Χαλάι Άκνταγ Μα(ν)τέν (Halai Akdagmadeni)
HTML-код
- Опубликовано: 6 сен 2024
- Λαογραφικά στοιχεία
Το Χαλάι είναι χορός που έλκει την καταγωγή του από την Καππαδοκία της Μικράς Ασίας όταν Έλληνες μεταλλωρύχοι από την Χαλδία μετοίκησαν το 1928-1930 σε μια περιοχή του ΝΔ Πόντου μεταξύ Σεβάστειας και Γιοζγάτης που λεγόταν Άκνταγ Μα(ν)τέν. Εκεί δημιουργήθηκε ένας από τους πλέον χαρακτηριστικούς χορούς της περιοχής όπου ο αργός βηματισμός, τα έντονα σκυψίματα όπως και τα χτυπήματα των ποδιών στο έδαφος από τους άντρες (λέγεται ότι αρχικά χορευόταν μόνο από άντρες και η λαβή ήταν από τους ώμους) η προβολή των ποδιών προς το κέντρο του κύκλου και η επιστροφή στην αρχική θέση σε συνδυασμό με συγκεκριμένη μελωδία γέννησαν έναν από τους ομορφότερους Ποντιακούς χορούς. Η ονομασία του χορού ήταν επίσης πολύ γνωστή στην περιοχή από τους γείτονες Καππαδόκες της Καισάρειας που με την λέξη Χαλάι εννοούν μια κατηγορία χορών αλλά και από τους Κούρδους που συνήθως την ταυτίζουν με τον χορό, δηλαδή υπονοούν ότι θέλουν να χορέψουν.
Χορογραφία
Μεικτός δεξιόστροφος κυκλικός χορός που έχει 6 βήματα και η λαβή είναι από τις παλάμες με τους αγκώνες λυγισμένους. Ο πρώτος κρατάει μαντίλι και ο ρυθμός του χορού είναι τετράσημος 4/4 (2-2).
Τα τρία πρώτα βήματα γίνονται λοξά δεξιά προς το κέντρο του κύκλου. Πάτημα δεξιού ποδιού στην διάσταση λοξά δεξιά προς το κέντρο (βήμα 1) πάτημα αριστερού πάνω από το δεξί απευθείας προς το κέντρο με ταυτόχρονη άρση του δεξιού (λυγισμένο στο ύψος του γονάτου) καθώς ο κορμός σκύβει προς τα εμπρός (βήμα 2) πάτημα (πάτημα-χτύπημα για τους άντρες) δεξιού ποδιού προς τα πίσω (βήμα 3) και άρση αριστερού ποδιού με τσάκισμα στο ύψος του γονάτου που κατευθύνεται μπροστά από την μύτη του δεξιού ποδιού (η φτέρνα του αριστερού να κοιτάζει προς τα αριστερά βήμα 4) πάτημα αριστερού ποδιού πίσω από το δεξί προς την αρχική θέση (βήμα 5) κλείσιμο δεξιού δίπλα στο αριστερό (βήμα 6).
@ATSAPAT1 Απαν:1 Υπάρχουν χοροί δημιουργήθηκαν στον Πόντο τους οποίους χορούς τους έμαθαν εκεί επειδή ζούσαν μαζί ή γειτόνευαν με άλλες φυλές. Ας πάρουμε για παράδειγμα το Άκνταγ Μα(ν)τέν που ήταν δίπλα στην Καππαδοκία. Από την καλή γειτονία οι χοροί που προέκυψαν είναι: Γιουβαλάντουμ, Τίζ, Τέρς, Καρσιλαμάς, Τσαραχότ, Χαλάι, Τίκ βαρύν (αργό), Από παν και Κά, Τσίπουλ-Τσίπουλ.
Απ:3 αφάνταστα για την καταπληκτική συγγραφική δουλειά του. Όπως θα ξέρεις ασχολήθηκε και με τους ποντιακούς χορούς περισσότερο όμως με το λαογραφικό μέρος τους. Για το βιωματικό κομμάτι το καθαρά χορευτικό (στήσιμο, ύφος, κίνηση, μοτίβο-ρυθμός, όργανα).
