23. Henryka Sienkiewicza - najważniejsza ulica miasta Tychy; wyprawa do nieistniejącego świata….
HTML-код
- Опубликовано: 28 дек 2020
- Film „Ulica Henryka Sienkiewicza w Tychach” to filmowa i zdjęciowa opowieść o ponad stuletniej historii najważniejszej z tyskich ulic. Opowieść o ludziach, miejscu, wydarzeniach, genius loci. Nostalgiczna wyprawa do świata, którego już nie ma….
bibliografia:
Wspomnienia w formie pisemnej, oraz relacje ustne:
Krystyna Kosma
Witold Muszer
Andrzej Loska
Aleksander Liszka
Fotografie:
Julien Bryan: „fotografia Kazimiery Miki przy ciele swojej siostry”
Chris Niedenthal: „Czas apokalipsy”
Tomasz Dudziński „Zmarł ostatni wozak na Śląsku” ( w w w.fakt.pl/wydarzenia/polska/slask/tychy-zmarl-ostatni-wozak-na-slasku/1wy2p2c)
Zbiory Muzeum Miejskiego w Tychach (w tym fotografie Zygmunt Kubski, Andrzej Czyżewski, w w w.abc.tychy.pl/)
Zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego (w w w.nac.gov.pl)
Zbiory Archiwum Państwowego w Katowicach (edus.ibrbs.pl/dramaty-okresu-ii-wojny-swiatowej/)
Grafika Alfons Wieczorek
Fotografie ze zbiorów własnych Witolda Muszera
architektura.muratorplus.pl/zycie-w-architekturze/2012/rewitalizacja-placu-baczynskiego-w-tychach/994/
Pacyfikacja kopalni Wujek ( ipn.gov.pl/pl/archiw/archiwalia/archiwalia-katowice/36415,Pacyfikacja-KWK-Wujek.html?search=47682)
Zbiory mapio.net
Zbiory własne fotografii
Zdjęcia bez identyfikacji autora
Książka:
Witold Kieżun „Patologia transformacji”
Jan Lis, Tadeusz Olszański „Nasza drużyna, Polska, Espana 82”
Muzeum Miejskie w Tychach „To było tak… Z życia tyszan w latach 1950 - 1990”
Muzeum Miejskie w Tychach „Tychy na dawnej pocztówce”
Muzeum Miejskie w Tychach „Sceny z życia tyszan w latach międzywojennych”
Bogdan Prejs „Dawno temu w Starych Tychach”
Jadwiga Staniszkis „Postkomunizm”
Maria Lipok - Bierwiaczonek i Joanna Kucz - Pieczka „Dzieciństwo, młodość i wielka budowa. Wspomnienia Tyszan”
Alojzy Lysko „Tychy”
Maria Lipok - Bierwiaczonek „Od socrealizmu do postmodernizmu”
Ludwik Musioł „Tychy, monografia historyczna”
Jan Kantyka „Tychy, Zarys rozwoju miasta i powiatu”
Ks. Janusz Wycisło „Dzieje parafii pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Tychach w zapiskach kronikarskich”
Materiały wizualne:
https ://w w w.ruclips.net/video/WRRG43WBbig/видео.html
Stanisław Bareja „B.W.P.”,
Wanda Jakubowska „H.P.”
Solidarność Jarosław Hyk; https: //w w w.ruclips.net/video/4yewJ8xCnQ8/видео.html
Artykuły prasowe:
Jolanta Pierończyk, „Mieli duszę nomadów”, Dziennik Zachodni 25.02.2011
Marcin Zarzyna „Rodzina Weissenbergów” Nowe Info nr 10, 14 maja 2019 r.
Jarosław Jędrysik „Boleśnie przerwane marzenia” Nowe Info nr 38, 19 września 2017 r.
Jarosław Jędrysik „Cinema Paradiso po tysku” Nowe Info nr 48, 03 grudnia 2014 r.
