Korenmolen ‘De Lelie’ - Eenrum 2024

Eenrum kent al zeer lange tijd molens. De Molenstraat aan de noordwestzijde van het dorp kende tussen 1862 en 1909 maar liefst drie molens! De enige molen die daar nu nog van over is gebleven is de molen die vroeger bekend stond als de Veurste Meuln, de eerste molen in de rij vanuit het dorp gezien. Deze molen was de jongste van het drietal en werd in 1862 gebouwd door molenmaker Helenius ten Have uit Mensingeweer in opdracht van Garmt Wiertsema Elema. De hoge achtkante stellingmolen werd ingericht als koren- en pelmolen. Jan Huizinga en Geertruid Nienhuis, die tot dan toe de Middelste Meuln in het dorp in eigendom hadden kochten de Veurste Meuln in 1903 aan. Een sluitsteen boven de ingang herinnert hier nog altijd aan. Geertruid was een telg uit het bekende molenaarsgeslacht Nienhuis en ook in de familie Huizinga kwamen vele molenaars voor. De zoon en kleinzoon van het echtpaar zouden later de Stormvogel in Loppersum bedienen. Na de dood van Huizinga in 1935 nam zijn zoon Geert de molen over. Twee jaar later pleegde deze echter zelfmoord en werd de molen verkocht aan Klaas Brouwer. Nadat Brouwer failliet ging kwam de molen in handen van Lukas Graver. De laatste molenaar was Berend Diekmann. Deze man heeft in 1954 voor het laatst met de molen gepeld waarna hij op verdenking van belastingfraude en mishandeling werd opgepakt en vastgezet op het politiebureau in Warffum en later in het huis van bewaring in Groningen. Diekmann liet zijn bewakers op 6 oktober 1954 weten dat hij de molen in Eenrum vast moest zetten ivm een naderende vliegende storm.
Hier splitst het verhaal zich in:
1. Er werd geen gevolg aan het verzoek Diekmann gegeven
2. Diekmann is onder begeleiding van justitie naar de molen gebracht om de molen vast te zetten, maar heeft er juist bewust voor gezorgd dat de molen niet meer vast stond.
Wat er exact is gebeurd, vertelt de historie niet. Feit is wel dat aan het einde van de avond de molen op hol sloeg. hieraan werd echter geen gevolg gegeven en dit had bijna fatale gevolgen! De molen sloeg op hol en de pelstenen sloegen hierbij door de muren. Molenaar Geert Spoelman uit Mensingeweer en brandweerman Jan Willemsen uit Eenrum kruiden met gevaar voor eigen leven de kap uit de wind waardoor de molen tot stilstand kwam en de brand? kon worden geblust.
De toenmalige gemeente Eenrum nam de molen over en restaureerde deze. Hierbij verdween het pelwerk. Een molenaar werd er niet gevonden en daardoor degradeerde de molen tot opslagplaats van de gemeente. De naam "De Lelie" bestaat sinds 1956 en is vermoedelijk bedacht door de in Eenrum geboren Groninger molenkenner Berend van der Veen. De inmiddels weer vervallen molen werd in 1980-’81 gerestaureerd. De al eerder verdwenen zelfzwichting keerde hierbij ook niet terug. De molen kwam daarna op vrijwillige basis in bedrijf. In 1995 kreeg de molen een nieuwe kap en vanaf 1998 is er een permanente expositie en een kleine bakkerij in de molen gevestigd die op zaterdagen in bedrijf is. In 2006 en 2013 werden andermaal restauraties aan de molen uitgevoerd. De huidige eigenaar is Stichting Het Groninger Landschap en een grote groep vrijwilligers zorgt er voor dat de molen vrijwel elke week in volle glorie te bewonderen is.
Tekstbronnen:
• groningermolens.nl
• Molens.nl
• Focusgroningen.nl
Beeldbronnen:
• eigen foto’s en filmmateriaal
• Molendatabase.nl
Muziekbron:
• via RUclips account @woodenChair - • Welcome to my Swing Ja...
Korenmolen ‘De Lelie’, in Eenrum bezocht tijdens het Groninger Molenweekend in juni 2024.