@ATSAPAT1 Bεβαίως και είναι Ποντιακοί. Οτιδήποτε χόρευαν οι δικοί μας στις πατρίδες είναι ποντιακό, είναι αναπόσπαστο στοιχείο της πολιτισμικής παράδοσης και προσπαθούμε να το διασώσουμε γι αυτό και το παρουσιάζουμε. Σύμφωνα με την δική σας λογική ο Τραπεζούντιος και ο Κιμισχαναλής είναι περισσότερο Πόντιοι από τον Ματενλή ή τον Οφλή και τον Καρσλή οπότε χορεύουμε τους χορούς του. Για μας όμως και ο Πάφραλης και ο Ματενλής είναι το ίδιο πόντιοι, άρα και οι χοροί τους.
Σχετικά με την προσπάθεια της παρουσίασης των χορών: Απ:2. Λαογραφικά, Χορογραφικά στοιχεία και ζωντανή εικόνα που θα τους εξηγεί για το πώς αποδίδεται σωστότερα ο κάθε χορός. Και απευθύνεται σε αρχάριους, οι κάπως προχωρημένους, στους πόντιους χορευτές, σε χοροδιδασκάλους, σε όλους τους φίλους του ποντιακού χορού, σε Πον. Σωματεία, κ.λ.π.
4. Αυτό λοιπόν που μας βοηθάει είναι η βιβλιογραφία, η λαογραφική κληρονομιά που περνά από γενεά σε γενεά, τα ηλεκτρομαγνητικά μέσα με τις καταγραφές τους, οι έρευνες κάποιων ανθρώπων που είναι χρόνια στον ΧΩΡΟ κ.λ.π, οι εμπειρίες και τα βιώματα παλιών χορευτών κ.λ.π . Δες σε παρακαλώ τα λαογραφικά της Γέμουρας και πές μου...
Σχετικά με την προσπάθεια της παρουσίασης των χορών: Απ:1. Ο λόγος που ξεκίνησα την παρουσίαση των χορών είναι ότι ήθελα να έχουν όλοι μα όλοι σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη ένα σημείο αναφοράς. Να έχουν μια ανέξοδη πληροφόρηση για κάθε χορό ξεχωριστά με Ιστορικά,
Σχετικά με την προσπάθεια της παρουσίασης των χορών: Απ:3 Όταν ξεκινούσαμε την προσπάθεια καταγραφής των χορών ξέραμε πολύ καλά τι θα ακολουθούσε. Το βιώνουμε εξάλλου, γι αυτό και ήμασταν πολύ προσεκτικοί. Θα παρατηρήσατε βεβαίως ότι το μουσικό όργανο συνοδείας του χορού αλλάζει σύμφωνα με την περιοχή. Η απόδοση των χορών της Γαλίανας δεν έχει καμιά σχέση με τους χορούς που χορέψαμε από την Μπάφρα ή του Καρς με την Τραπεζούντα και την Αργυρούπολη
Απ:2 δίνουν το στίγμα της ταυτότητας του χορού, είναι Αρμένικος… για παράδειγμα, χωρίς να μπαίνουν σε περισσότερες λεπτομέρειες είτε λαογραφικές, είτε χορευτικές να τις πω. Έχω την τύχη να γνωρίζω προσωπικά τον συγγραφέα Χ. Σαμουηλίδη τον οποίο εκτιμώ
Σχετικά με την ΠΟΕ και την προσπάθειά της να βάλει τροχοπέδη στην αυθαιρεσία της παρουσίασης νέων των χορών: Απ:2. Δεν θέλουμε και δεν μπαίνουμε στην διαδικασία να πούμε αυτό είναι Ποντιακό και πρέπει να το χορεύουμε, αυτό Αρμένικο, Ρώσικο και δεν πρέπει. Επαναλαμβάνω για τελευταία φορά ότι εμείς καταγράφουμε ΜΟΝΟ τους χορούς με την λαογραφία και την Ιστορία στο σημείο που δεν θίγουμε κανέναν…
Σχετικά με την ΠΟΕ και την προσπάθειά της να βάλει τροχοπέδη στην αυθαιρεσία της παρουσίασης νέων των χορών: Απ:1. Όλα αυτά που ειπώθηκαν στην 2η Ημερίδα και σε άλλες της ΠΟΕ τα έχουμε αποτυπώσει στην μνήμη μας. Ξέρουμε πολύ καλά τι ειπώθηκε εκεί, ποιες παρεμβάσεις και από ποιους έγιναν, πως δόθηκαν κάποιες ονομασίες χορών, κ.λ.π. Δεν θελήσαμε να πάρουμε θέση σε σχέση με αυτά γιατί πολύ απλά δεν μας ενδιαφέρει να το κάνουμε αυτό.
