Видео

เมื่อเหยาเสร็จสิ้นทุกอย่างแล้วก็จะทำการเลิกคายบอกกล่าว คายหลวง ดำโฮง พ่อเจ้าดำ แคนหลวง หมอปี่ หมอกลองเรียบร้อยแล้วก็เลิกคายเป็นอันเสร็จพิธี

พิธีซางกะมูดในวันก่อนเผาจะทำพิธีในช่วงเย็นก่อนวันเผามีเจ้าจํ้า อัญญาฮีต นั๊ว(น้องชายแม่) เขย เจ้าบ้าน หลังจากนั้นก็พูดตามธรรมเนียมโดยเจ้าบ้านเป็นคนพูดก่อนหลังจากนั้นอัญญาฮีตจะโต้ตอบกลับไปว่าบ้านนี้เคยมีฮีตต้องทำตามทำเนียมจากนั้นก็เอาค่าจ้างรางวัลให้แก่เขย แล้วเริ่มบรรเลงดนตรี จํ้าผีเอาข้าวกับอาหารใส่ในขันกระยอง เฒ่าแก่ก็เป็นคนบอกกล่าวคนตาย หลังจากนั้นดูดเหล้าไหดับเทียนเป็นอันเสร็จ

พิธีซางกะมูดในวันก่อนเผาจะทำพิธีในช่วงเย็นก่อนวันเผามีเจ้าจํ้า อัญญาฮีต นั๊ว(น้องชายแม่) เขย เจ้าบ้าน หลังจากนั้นก็พูดตามธรรมเนียมโดยเจ้าบ้านเป็นคนพูดก่อนหลังจากนั้นอัญญาฮีตจะโต้ตอบกลับไปว่าบ้านนี้เคยมีฮีตต้องทำตามทำเนียมจากนั้นก็เอาค่าจ้างรางวัลให้แก่เขย แล้วเริ่มบรรเลงดนตรี จํ้าผีเอาข้าวกับอาหารใส่ในขันกระยอง เฒ่าแก่ก็เป็นคนบอกกล่าวคนตาย หลังจากนั้นดูดเหล้าไหดับเทียนเป็นอันเสร็จ

เมื่อเสี่ยงทายรู้แล้วว่าผีอยากมาอยู่ด้วย ก็จะทำการคุมผีให้ลงมาในร่างผู้ป่วย เพื่อลงมาฟ้อนรำ

พิธีซางกะมูดจะทำหลังจากที่พระสวดเสร็จเวลา13.00เริ่มทำพิธีจะมีเฒ่าแก่พูดเจรากันตกตงกันแล้วจากนั้นก็จะ ทำการเฮ๊ะรอบโลงศพ6รอบ เวียนซ้าย 3 รอบ ขวา 3 รอบ โดยมีชายที่ใช้ผ้าเคียนหัวถือถ้วยที่ติดเทียนถือระกะเดินออกก่อนสวนนักดนตรีก็เดินตามหลัง ฮีตพวกนี้ทำเฉพาะพวกที่ถือฮีตโส้เท่านั้น บ้านไหนถือฮีตลาวถือธรรมจะไม่มีพิธีกรรมดังกล่าวตั้งแต่คริปแรกที่เป็นพิธีซางกะมูดจนถึงคลิปนี้

มีกระหยังใส่ใบตองกุงแล้วใส่ข้าวสารและเงินเอาใบตองกุงปิดไว้อีกที มีพาข้าว 2 พา มีไก่ 2 ตัว เรียกว่าพานั๊ว เจ้าจํ้าจะหว่านข้าวสารใส่โลงศพเพื่อบอกกลาวผู้ตายว่านั๊วมากินทาน

พิธีซางกะมูดคือการกระทำให้เรียบร้อย พิธีนี้จะทำกัน 2 วัน วันแรกจะทำกันในวันก่อนนำศพลงป่า ตอนเย็นจะมีการซางกะมูดผู้ประกอบพิธีคือเฒ่าแก่ เจ้าจ้ำผี น้องชายของแม่เรียกว่านั๊ว และลูกเขยซึ่งก็เป็นนักดนตรี3คนถือจานสังกะสี บั้งไม้ไผ่ พร้ากับเคียวหัก เคาะให้เกิดจังหวะแล้วร้องว่าเฮ เฮะ เฮะ จนจบพิธี มีพาข้าว 2 พาในพาข้าวจะมีถ้วย 4 ใบใส่อาหารต่อจาก ก็เริ่มประกอบพิธีโดยการให้เจ้าจํ้าหว่านข้าวเอาสารใส่โลงผี ...

เป็นการเชิญผีนํ้า(ผีหัวไร่ปลายนาที่ไม่ใช่บรรพบุรุษ)ลงมาเลี้ยง1ปีจะทำการเลี้ยง1ครั้ง จะทำการลงสนามในเดือน 4-5 ตามปฏิทินจันทรคติ

เหยาลงนาเป็นการเหยาบอกกล่าวผีบรรพบุรุษ(ผีมูล)ให้รับรู้ว่าถึงฤดูกาลทำนาแล้วให้ปกปักรักษาคุ้มครองข้าวกล้าในนาให้อุดมสมบูรณ์ได้ผลผลิตดีโดยจะทำแบบนี้ทุกปีแล้วทำเฉพาะบ้านที่เป็นหมอมูลเท่านั้น ส่วนบ้านอื่นที่ไม่ได้เป็นหมอมูลก็บอกกล่าวผีนาตามที่ฮีตของบ้านนั้นเคยทำ เหยาลงนานี้จะเหยาในช่วงเดือน 6 ตามปฏิทินจันทรคติ