Nowe Info nr 25 z dnia 20.06.2017 r., nr 38 z dnia 19.09.2017 r., nr 40 z dnia 03.10.2017 r., nr 19 z dnia 17.09.2019 r.
Ryszard Kaczmarek „Holocaust w Tychach” nr 15, 14 - 20.04.1993 r.
Maria Lipok - Bierwiaczonek „Rodowody, najbardziej polska z polskich gwar” Echo nr 46, 13.11.1991 r.
Piękna historia, pięknie opowiedziana.
Nasze Tychy Mamy tam rodzinę Mieszkamy w Hamburgu i czesto odwiedzamy nasze miasto.. Dziekujemy za tą interesujaca historię.
Pięknie! Dobrze,ze jest ktoś taki jak Adrian pozdrawiam serdecznie
Dziękuję za te wspomnienia
Kawał ciekawej historii. Dobra robota.
Zapraszam wszystkich kochających Stare Tychy, ich historię do zobaczenia niniejszego filmu. Jest to prawie półgodzinna opowieść o dawnych czasach, ludziach i miejscu. Od 1900 roku do czasów współczesnych. Mam nadzieję, że udało się przypomnieć i odtworzyć zapomniane już fakty z historii dawnego miasteczka, odkopać to co zapomniane i utrwalić coś co wydawałoby się bezpowrotnie przepadło.
Film ten powstał z inspiracji „starego” tyszanina Witolda Muszera. To jego opowieści wzbogacone kronikami innej miłośniczki Starych Tychów Krystyny Kosmy plus historie opowiedziane przez mojego tatę Andrzeja, a także zasoby Muzeum Miejskiego umożliwiły powstanie tego filmu….
Życzę dobrego odbioru i wrażeń….
Udało się przed czasem - miało być „upichcone” w roku 2021, jest pod spóźnioną choinkę A.D. 2020.
Adrian Loska
Świetny materiał o moich ukochanych Tychach! Dzięki i pozdrawiam!
Swietny naterial
Cieszę się że skany moich zbiorów pomogły w ilustrowaniu Pańskiego filmu. Pozdrawiam Wojciech Walter.
Gratulacje! Świetny materiał i komentarz.
Swietny seans panie Adrianie, żałuje ze nie moge pokazać Pana twórczości juz swojemu Ojcu, pare razu mu wspominalem o Pana kanale na yt i Pana historiach, tez zawsze mial cos ciekawego do powiedzenia o osiedlu "A" tyle ze czlowiek za pozno chcial słuchac.
Pozdrawiam i zycze zdrowia.
dzięki za ciepłe słowa... Sam mam poczucie i deficyt, że opowiedziałem ledwo część tego co człowiek słyszał przy stole w trakcie dziesiątek spotkań rodzinnych w latach 70-tych i 80 - tych.... Niestety bezpowrotnie uciekło mnóstwo historii Starych Tychów i "starych tyszan", o których nikt już niestety nie opowie. Cieszę się, że choć tyle udało się złapać z opowiadanych historii ocalić, utrwalić, zilustrować i opowiedzieć na youtube. Pozdrawiam !
To wspanialy odcinek ktory mowi bardzo duzo o Tychach i ich historyi. Jako mbardzo mlody czlowiek widzialem w Halce wiele szmir typu Gamera, i wiecej nie pamitam. Jednak z kolegami z osedla spedzalo sie w Halce wiele, wiele dnii czy wieczorow w latach 80tych. O tym ze w koccu w Halce byl burdel nie wiem. Tak czy owak, to odcinek wspanialy i polecam go goraco wszystkim mieszkancom Tychow. Wspanialy kawalek. Dzieki autorowi za doskonala narracje i te stare 'wkladki' pokazujace historie Tychow.
Jestem dumna ze mieszkam na Sienkiewicza!
Dobra robota
Czesć! Veo está historia desde México 🇲🇽 ¡¡cuánta historia, magnífico!! Saludos.
