به یاد رفتگان و نیک نامان: هوانس آبکاریان معروف به یحیی تار ساز
HTML-код
- Опубликовано: 6 сен 2024
- هوانس آبکاریان(۱۲۵۴ اصفهان - ۱۳۱۰) معروف به یحیی تار ساز، سازنده ساز اهل ایران بود.
هوانس آبکاریان معروف به یحیی تارساز فرزند خاچیک نجارباشی از ارامنه اصفهان بود. او به یحیی دوم نیز معروف است. وی ابتدا وسایل موسیقی و طرز ساخت آنها را از پدرش آموخت و کم کم پا را فراتر از الگوی پدر گذاشت. صبر و حوصله یحیی در آماده سازی چوب توت راز ماندگاری سازها و طنین خوش صدای آنها است. نقل شده که یحیی کُنده‌های توت را در حاشیه زاینده رود می بسته تا آب به مرور زمان آوندها را از شیرابه خالی کند. سپس بعد سالی آنها را به نانوایی برده و سالی دیگر کنده‌ها در کنار تنور نانوایی خشک می‌شدند. سالی دیگر را نیز در دمای کارگاه سپری می‌کردند و آن گاه زیر تیشه استاد تارساز قرار می‌گرفتند. خوش‌خوانی و خوش‌دستی تار یحیی به چند عامل مهم دیگر نیز بستگی دارد که عبارت‌اند از: طرز ساخت کاسه، شیوهٔ نصب دسته به کاسه، عمل آوردن رو دسته، اندازه‌های نسبت کاسه به دسته، تناسب کاسهٔ بزرگ با کاسهٔ کوچک، نفیر داخل کاسه، تراش داخل کاسه، تناسب داخلی حجم کاسهٔ بزرگ و کوچک و… در سال ۱۳۱۲ قیمت تار یحیی ۴۰تومان بوده است. در حالی که تار سایر استادان آن زمان از ۱۴ یا ۱۵تومان تجاوز نمی‌کرده است. تارهای معمولی بی نام و نشان نیز ۳ تا ۵تومان قیمت داشته‌اند. امروزه تعداد سازهای یحیی را ۱۵۰ عدد تخمین زده‌اند تارهای ساخت یحیی امروزه زینت بخش موزه‌هاست و نمونه‌ای از تار ساخت یحیی هم اکنون در موزهٔ کلیسای وانک جلفا در اصفهان نگه‌داری می‌شود و در معرض دید عموم قرار دارد. استاد محمدرضا لطفی نیز در اجراهایش از تار یحیی استفاده می‌کرد. یحیی در ۲۸ بهمن ۱۳۱۰ در سن ۵۶ سالگی در جلفای اصفهان درگذشت و در قبرستان ارمنیان، در دامنهٔ کوه صفه، به خاک سپرده شد…
من یک ساز یحیی دارم که مرحوم استادم جناب آقای مقدم که در سن صد و سه سالگی فوت کرد (رحمت خداوند بر او باد) به من هدیه کرد که دقیقا سی و شش سال پیش بود.