములవలన ముల్లోకములలో ఉత్తమమైన నదిగా కీర్తి గాంచినది".
తథా బ్రువతి కాకుత్ స్థే విశామిత్రస్తపోధనః |
నిఖిలేన కథాం సర్వామ్ ఋషిమధ్యే న్యవేదయత్ ||
తా|| ఆ కకుశ్థుడగు శ్రీరాముడు అ విథముగా ఆయనను ప్రశ్నింపగా అప్పుడు తపోధనుడైన విశ్వామిత్రుడు ఆ ఋషిపుంగవుల మధ్యలో ఇట్లు ఆ పూర్తి కథను వివరించెను.
పురా రామ కృతోద్వాహో నీలకంఠో మహాతపాః |
దృష్ట్వా చ స్పృహయా దేవీం మైథునా యోపచక్రమే ||
శితికంఠస్య దేవస్య దివ్యం వర్షశతం గతమ్ |
న చాపి తనయో రామ తస్యామాసీత్ పరంతప ||