Видео

मुन्धुम: शरणार्थीहरूको कथा र आश्रयको खोजी: मुन्धुम, राई र लिम्बू समुदायहरूको पुरातन धर्मग्रन्थ हो, जसमा उनीहरूको उत्पत्ति, इतिहास र सांस्कृतिक कथा वर्णन गरिएको छ। यस मुन्धुममा, उनीहरूको उत्पत्तिस्थानबाट विस्थापित भई नयाँ ठाउँमा आश्रय खोज्ने संघर्षपूर्ण यात्राको कथा पाइन्छ। डीएनए परीक्षणहरूले लिम्बूहरूको शरीरमा उच्च मात्रामा मंगोलियाई डीएनए पाइएको छ, जसले उनीहरूको उत्पत्तिको प्रमाण प्रस्तुत गर्दछ। मुन्धुममा, राई र लिम्बूहरू आफ्नो उत्पत्तिस्थानलाई अत्यन्तै कठिन र कठोर भूमि भएको वर्णन गर्दछन्। उनीहरूलाई मंगोलियाई स्टेप्पेसमा उत्पत्ति भएको र त्यसपछि सिचुवानमा बसाइँ सरेको बताइन्छ। १३ औं शताब्दीमा मंगोलहरूको आक्रमणका कारण उनीहरू उत्तर तिब्बतमा सरेका थिए। लिम्बूहरूलाई रहस्यमय मानिसका रूपमा हेरिन्थ्यो, जसले धेरै कम कपडा लगाउँथे र उनीहरूको महिलाहरू नग्न हिँड्थे। चिनियाँहरूले उनीहरूलाई नराम्रो व्यवहार गर्थे र लिम्बूहरू जंगलमा मात्र यात्रा गर्दथे। कठिन यात्रा र संघर्ष मुन्धुममा उल्लेख गरिएको छ कि अर्को जनजातिले उनीहरूलाई विस्थापित गरेको थियो, जसका कारण उनीहरूलाई आफ्नो घर छोडेर नयाँ ठाउँमा आश्रयको खोजी गर्न बाध्य पारे। तिब्बतको कठोर भूभागमा यात्रा गर्दा उनीहरूले धेरै कठिनाइहरू झेले। मुन्धुममा यो यात्राको वर्णनले उनीहरूको सहनशीलता र साहसको गाथा प्रस्तुत गर्दछ। पूर्वी नेपालमा आश्रय १६ औं शताब्दीको अन्त्यतिर, लिम्बूहरू उत्तर तिब्बतबाट पूर्वी नेपालमा शरणार्थीका रूपमा आए। सेन राजाहरू र आदिवासी लेप्चाहरूले उनीहरूलाई आफ्नो संरक्षणमा लिए। सेन राजाहरूले लिम्बूहरूलाई उपयोगी योद्धाका रूपमा हेरेर उनीहरूलाई स्वीकारे। पूर्वी नेपालमा, लिम्बूहरूले आफ्नो नयाँ जीवन सुरु गरे र आफ्नो संस्कृतिलाई समृद्ध बनाए। डीएनए परीक्षणहरूले राई र लिम्बूहरूको शरीरमा उच्च मात्रामा मंगोलियाई डीएनए पाइएको छ, जसले मुन्धुममा उल्लेखित कथाहरूको वैज्ञानिक प्रमाण प्रस्तुत गर्दछ। यसले पुष्टि गर्दछ कि उनीहरूको उत्पत्ति मंगोलियाई स्टेप्पेसमा भएको थियो र उनीहरूले सिचुवान र उत्तर तिब्बत हुँदै पूर्वी नेपालमा यात्रा गरे। लिम्बूहरूको उत्पत्तिको बारेमा थप अनुसन्धान गर्दा, उनीहरू चीनका लिङ्गाओ र तोरघुत जस्ता आदिवासी जनजातिहरूसँग सम्बन्धित भएको पाइएको छ। यी जनजातिहरू चीनको उत्तर भागमा रहेका थिए र उनीहरूको