Dzięki, świetny film! Łezka się w oku kręci. Tam mieszkam: Tychy - dobre miejsce.
z tą tradycją pieczenia to masz racje konstrukcja pieca pamięta zamieszchłe czasy ale to co wkłąda się do środka to już zupełnie inna bajka.
Fajny film
DZIEŃ DOBRY. Piękna lekcja historii Polski opowiedziana, poprzez losy ludzi mieszkających na jednej ulicy w Tychach. Komentarz piękną polszczyzną mówiony pokazuje XX wiek, jakie zmiany przyniósł ludziom i jak polityka wpływała na losy obywateli . Dziękuję Pana praca jest bezcenna, lepiej uczy historii niż podręczniki.
dziękuję za ciepły komentarz i polecam czasem tutaj wpadać. Mam nadzieję, że niebawem wrzucę kolejny filmik wspominkowy...
Dzięki wielkie za ten materiał o historii mego ukochanego miasta. Ulicą Sienkiewicza codziennie jeżdżę do pracy (autobus "21") i aż serce boli jak widzę stare kino "Halka" z którego zrobiono "burdel" zwany "Paradise". To w tym kinie, jako mały dzieciak oglądałem jeszcze "Kometę nad Doliną Muminków" z mamą i siostrą:) Pieczywo nadal kupuję w sklepie piekarni "Krzak" - najlepsze drożdżówki w Tychach, do dziś. Szacun za to video i pielęgnowanie historii Tychów, dzięki tobie dowiedziałem się wielu ciekawych rzeczy o których wcześniej nie miałem pojęcia. Leci thumb up i sub. Pozdrawiam serdecznie!
dziękuję za komentarz i podzielenie się wspomnieniami...
Świetny materiał!:)
Super film! Mieszkałem w Tychach ponad 40 lat. I dzięki Panu dowiedziałem się fantastycznej historii tego miasta. Kino Halka było świetne . Oglądałem klasykę japońskiego s-c fiction , czyli wszystkie Godzillę 😂. Mordownie też pamietam.
Dziękuje za wspomnienia. Pozdrawiam Pana serdecznie .
Dzień dobry! Natknąłem się na historię kina Halka i na fotel, który według informacji, które uzyskałem od poprzednich właścicieli pochodzi właśnie z Kina Halka - czy byłby Pan skłonny opisać mi krótko co Pan pamięta z wnętrza kina, a także o fotelach? Z ogromnym zaciekawieniem szukam informacji, ale mam ogromny niedosyt! Pozdrawiam
@@MikoajSazonov o to mi Pan dał zagwozdkę 😂. Na pewno krzesła były drewniane i skrzypiały. Po wejściu do kina była kasa. Obok niej było wejście po schodkach na balkon jeśli dobrze pamiętam. Tyle tak na szybko. Jak mi się coś przypomni to dopisze.
Pozdrawiam
@@waldemarrygao8642 bardzo dziękuję za odpowiedź!!! fotele, których historii szukam są obite pianką i wzorzystym materiałem z „ciapkami” szarości i bordowymi - być może jednak one nie z tego kina pochodzą? fascynujące to jest!
Pozdrawiam serdecznie!
@@MikoajSazonov te fotel z obiciem to musiały się pojawić później. Te wcześniejsze to były na pewno drewniane.
@@waldemarrygao8642 możliwe, że pod tym szarym materiałem jest czerwona derma/coś skóro-podobnego (jest dziura w materiale w jednym miejscu). Aczkolwiek metalowa konstrukcja sugeruje mi ich pochodzenie z lat 50/60/70. Do kiedy na pewno były krzesła drewniane? Na fotografii z 1939 roku są właśnie na pewno drewniane.
Doskonały materiał.
