Αρετές και ευδαιμονία κατά τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη - Ευαγγελία Μαραγγιανού

Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ, σε συνεργασία με τον Σύλλογο "ΛΙΝΟΣ", παρουσιάζουν την ομιλία
«Αρετές και ευδαιμονία κατά τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη»
Ομιλήτρια: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΜΑΡΑΓΓΙΑΝΟΥ, Καθηγήτρια Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ.
Η ομιλία εδόθη στο πλαίσιο της φιλοσοφικής ημερίδας του Παγκόσμιου Φιλοσοφικού Ιστού «Η Συνάντηση των Αθηνών» με γενικό θέμα «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ και ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ».
Η ημερίδα διοργανώθηκε από τον Σύλλογο Λόγου - Μουσικής - Τέχνης "ΛΙΝΟΣ" με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Φιλοσοφίας 2023. Έλαβε χώρα στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων το Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2022.
Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ήταν παρούσες ως χορηγός επικοινωνίας και οπτικοακουστικής τεκμηρίωσης.
----------------------------------------------
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΜΙΛΙΑΣ
Ο Πλάτων συνδέει στενά την απόκτηση των αρετών, και κυρίως της δικαιοσύνης, με την ευδαιμονία.
Ο φιλόσοφος πιστεύει ακράδαντα ότι η ψυχή μας (δηλαδή η βαθύτερη ουσία μας και το σημαντικότερο μέρος του εαυτού μας) βελτιώνεται με τη δικαιοσύνη και αφανίζεται με την αδικία. Γι’ αυτό δεν πρέπει ποτέ να είμαστε άδικοι, ακόμα και αν κινδυνεύουμε να θανατωθούμε.
Αλλά και η σοφία και η σωφροσύνη κάνουν τον άνθρωπο «εὐδαίμονα καὶ εὐτυχῆ».
Δεδομένου δε ότι, αν κάποιος έχει μία από τις αρετές, θα έχει και όλες τις άλλες, έπεται ότι όλες μας οδηγούν στην ευδαιμονία.
Ο Αριστοτέλης ορίζει την ευδαιμονία ως το υπέρτατο αγαθό, το οποίο επιζητούμε χάριν αυτού του ιδίου και όχι χάριν κάποιου άλλου.
Οι άνθρωποι όμως διαφωνούν σχετικά με το πώς φθάνουμε στην ευδαιμονία. Έτσι πολλοί θεωρούν ότι είναι ευδαίμονες, όταν αναζητούν τις σωματικές ηδονές (απολαυστικός βίος), ενώ οι άνθρωποι της δράσης, όταν είναι καλοί πολιτικοί ή απολαμβάνουν τιμές και αξιώματα (πολιτικός βίος).
Υπάρχουν ακόμη και οι φιλόσοφοι, οι οποίοι έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στον θεωρητικό ή «κατὰ νοῦν» ή «φιλόσοφον» βίον, τον ανώτερο όλων, που τους χαρίζει την αληθινή και υπέρτατη ευδαιμονία.
Όσον αφορά τους συνηθισμένους ανθρώπους, αυτοί για να φθάσουν στην ευδαιμονία, πρέπει να είναι ενάρετοι ύστερα από ελεύθερη επιλογή τους (κατὰ προαίρεσιν) καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους και να χαίρονται πράττοντας τα καλά.
Οι αρετές όμως αποκτώνται με τη συνήθεια (τὸ ἔθος ἤ τὴν ἕξιν) και τη διδασκαλία (την ορθή παιδεία), άρα κανένας πανίσχυρος φυσικός νόμος δεν μας ωθεί να τις πραγματώσουμε.
Μπορούμε συνεπώς να δεχθούμε ότι οι αρετές είναι μια σύμβαση που καθιέρωσαν οι άνθρωποι για να διευκολύνουν τη ζωή τους μέσα σε μια πολιτική κοινωνία.
Φαίνεται συνεπώς ότι οι δύο μεγάλοι κλασσικοί φιλόσοφοι προσπάθησαν να πείσουν τους πολίτες ότι μόνο δια των αρετών θα γίνουν ευδαίμονες.
Στην περίπτωση αυτή το καλό αποβαίνει εξαιρετικά ωφέλιμο, γιατί συνιστά τη βάση μιας κοινωνίας αγάπης, ειρήνης και ομόνοιας.
Αν όμως ορισμένοι δεν θελήσουν να ακολουθήσουν την οδό της αρετής, τότε είναι απαραίτητη η παρέμβαση των νόμων, προκειμένου αυτοί να συμπεριφέρονται σωστά.
Ο Πλάτων μάλιστα υποστηρίζει ότι ο σωστός πολιτικός είναι υπεράνω των νόμων και έχει κάθε δικαίωμα πάνω στους πολίτες, προκειμένου να τους κάνει αγαθούς.
Αλλά και ο Αριστοτέλης υποστηρίζει ότι επειδή δεν είναι ευχάριστο στους περισσότερους ανθρώπους (ιδιαίτερα δε στους νέους) να ζουν ενάρετα, πρέπει να οδηγηθούν στην αρετή με την απειλή της τιμωρίας που θα τους επιβληθεί από τους νόμους, αν δεν υπακούσουν στις εντολές τους.
Στο πλαίσιο αυτό ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης διακηρύσσουν ότι η σωματική ηδονή είναι ψευδής, γιατί «εξαπατά» τους ανθρώπους, εφόσον τους παρουσιάζεται ως αγαθό, χωρίς να είναι στην πραγματικότητα, με αποτέλεσμα να τους χαρίζει μια πρόσκαιρη ευτυχία αμφίβολης αξίας που συχνά ακολουθείται από λύπες και πόνους.
Η ευδαιμονία, συνδεδεμένη με ό,τι είναι καλό, ωραίο και ευχάριστο, προφανώς χρησιμοποιήθηκε από τους δύο φιλοσόφους ως δέλεαρ, για να δημιουργήσουν μια ειρηνική και ευτυχισμένη κοινωνία.
----------------------------------------
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΟΜΙΛΗΤΡΙΑΣ
Βιογραφικό σημείωμα καθηγήτριας Ευαγγελίας Μαραγγιανού:
drive.google.c...
----------------------------------------
Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ ευχαριστούν θερμά την Πρόεδρο του Συλλόγου "Λίνος" κα Όλγα Κανελλοπούλου Ντινοδήμου.
----------------------------------------
Μπορείτε να παρακολουθήσετε όλες τις ομιλίες του Συλλόγου "ΛΙΝΟΣ", που έχουν καταγραφεί από τις Φρυκτωρίες, στον σύνδεσμο:
• Ομιλίες Συλλόγου "Λίνος"
Μπορείτε επίσης να παρακολουθήσετε όλες τις ομιλίες της κας Ευαγγελίας Μαραγγιανού,
που έχουν καταγραφεί από τις Φρυκτωρίες, στον σύνδεσμο:
• Ευαγγελία Μαραγγιανού ...
----------------------------------------
Για οποιαδήποτε πληροφορία ή καταγγελία, παρακαλούμε, ενημερώστε μας στην κεντρική ιστοσελίδα: www.fryktories.net
----------------------------------------