विकास धेरै पछाडि परेको थियो। लिम्बूहरू पनि एक प्राचीन र अविकसित जनजातिका रूपमा चिनिन्थे, जसले गर्दा उनीहरूलाई चिनियाँ समाजमा ठूलो मान्यता प्राप्त भएन। उत्तर तिब्बतमा, तिब्बती नोमाड्सले जनसंख्याको करिब २५% हिस्सा ओगट्छन्। यी नोमाड्सहरू चलायमान जीवनशैली अपनाउँदै कठोर वातावरणमा जीवनयापन गर्छन्। लिम्बूहरू पनि एक समय तिब्बती नोमाड्समा गनिन्थे र उनीहरूको जीवनशैली यस्तै थियो। उनीहरू आफ्ना पशुहरू चराउन र मौसम अनुसार बसाइँ सर्ने गर्थे। तिब्बतको कठोर भूभागमा लिम्बूहरूले धेरै संघर्ष र चुनौतीहरूको सामना गरे, जसले गर्दा उनीहरूलाई नयाँ ठाउँमा स्थायी आश्रयको आवश्यकता पर्यो। मुन्धुमको नाम परिवर्तन: Kirat मुन्धुम वास्तवमा याक्थुङ मुन्धुम थियो। नाम परिवर्तन गरी Kirat मुन्धुम राखिएको थियो ताकि उनीहरूले नेपाल र उत्तर पूर्वका पुराना शासकहरूसँग सम्बन्ध स्थापित गर्न सकून् र यसै आधारमा उत्तर पूर्व सिक्किम र दार्जिलिङमा आदिवासी दर्जा प्राप्त गर्न सकून्।

राई र लिम्बु समुदायहरूको उत्पत्ति चीनको सिचुवान प्रान्तमा भेटिन्छ। तेह्रौं शताब्दीमा, मंगोल आक्रमणहरूले मध्य एशियाका विशाल क्षेत्रमा कहर फैलाए। मंगोल आक्रमणहरूको क्रूरता र पैमाना धेरै समुदायहरूलाई आफ्नो पुर्ख्यौली घर छोड्न बाध्य पार्यो। यस उथलपुथल र विस्थापनको समयमा, राई र लिम्बुहरूका पुर्खाहरूले मंगोल आक्रमणको महामारीबाट शरण खोज्दै उनीहरूको कठिन यात्रा सुरु गरे। सिचुवानबाट, यी आप्रवासीहरू पहाडका मार्गहरू र सुनसान स्टेपहरू पार गर्दै, अन्ततः उत्तरी तिब्बत क्षेत्रमा अस्थायी शरण पाउने आशा गरिरहेका थिए। तथापि, यो यात्रा पनि आफ्नै चुनौतीहरूका साथ आएको थियो। तिब्बती जनजातिहरू बीचको अन्तरिक संघर्ष र कठोर जलवायू परिस्थितिहरूले उत्तरी तिब्बतमा उनीहरूको बसाइलाई अनिश्चित बनायो। उत्तरी तिब्बतमा बिग्रँदै गएको परिस्थितिले अर्को आप्रवासनको आवश्यकता देखायो। सोलहौं शताब्दीमा, राई र लिम्बुहरूले फेरि जरा उखेल्न थाले, यस पटक भारतीय उपमहाद्वीपतर्फ दक्षिणतर्फ यात्रा गर्दै। उनीहरूको मार्गले उनीहरूलाई विशाल हिमालय पार गरायो, जुन यात्रा खतराहरूले भरिएको र प्राकृतिक सुन्दरताले भरिएको थियो। यो यात्रा उनीहरूको पूर्वी नेपालको आगमनमा समापन भयो, जहाँ उनीहरूलाई अधिक अनुकूल वातावरण र स्थायी बसोबासको सम्भावना भेटियो। पूर्वी नेपालमा आइपुग्दा, राई र