Dobra robota Molu. Szczegolnie wazna w tych czasach kiedy zalamuje sie system wartosci i kultura. Wlasnie mi siostra wyslala. Podeślę Milerowi. Pozdrowienia. Magda z klasy
Magdalena !!! ... odezwij się na priv. Nie mam facebooka ani żadnych innych wynalazków poza youtube, zatem pisz na maila: beskidzkie_poranki@op.pl
Adrian dzięki za filmiki z liceum🙏🙏🙏🙏🙏 padlam! Jejku to było wczoraj. Tak dobrze powspominac
Magdalena !!! ... odezwij się na priv. Nie mam facebooka ani żadnych innych destrukcyjnych wynalazków poza youtube, zatem pisz na maila: beskidzkie_poranki@op.pl
Bardzo wartościowy i bogaty historycznie film. Nie mogę jednak oprzeć się wrażeniu ze przed komuną Tychy to jednak była zapadła śląska dziura.
Robi Pan świetną robotę.Czekam na ul.Kościuszki i inne
Dobra Robota! Pozdr.
Piękna robota Pozdrawiam i czekam na więcej
Prawdziwa historia coś o tym wiem bo mi Mama opowiedziała kiedyś.
Halka: ogladalo sie filmy jak ET, StarWars, BruceLee. Co za piekne czasy
na poddaszu mordowni mieszkała moja szkolna koleżanka (szkoła nr 1) w latach 59-60 bywałam często u niej zamiast w szkolnej świetlicy. W kinie Halka jako dziecko oglądałam wszystkie bajki, między innymi "O dwóch takich co ukradli księżyc". Ojciec prowadził mnie , miałam wtedy 6 lat do taboru cygańskiego. Mieścił się w miejscu gdzie dzisiaj jest blok i budynek Barona, dalej stara poczta. W końskiej jatce kupowaliśmy końską wątrobę, najbardziej wartościowe mięso ze wszystkich innych. Ojciec najbardziej lubił końskie "karminadle (nie miał wielkiego wyboru co do jedzenia). Z późniejszego okresu pamiętam najbardziej prześladowania "władz" ze względu na pochodzenie. W Tychach znalazłam się przez przypadek w 1954 r, mojego ojca przymusowo wcielili do pracy w śląskich kopalniach tzw. obóz pracy. Nigdy więcej nie będę już wracać do tamtych lat.
dzień dobry. Zaintrygował mnie Pani post. O jakich prześladowaniach za pochodzenie Pani pisze ? Czyich i względem kogo ? Jeśli może Pani choć trochę dodać garść informacji i uzupełnić wątek byłbym wdzięczny. Pozdrawiam serdecznie. Adrian Loska
P.S. rozumiem, że z Tychami nie ma Pani związanych pozytywnych wspomnień.... jakie doświadczenia ukształtowały taką postawę ?
Fajny materiał, ale muszę dorzucić... kamienica na rynku gdzie mieszkała rodzina Szostok była własnością Jana Drabika (tak, ten sam co "podpisywał się z Wydrą" na przedwojennych notgeldach), naczelnika gminy, właściciela piekarni, kawiarni Janina, szkoda że informacji brak. To on ją wybudował. Dalej w filmie jest "cukiernia Bierońskich", którą przyozdabiał szyld z napisem Janina. Otóż, nie mam pojęcia skąd ten szyld, ale wiem na pewno, że właścicielem tego domu był również Jan Drabik, który w latach 20-tych ubiegłego wieku prowadził tam "tzw. wyszynk" - kawiarnie Janina (imię mojej Babki a jego najmłodszej córki) oraz piekarnię, którą notabene musiał bezpowrotnie zamknąć po wybuchu wojny z powodu sprzedaży...potrzebującej matce świeżego chleba, co było zakazane. Po wkroczeniu wojsk sowieckich, wszystko zostało splądrowane i rozkradzione... kawiarnia nie przetrwała wojny. Później do lat 60-tych/70-tych była tam cukiernia, to fakt, ale WSS, twór PRL, który pozostawił po sobie tylko bałagan w domu należącym już do rodziny Bierońskich. Natomiast Bierońscy (teściowie mojej babki) mieli lodziarnie na przeciw poczty o czym można przeczytać w książce Bogdana Prejs „Dawno temu w Starych Tychach” lub w MMT.