2. Όταν αναφερόμαστε σε χορευτικές ταυτότητες δεν μπορούμε παρά να μιλάμε με πιθανότητες βασισμένες σε ενδείξεις περισσότερο ή λιγότερο ισχυρές (λόγια του Κυριάκου Μωυσίδη χοροδιδάσκαλου). Ποιός μπορεί να πεί αυτή η μουσική είναι περισσότερο Παραδοσιακή από την άλλη? άκουσα την Πιπιλομάταινα σε εκτέλεση του 30 και σημερινή. Ποιά είναι περισσότερο Παραδοσιακοί από την άλλη?
3. Τι θα μπορούσε να μας βοηθήσει και να συμβάλει εποικοδομητικά έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να πούμε αυτή είναι η σωστότερη εκδοχή (πιθανότητες βασισμένες σε ενδείξεις περισσότερο ή λιγότερο ισχυρές)? Μίλησες για την σωστότερη εκδοχή και νομίζω πολύ σωστά έκανες και δεν είπες να ανεβάσω χορούς στην παραδοσιακή τους μορφή στο διαδίκτυο.
@ATSAPAT1 Απαν:2 Οι χοροί αυτοί δεν είναι μέρος της ποντιακής ιστορίας? Δεν είναι κομμάτι της ποντιακής κουλτούρας και παράδοσης? Εν τέλει δεν είναι ποντιακοί? Και επειδή ξέρουμε ότι είναι επηρεασμένοι από τους Καππαδόκες δεν πρέπει να τους χορεύουμε? Όσο για την Μητερίτσα έχει Ευρωπαϊκή προέλευση.
1. Καλησπέρα…Σε σχέση με την Ποντιακή Παράδοση. Υπάρχει άραγε χορός όπως αυτός χορεύεται σήμερα από τους περισσότερους χορευτές και τον οποίο κάποιος μπορεί κατατάξει στους παραδοσιακούς? Είναι ένα ερώτημα που βασάνισε και βασανίζει πολλούς που ασχολούνται με το αντικείμενο αφού:1) δεν υπάρχει δημιουργός του χορού2) δεν υπάρχουν καταγραφές με βίντεο από χορευτές που ήταν γεννημένοι στον Πόντο και ήρθαν σε μεγάλη ηλικία στον Ελλάδα που να μας δείχνουν τα βήματα, την κίνηση, τον ρυθμό κ.λ.π.
Σχετικά με την προσπάθεια της παρουσίασης των χορών: Απ:4 Οι χοροί των μεταλλείων επίσης αποδόθηκαν διαφορετικά. Θέλω να πω ότι δώσαμε μεγάλη έμφαση στο ύφος και νομίζω ότι τα πήγαμε αρκετά καλά. Μπορώ με μεγάλη ευκολία να σας περιγράψω πως είναι το ύφος της κάθε περιοχής και πώς μπορείς χορευτικά να το αποδώσεις. Αυτό όμως είναι κάτι που θα ακολουθήσει… στο μέλλον. Δεν παραβλέψαμε το στήσιμο την κίνηση, το μοτίβο…
What song's that in the background at the end?
Χαλαι
Xalai
@ATSAPAT1 Απ:1 ATSAPAT1 είσαι χειμαρρώδης με την έννοια ότι μου έχεις θέση πολλά και διαφορετικά ερωτήματα ταυτόχρονα και θα πρέπει να τα απαντήσω σε ένα-ένα με υπομονή.
Για τους ερευνητές που αναφέρεις. Έχω διαβάσει κάποια πράγματα. Αρκετοί από αυτούς από όσο μπόρεσα να καταλάβω καταρχήν δεν ήξεραν από χορό και αυτά που αναφέρουν σχετικά με τους χορούς μας είναι επιφανειακά-επιδερμικά-περιγραφικά γιατί πολύ απλά βασίζονται στην παρατήρηση ενώ μερικοί από αυτούς απλά αριθμούν τους χορούς, ή