लिम्बुहरू सेन राजाहरूको अधीनमा थिए, साथै लेप्चा जनजातिहरूको भूभागमा थिए। सेन राजाहरूले , यी थकित शरणार्थीहरूलाई स्वागत गरे। लेप्चाहरूले पनि दाजुभाइ र सद्भावको भावना देखाउँदै, उनीहरूको नयाँ छिमेकीलाई उनीहरूको भूमि र स्रोतहरूको हिस्सा दिए। यसरी, राई र लिम्बुहरूले उनीहरूको नयाँ मातृभूमिमा आत्मसात र एकीकृत हुने प्रक्रिया सुरु गरे, बिस्तारै स्थानीय सामाजिक संरचनाको अभिन्न अंगको रूपमा स्थापित गर्दै। राई र लिम्बुहरू नेपाल प्रवेश गरेपछि उनीहरूले आफ्नो पुरानो भाषा परित्याग गरे र तिब्बतियन र लेप्चाहरूको भाषा अपनाए। साथै, सेन ठकुरी राज्यको नेपाली भाषा पनि उनीहरूले ग्रहण गरे। यो भाषागत परिवर्तनले उनीहरूको आप्रवासन र ती क्षेत्रमा भेटिएका सांस्कृतिक प्रभावहरूको प्रमाण प्रदान गर्दछ। यो स्पष्ट रूपमा देखिन्छ कि यी समुदायहरू शरणार्थीको रूपमा विभिन्न स्थानहरूमा गए र त्यहाँको भाषाहरूले उनीहरूको भाषालाई प्रभावित गर्यो। स्थिति सुरक्षित गर्न र स्वदेशी स्थितिको दाबीलाई बलियो बनाउन, राई र लिम्बुहरूले आफूलाई प्राचीन किरात वंशसँग जोड्ने कथाहरू बनाउँन थाले। आफूलाई यो प्रशंसनीय किरात वंशसँग जोडेर, राई र लिम्बुहरूले उनीहरूको उपस्थिति वैध बनाउन र पूर्वी नेपालको भूमि र स्रोतहरूको अधिकार दाबी गर्न खोजे। तथापि, ऐतिहासिक र पुरातात्विक प्रमाणहरूको सावधानीपूर्वक परीक्षा यस निर्मित कथाको सत्यतामा प्रश्न उठाउँछ। पूर्वी नेपालको प्राचीन स्थलहरू, जसमा किल्लाहरू, दरबारहरू, र शिलालेखहरू छन्, मुख्यत: सेन ठकुरी र लेप्चा समुदायको छाप हुन्। यी पुराना युगका प्रत्यक्ष अवशेषहरूले यस क्षेत्रमा स्थापित भएका समूहहरूको समृद्ध सांस्कृतिक र राजनीतिक सम्पदालाई प्रमाणित गर्छन्। यी समूहहरू राई र लिम्बुहरूको आगमनभन्दा लामो समय अघि यस क्षेत्रमा स्थापित थिए। बरु, त्यहाँ ऐतिहासिक प्रमाणहरूको अनुपस्थिति छ, जुन राई र लिम्बुहरूलाई 17th शताब्दी भन्दा पहिले यस क्षेत्रमा लिंक गर्न सक्छ। यो प्रमाणको अभावले उनीहरूको दाबी गरिएको किरात वंशको ऐतिहासिक सत्यतामा प्रश्न उठाउँछ। सिक्किम, दार्जिलिङ र उत्तर पूर्वको शक्ति गतिको सन्दर्भमा किरात कथाको राजनीतिक उपयोगिता स्पष्ट हुन्छ।

Ta mula aafno desh basi ko moulik katha bujna man vya po support garxas tani sala jatiya kura garxas film ma pani herni le herxa ni

जय नेपाल!🇳🇵