Dzień dobry. Dziękuję za cenne uzupełnienie. O szyldzie JANINA wspomina Witold Muszer; pisze on mianowicie tak:
"Kolejny dom po lewej stronie ulicy, którego wyglądu nie przypominam sobie, bo pamięć moja zapisała nowo budującą się w tym miejscu tzw. parterową amerykankę, niewielką ze względu na ograniczenia władz na budowlę przełomu lat 50-tych i 60-tych ubiegłego wieku. Mieszkało w tym parterowym domu małżeństwo Wróbel, którzy chodzili do nas po mleko dla dwóch swoich córek i syna. Jedną z córek widuję na mieście, bo przypomina mi swoją mamę, … nieco podstarzałą.
Janina, taki we wczesnej mojej młodości widniał szyld nad witryną cukierni przyległej do domu Bierońskich, gdzie na zapleczu mieściła się piekarnia, a sąsiadowała z amerykanką Wróbli. Cukiernia została zlikwidowana początkiem lat 60-tych ubiegłego wieku. Bieroński i jego żona byli zbliżeni wiekiem do moich rodziców i mieli dwóch synów: Roman rok młodszy ode mnie i Walenty młodszy od Romana o dwa lata"
Cukiernię tą z lat dzieciństwa pamięta także mój tato (ur. 1950 r.). I także jak przez mgłę widzi szyld/napis JANINA, który dość szybko znikł. Może było tak, że cukiernia była była już WSS-owska, lecz napis jeszcze chwilę pozostał.....
Dwa niezależne źródła istnienie takowego szyldu potwierdzają.
pozdrawiam ciepło :-)
@@adrianloskatychymolu2482Był to napis "Janina" na murze domu i była to pozostałość po kawiarni/restauracji. Nie istniał on jednak długo. Jak przypomina sobie moja Babka, był to napis "wklęsło/wypukły". Działalność ta przetrwała do roku 1939/40, kiedy to została zamknięta przez Niemców a później jak już pisałem wcześniej, rozkradziona przez Rosjan. Pewne jest, że "Cukiernia Bierońskich" nie istniała. Napis najwidoczniej zazębił się w czasie z WSS. Jednak jest to skrót myślowy, który może wprowadzić w błąd. Sam zacząłem się już zastanawiać ale dzięki temu znów coś dopytałem :-)
pozdrawiam serdecznie
@@bieronskim Dzień dobry. Dziękuję za wkład historyczny do materiału. Czy dysponuje Pan starymi zdjęciami z ulicy Sienkiewicza, Kościuszki, Bieruta / Batorego ? Jakieś relacje, spisane wspomnienia ? Kolejny temat, który mnie "prześladuje" to temat cukierni Bierońskich przy ulicy Batorego 3. Tutaj się wychowałem, a wszyscy moi dziadkowie, wujkowie, ciotki opowiadali o lodach z tejże cukierni. Ja miejsce to pamiętam tak gdzieś od roku 1980, kiedy po cukierni nie było już śladu, a stał tam już murowany śmietnik.... doskonałe miejsce dziecięcych zabaw. Zawsze mnie jednak intrygowało wygląd miejsca z czasów cukierni. Tak często przywoływane i opisywane w opowieściach przy rodzinnym stole... Kontakt: beskidzkie_poranki@op.pl pozdrawiam
Dobra robota, ponawiam pytanie: kiedy taki film o paprocanach?
