Ախթալայի Սուրբ Աստվածածնի վանքը

«Ես Մարիամ՝ դուստր Կյուրիկեի, կանգնեցրի զպղնձահանս հողհատի Սուրբ Աստվածածինս։ Որք երկրպագեք, զաղոթքս մեզ հիշեցեք»։ Մարիամ իշխանուհու պատվերով ստեղծված այս արձանագրությամբ խաչքարը Ախթալայի բակում է, այն վանքի փաստացի անձնագիրն է։ 1188 թվականին պատրաստված խաչքարը տարբեր ժամանակաշրջաններում օտարների, հատկապես վրացիների կողմից վանքը յուրացնել փորձելու և վեճերի լուծման անհերքելի վկայագիր ունեցող իրեղեն ապացույց է։ Ախթալայի վանքը Աստվածածնի անունը կրող ամենամեծ վանքն է տարածաշրջանում: Այն նաև որմնանկարներով ամենահարուստ վանքերից է՝ միջնադարյան 960 քմ եզակի որմնանկարներ են մեզ հասել, որոնք 800 տարվա ընթացքում երբևէ չեն վերականգնվել:
The Holy Mother of God monastery in Akhtala
"Me, Mariam, daughter of Kyurike, have erected a bronze altar to the Holy Mother of God. You who worship, remember my prayer to us.” The khachkar with this inscription, created by order of Princess Mariam, is in the courtyard of Akhtala; it is the de facto passport of the monastery. The khachkar, made in 1188, is tangible evidence of attempts by foreigners, especially Georgians, to appropriate the monastery at different times and of the settlement of disputes. The Akhtala monastery is the largest monastery in the region named after the Mother of God. It is also one of the richest monasteries in frescoes: 960 square meters of unique medieval frescoes have come down to us, which have never been restored in 800 years.