نگاهی به کتاب احمد مسعود

کتاب «به نام پدرم» نوشته احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، یک روایت شخصی و سیاسی از مشکلات کشور و مبارزات جاری در افغانستان است. این کتاب نه تنها به زندگی و تجربیات احمد مسعود در مبارزه با طالبان می‌پردازد، بلکه تحولات سیاسی و اجتماعی افغانستان را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. محور اصلی کتاب، مبارزه برای آزادی و مقاومت در برابر طالبان و افراط‌گرایی است.
کتاب در شش بخش تنظیم شده است. بخش اول که شامل چهار فصل است، به موضوعات متعددی از جمله تأثیر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، نقش جامعه بین‌المللی، تحولات سیاسی و نظامی و مقاومت مردم افغانستان در برابر طالبان می‌پردازد. در این بخش، احمد مسعود تحلیل جامعی از وضعیت کشور ارائه و به تأملات شخصی خود درباره سقوط کابل نیز می‌پردازد.
در شبی تاریک
نخستین بخش، مقدمه‌ای کوتاه تحت عنوان «در شبی تاریک» است. این بخش به وقایع و تجربیات احمد مسعود در شب‌های پیش از سقوط کابل می‌پردازد. در این بخش، احمد مسعود با نگاهی عمیق و تأمل‌برانگیز به وضعیت کشور، تلاش می‌کند تا احساسات و افکار خود را در مواجهه با این بحران به تصویر بکشد.
در ابتدای این بخش، او به آرامش غیرعادی کابل اشاره می‌کند و می‌گوید: «کابل، در چنین شبی تاریک، بسیار آرام به نظر می‌رسد. یا شهر برای نبردی نهایی آماده می‌شود، یا در برابر فروپاشی آخرین خطوط دفاعی که توسط ارتش افغانستان ایجاد شده بود، بی‌تفاوت است.» این جمله بیانگر حس نگرانی و تردید احمد مسعود است، زیرا او نمی‌داند که آرامش شهر نشانه‌ای از آمادگی برای مقاومت است یا اینکه کابل به زودی بدون هیچ مقاومتی به دست طالبان خواهد افتاد.
احمد مسعود در این بخش همچنین به شب‌های ۱۳ و ۱۴ آگوست ۲۰۲۱ اشاره می‌کند و می‌نویسد: «در شب ۱۳ تا ۱۴ آگوست ۲۰۲۱، من در خانه‌ام در ناحیه وزیر اکبرخان در مرکز کابل نشسته‌ام و می‌دانم که شهر در حال سقوط است. من این را برای ماه‌ها، حتی دو سال می‌دانستم. و پیش‌بینی‌های من به حقیقت خواهد پیوست.» این بیانگر آن است که او از مدت‌ها قبل وقوع این فاجعه را پیش‌بینی کرده بود و با وجود همه نشانه‌ها و هشدارها، هیچ اقدامی برای جلوگیری از آن انجام نشد.
احمد مسعود در این بخش از کتاب به وقایع تاریخی و سیاسی که منجر به این لحظه شده‌اند نیز می‌پردازد. او از خروج نیروهای آمریکایی از پایگاه هوایی بگرام در شب چهارم ژولای ۲۰۲۱ یاد می‌کند و این اقدام را به عنوان سیگنالی برای طالبان می‌داند که می‌توانند به سرعت قدرت را در کابل به دست گیرند. او همچنین به این نکته اشاره می‌کند که این خروج ناگهانی، زمینه را برای تهاجم نهایی طالبان فراهم کرد.
مسعود در ادامه به فساد و ناکارآمدی دولت افغانستان به رهبری اشرف غنی اشاره می‌کند و بیان می‌کند که این دولت به جای تقویت نیروهای مسلح، موجب تضعیف آنها شد و با طالبان به توافقاتی رسید که نهایتاً به فروپاشی کشور انجامید.
این بخش کتاب همچنین به تلاش که احمد مسعود برای بسیج مردم و مقاومت در برابر طالبان انجام داد، می‌پردازد. او با اشاره به ملاقات‌هایش با مردم، علما، سیاستمداران محلی و دیگر افراد در ولایت های مختلف، نشان می‌دهد که اکثریت مردم افغانستان مخالف ایدئولوژی افراطی طالبان هستند و آرزوی آزادی و دموکراسی دارند.
احمد مسعود در این بخش به وضوح ناامیدی و اندوه خود را از وضعیت افغانستان نشان می‌دهد، اما در عین حال عزم و اراده خود برای ادامه مبارزه را نیز ابراز می‌کند. او با اشاره به این که «شیر پنجشیر هرگز نمی‌میرد»، به اهمیت حفظ روحیه مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم و استبداد تأکید می‌کند.
این بخش کتاب نه تنها تصویری از وضعیت بحرانی افغانستان در آستانه سقوط کابل را به نمایش می‌گذارد، بلکه نشان‌دهنده عزم و اراده قوی احمد مسعود برای ادامه مبارزه با طالبان و حفظ ارزش‌های دموکراتیک و انسانی است
#احمد_مسعود #کتاب #تاجیک #خراسان #افغانستان