Kilka osób ciągle pyta o Paprocany :-) Jakiś ersatz Paprocan na moim kanałku był w postaci "legendy o dziecku....". Co rozumie Pan przez Paprocany ? Teren wokół jeziora czy też historyczne Paprocany sięgające pod lodowisko ? czego ten film miałby dotyczyć ? Pozdrawiam
Ten film juz raz byl wyswietlony, czyzby powtorka z rozrywki. Trotzdem milo popatrzec, pozdrawiam z Niemiec, ale nie Hitlerowskich,
Rzeczywiście. Był przeze mnie wrzucony na youtube w trakcie świąt Bożego Narodzenia, ale zawierał błędy... hm... techniczno - dźwiękowe. Czytałem wtedy Pani komentarz :-) Po poprawie film wrzuciłem ponownie. Pozdrawiam
Kuśnierz nazywał się Solarczyk,a właściciele sklepu zoologicznego Kamieńszczyk
dzień dobry. Zbierając materiały częstokroć moimi rozmówcami są ludzie w wieku 70+ lub też opieram się na notatkach nieżyjącej ciotki.... Zazwyczaj przywołane postaci, ich dane, weryfikuję minimum u dwóch źródeł. Pewne nazwiska osób, o których niemalże nikt nie pamięta wydobywam z niebytu i zakamarków ludzkiej pamięci... Stąd też czasem zdarzy się literówka... Proszę o wyrozumiałość i dziękuję za sprostowanie
Materiał całkiem fajny, gdyby tylko był bez głupich przemyśleń autora. PS kiedy będzie ul. Kościuszki? Tam miałbym coś do powiedzenia :-)
Brawo Molu!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
26:38 żałosne jak ocenia się kobiety. Po za tym film bardzo fajny.
Tam nie ma mowy o kobietach, tylko o feministkach...
Mógłbyś sobie darować głupich komentarzy w filmie.
A które to są te "głupie komentarze"?
Kupę fajnego robisz chłopaku
😊
Fajne są te pana materiały jeżeli przymknie się oko na te pseudo-patriotyczne wstawki i żenujące prymitywne prawicowe komentarze - można wtedy wyciągnąć sporo ciekawych informacji. Daleko panu do prawdziwego historyka..
Dokładnie materiał ok ale te wstawki pseudo prawicowe :-);-)
Prawicowe poglady to moze i ja posiadam, a to co jest w filmie, to socjalistyczna propaganda nieprawdyhistorycznej, na ktora jest w filmie wyrazny nacisk
@@jantektura3652 Komentarze krytyczne zawsze czytam z największym zaciekawieniem. Ale zarzut "nieprawdy historycznej" trzeba uzasadnić, aby nie był, li tylko pustym wylaniem żółci..... Pozdrawiam ciepło. Adrian Loska
@@adrianloskatychymolu2482 tu nie chodzi o zlosliwosc, bo material, zbiory sa naprawde dobre i gdyby nie one, to psinco by my wiedzieli . A niestety w nie zaglada to co Polska za komuny serwowala swoim oraz innym grupom etnicznym mieszkajacym w Polsce ( a jest ich sporo ) , nieprawde historyczną , dowodow na nieprawde jest mnostwo od pierwszego , że Śląsk to Wielka Morawia, po traktowanie po dzien dzisiejszy Ślazakow przez Polske. Oczywiscie ni chce by ktos me wpisy odebral jako zamilowanie do Niemiec oraz zacieranie zbrodni wojennej , bo mnie zalezy na prawdzie, a nie na wybielaniu Niemiec , czy Polski , czy kogos innego .Oczywiscie komunisci w swej edytowanej historii na potrzeby politycznie ni mieli zdnego dowodu na polskosc ziem Śląska, az do dnia dzisiejszego, jedynie sa zapiski o wynajmie tych ziem, wiec jak to mowia " Juz coś nie halo " Pozdrawiam i prosze sie nie gniewać, bo odnosze sie do historii zlej , nie do Pana tworczosci
Sam film świetny. Tylko trzeba bylo powstrzymać sie od komentarza o zdziczałych feministkach
Widząc co działo się niedawno na tyskich ulicach, tę skalę agresji, wulgarność, stawiam znak równości między współczesnym zwulgaryzowanym tłumem, a agresją i represjami których doświadczyły tyskie Elżbietanki. Zostawmy to jednak... Mam nadzieję że walory edukacyjne i historyczne filmu nie zostały przesłonięte przez ten jeden komentarz... pozdrawiam.
A niby dlaczego autor miał by się powstrzymywać od nazywania rzeczy po imieniu? Prawda w oczy kole, czy o co chodzi?