[@Fryktories-Web-TV]

Στο πλαίσιο της κοσμιότητος και του ήθους που επιθυμούμε για το κανάλι μας, θα σας παρακαλούσαμε να συμπράξετε μαζί μας, προκειμένου όλοι μαζί να προβάλουμε στον έξω κόσμο την Ελληνική γραμματεία με ήθος. Δεν θα θέλαμε υποτιμητικά ή υβριστικά σχόλια προς οιονδήποτε, σχόλια γραμμένα σε greeklish καθώς και μακροσκελείς τοποθετήσεις. Τα αντίθετα των ως ανωτέρω δεν θα δημοσιοποιούνται. Πιστεύουμε σε εσάς και στην ποιοτική σας υπόσταση. Σας ευχαριστούμε.

[@vulbeGal13]

Πολυ ενδιαφερον. Μου ηρθαν στο νου 2 πραγματα, Εμπεδοκλης " το ζωο φυσικως και αδιδακτως φευγει μεν την αλγηδονα διωκει δε την ηδονη" κι εδω η απαντηση ειναι μεσω παιδειας, και Πλουταρχος βιος Λυκουργου "ου γαρ πολεως η Σπαρτη πολιτεια αλλα ανδρος σοφου και ασκητου βιον εχουσα" συμπυκνωνει αυτο που τονισατε οτι ειναι θεμα ολοι να ειναι εναρετοι και ευδαιμονες και οχι εσυ μονο χωρις ναναι οι αλλοι, και δω η απαντηση ειναι η παιδεια, ο ιδιος αλλωστε ο Λυκουργος ειπε "πρωτο μελημα του νομοθετη εις την παιδειαν ανηψεν". Απο μνημης τα αποσπασματα συγχωρηστε με αν δεν ειναι ακριβως δε γνωριζω τοσο καλα ταρχαια αλλα προσπαθησα να μην αλλοιωσω την ουσια τους.